با عنایت به توانایی های متخصصین دارویی ایرانی برای تولید داروهای جدید، کپی محور بودن داروهای ایرانی یک روال دیکته شده از سوی سازمان های متولی است یا تمایلی از سوی تولیدکنندگان ایرانی؟
دانش فنی انجام این کار، بومی سازی شده است و افرادی را در صنعت و دانشگاه داریم که توانایی تولید داروهای یونیک در ایران را اثبات کرده اند پس ایران می تواند داروهای جدید برای هر نوع بیماری تولید کند اما با توجه به اقتصاد ضعیفی که داریم و مطالعات هزینه سازی که این رویکرد دانش محور دارد شرکتی پیدا نمی شود که چنین ریسک سنگینی انجام دهد.
اما اگر فرضا دولت یا یک مرکز سفارش دهنده دیگر به من ماموریت تولید دارو برای بیماری مورد نظر را ارائه کند و پس از سفارش بودجه این کار را در اختیار بگذارد شاهد همان رویدادی خواهید بود که در پیشرفته ترین مراکز دارویی رخ می دهد. بله ما می توانیم ولی در حال حاضر بستر انجام این کار فراهم نیست.
آیا لزوما رییس سازمان غذا و دارو باید داروساز باشد؟ یا یک مدیر نخبه در مدیریت سازمان می تواند از عهده هدایت تشکیلات برآید؟
هر زمینه تخصصی، مدیر متخصص خود را می طلبد.
البته شایان ذکر است که خود مدیریت هم باز یک علم مستقل و در خور تحصیل به حساب می آید. یعنی اینکه افرادی وجود دارند که در رشته داروسازی حرف اول را می زنند اما در زمینه مدیریت، دانش و تجربه کافی ندارند.
یک مدیر ناآشنا با صنعت دارو اگر بخواهد ورود ناشیانه داشته باشد، با این سیستم آسیب پذیر و شیشه ای که از قبل سرهم بندی شده، تصور کنید چه اتفاقی می افتد؟
قطعا یک مدیر داروساز و آشنا به سیستم فعلی دارو، بهتر می تواند در تمشیت امور محوله موفق باشد. و چه بهتر مدیری داروساز، آشنا به علم مدیریت و رشد یافته از پله های پایین داروسازی، سکان را در دست گرفته و بدون فوت وقت به سراغ معایب اصلی سیستم رفته و ساختاری درست و اصولی را جایگزین شرایط ناهماهنگ و غیرعادی فعلی سازد.
کیفیت وضعیت تخصیص ارز به تولیدکنندگان دارو و پیش بینی شما از آینده داروسازی کشور چیست؟
از نظر من این بحث دیگر از میز تصمیم گیری ها حذف شده و همه به صورت نیمایی و ارز آزاد نیازهای صنعت داروسازی را پیش می برند.
آن زمان هم که اختصاص ارز وجود داشت، بسیار سلیقه ای عمل می کردند و قوانین و ضوابط در تصمیم گیری ها اعتبار چندانی نداشت.
همه بخاطر دارند شرکت های خاصی از اختصاص ارز بهره مند بودند و الان هم که عملا ارز مورد بحث برداشته شده است.
ما در صنعت داروهای گیاهی مواد مورد نیازمان را از داخل تهیه می کنیم البته مواردی پیش می آید که باید به طور موردی نیازی را ازخارج تامین کنیم که با ارز آزاد انجام می دهیم.
متاسفانه یکی از موانع سفارش و تهیه مواد مورد نیاز کارخانه، گمرک کشور خودمان است آنها با کارهای موازی و مبتنی بر بوروکراسی خود در میانه تحریم ها و فشارهای خارجی، تمثیل قوزبالاقوز را تداعی می کنند.
مگر همه بزرگان فرمان نداده اند موانع تولید را از سر راه بردارید؟
این همه گلوگاه موازی کاری برای چیست؟
هم در وزارتخانه، هم در صنعت و معدن و هم در گمرک و جاهای دیگر در کمین تولیدکننده نشسته اند تا گزارش کار برای خود درست کنند.
این موازی کاری ها باعث می شود داروهایی که وارد می کنند در زمان پیش بینی شده وارد چرخه تولید نشود و بازار از داروی مورد نیاز خالی بماند.
اگر به مردم عنایتی ندارید به خانواده خودتان فکر کنید آنها هم بیمار می شوند و به دارو نیاز پیدا می کنند. بوروکراسی ها و موازی کاری ها را از سر راه صنعت داروسازی بردارید.
نظارت توقف ناپذیر سازمان غذا و دارو بر قیمت گذاری را چگونه ارزیابی می کنید؟
دخالت های غیر اصولی و ضدکیفیت و ضدتوسعه مورد تایید هیچ متخصصی نیست.
مشکلات این روش ناشیانه جلوی چشم ما قد علم می کند.
شرکتهای داروسازی متضررین واقعی چنین اقدامی هستند. ذکر یک مثال بحث را روشن می کند. ما مواد مورد نیازمان را از داخل تهیه می کنیم.
محصولی داریم که ماده اولیه اش شاه تره است حدود ۱۰ روز یکی از فروشندگان قیمت شاه تره را به ما ۵۷ هزار تومان اعلام کرد. ما کارهای مقدماتی را برای خرید انجام دادیم اما در زمان واریز وجه، فروشنده تورم روز شمار را یادآوری و فیمت جدید را ۸۷ هزار تومان اعلام کرد.
حالا من افزایش قیمت این چنینی را چطور می توانم با متولیانی که علاقه ای به مستنداتم ندارند، در میان بگذارم؟
قیمت ماده اولیه شاه تره در سال گذشته ۱۸ هزار تومان بود. این در حالی است که قیمت داروهایمان یک ریال افزایش نکرده است و تولید این دارو دیگر فاقد توجیه اقتصادی است اما مردمی که به دارو نیاز دارند با شرکت تماس می گیرند و از ما انتظار تداوم تولید دارند چون داروی خود را در بازار پیدا نمی کند و ما دچار سردرگمی هستیم و تحت فشار بیماران عزیزمان ناچار به تولید هستیم.
استدعا دارم این افزایش قیمت ها را نمام و کمال رصد کرده و در محاسبات قیمت تمام شده محصولات لحاظ کنید تا شرکتهایی چون ایران داروک با بلاتکلیفی و بحران مواجه نشوند.
در گذشته وقتی چنین مشکلاتی مطرح می شد انجمن در بازه زمانی مناسب به مورد رسیدگی می کرد اما از تیرماه پس از ارسال یک فهرست ۳۲ موردی فقط ۷ قلم دارو ر تعیین تکلیف کرده اند و الباقی معوق مانده است. در چنین شرایطی شرکت ها چطور می توانند دوام بیاورند؟
با توجه به اطلاع و اشراف حضرتعالی به مباحث مهم، چه مطلب ناگفته ای را با مخاطبین در میان می گذارید؟
از اینکه مطبوعات فاخر پزشکی به آسیب شناسی تولید اقدام می کند بسیار سپاسگزارم و آرزو می کنم در این امر بسیار ضروری همواره موفق باشید.
من از وزارتخانه ای ها استدعا دارم در تصمیم گیری های خود امنیت شغلی کارکنان زحمتکش صنعت داروسازی را مد نظر داشته باشند.
آمار ورشکستگی ها فقط سقوط یک شرکت نیست.
نیروی بیکار شده ای که با دست خالی به خانه می رود و نمی تواند در چشم اعضای خانواده اش نگاه کند، مانند دومینو، ضربه و بغض و دردش را به کل جامعه وارد خواهد کرد. متولیان سلیقه ای عمل نکنند و عواقب هر تصمیم را بسنجند.
اگر تسهیلاتی در نظر گرفته می شود آن را برای همه تولید کنندگان در نظر بگیرید و با تبعیض و آشنانوازی، شرکتهای محروم را از خدمت دلسرد نکنید.
وقتی می بینیم که شرکت های بزرگتر با اعمال نفوذ مشکلاتشان را به راحتی با سازمان و اداره غذا و دارو حل می کنند اما ما همیشه پشت در بسته می مانیم، این به ما احساس فرو دست بودن و غیرخودی بودن القا می کند.
مشکلاتی که در گمرک وجود دارد را آسیب شناسی کنید و بوروکراسی و موازی کاری را یک بار برای همیشه حذف کنید.
من طرح و برنامه های تحول برانگیز دارم نمی خواهم سر جایم بنشینم و به شرایط فعلی اکتفا کنم اما هزار و یک مشکل سر راه نوآوری های من قرار داده اند و من نمی دانم با کدام مشکل دست به گریبان شوم.
سهم بازار خارج از ایران
در عراق و افغانستان محصولات شرکت با استقبال مصرف کنندگان مواجه شده است و می توانیم فروش بالاتری هم داشته باشیم. با دو سه شرکت عراقی درخواست کردند که داروهای مان را در بازار عراق توزیع کنند از آن فراتر ما آسیای شرقی را داریم.
چند شرکت با ما وارد مذاکره شدند و مقدمات یک معامله سودمند دو سویه فراهم شده است. اگر بتوانیم داروهای خود را با کیفیت بهتر و بسته بندی زیباتر عرضه کنیم در هر کشوری را که اراده کنیم به روی تولیدات خود خواهیم گشود.
سازمان غذا و داروی آسیا
اگر این رویکرد بی سابقه از طریق پیمان شانگهای پیش برود، اجتماع کشورهای مشترک المنافعی که عضو شانگهای هستند، می توانند آغازگر این اتحاد قاره ای باشند.
حتی می توانند از کشور ژاپن هم دعوت کنند تا به این اتحادیه ملحق شود.
مسلما چنین تحولی بر ساختار سازمان غذا و داروی ایران نیز تاثیرات بسیار مثبتی خواهد گذاشت.
شاید به دنبال چنین تحولی آسیا هم تبدیل به قدرت دارویی شود چون بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد بازار دنیا در آسیا مستقر است.
حالا بیشتر یا کمتر به هر حال درصد قابل توجهی از بازار دنیا در آسیا قرار دارد.
وقتی کشورهایی مثل چین و هند در قاره آسیا قرار دارند، همین به تنهایی می تواند وجاهت اتحادیه باشد.
