مصرف داروهای پوکی استخوان با کاهش خطر مرگ زودرس همراه است
محققان استرالیایی در مطالعه اخیر خود نشان دادند گروه دارویی بیس‌فسفونات Bisphosphonate که معمولا برای درمان پوکی استخوان و جلوگیری از پیشرفت بیماری استئوپروز تجویز می‌شود، خطر مرگ زودرس را تا ۳۴ درصد کاهش می دهد.
نتایج این تحقیق در مجله Bone and Mineral Research منتشر شده است.
بیس فسفونات نام دسته‌ای از داروها است که به آنها دی فسفونات هم میگویند. بیس فسفونات‌ها مانع از دست دادن توده استخوانی بدن می‌شود و بیشتر در استئوپروز یا پوکی استخوان بکار برده می‌شود.
اثر بیس فسفونات‌ها به صورت مهار کردن فعالیت دسته‌ای از سلول‌ها به نام استئوکلاست Osteoclasts است که در درون استخوان‌ها قرار دارند.
در پزشکی به یاخته‌های چندهسته‌ای که استخوان‌ها را جذب می‌کنند، یاخته‌های استخوان‌کاه یا استئوکلاست میگویند.
استئوکلاست‌ها با برداشتن پوستهٔ دارای مواد معدنی از روی بافت استخوانی و شکستن استخوان آلی عمل تخریب را انجام می‌دهند. به صورت طبیعی تخریب استخوان توسط این یاخته‌ها به وسیله سلول‌های استخوان‌ساز osteoblast متوازن می‌شود. در افراد با اختلالات تخریب استخوان همچون پوکی استخوان، یاخته‌های استخوان‌ساز از فعالیت و پیشرفت سلول های استخوان کاه عقب مانده و باعث کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شوند.
مصرف بیس فسفونات‌ها می‌تواند احتمال شکستگی مرضی در مبتلایان به پوکی استخوان را کاهش دهد.
استخوان‌ها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده‌اند. از بدو تولد تا اوایل ۲۰ سالگی، سلول‌های استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد می‌کنند و متراکم می‌شوند. معمولا اوج تراکم استخوان‌ها در ۲۰ سالگی است. رشد و توسعه استخوان‌ها تا حدود ۲۵ سالگی ادامه دارد و پس از آن به ندرت کاهش می‌یابد. پس از ۴۵ سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوان‌ها به تدریج کاهش می‌یابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوان‌ها تامین می‌شود.
پوکی استخوان
اگر میزان برداشت کلسیم از استخوان زیاد شود، استخوان‌ها اصطلاحا متخلخل می‌شوند و فرد به پوکی استخوان مبتلا می‌شود. در این حالت استخوان‌ها به تدریج جرم و تراکم خود را از دست می‌دهند و بسیار حساس و شکننده می‌شوند. پوکی استخوان در زنان شیوع بیشتری دارد؛ گرچه در مردان هم دیده می‌شود.
مطالعات اخیر محققان انستیتوی تحقیقات پزشکی گاروان در استرالیا نشان می‌دهد برخی از داروهای درمان پوکی استخوان نرخ مرگ و میر زودرس را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند.
این مطالعه با بررسی اطلاعات پزشکی شش هزار و ۱۲۰ فرد بالای ۵۰ سال نشان می‌دهد داروهایی مانند آلندرونیت (alendronate) که از گروه بیس‌فسفونات است و برای درمان پوکی استخوان تجویز می‌شود، خطر مرگ زودرس را ۳۴ درصد کاهش می‌دهد. برای این بیماران معمولا داروی ریزدرونیت (risedronate) نیز تجویز می‌شود که چنین اثری ندارد.
در این مطالعه آمده است با وجودی که این داروها تاثیر قابل ملاحظه‌ای در درمان پوکی استخوان دارند و مانع از بین رفتن تراکم استخوانی می‌شوند، اکثر بیماران به آن بی‌توجه‌اند و داروها را به صورت منظم مصرف نمی‌کنند.
عوامل کاهش تراکم استخوان
کاهش تراکم استخوان‌ها با افزایش سن کاملا طبیعی است ولی برخی عوامل از قبیل کم تحرکی، عدم استفاده از مواد حاوی کلسیم، کاهش ویتامین D در بدن، ابتلا به بیماری‌های خاص مانند سرطان، استفاده از داروهای استروئیدی، یائسگی زودرس (کمتر از ۴۵ سال)، استعمال دخانیات، کاهش استروژن در بدن و شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیروئید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه و آرتریت این فرآیند را تسریع می کند.
پیش از تحقیق پژوهشگران استرالیایی، اندکی قبل تر طی تحقیقی که در “دانشگاه منچستر” (University of Manchester) انگلستان انجام شده بود داروی مداوای پوکی استخوان دیگری موسوم به “WAY-316606” بر پوست سر۴۰ داوطلب مبتلا به طاسی مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج موفقیت آمیز آن در مجله PLOS Biology منتشر شده است.
ترکیب دارویی “WAY-316606” در اصل برای درمان پوکی استخوان ابداع شده است اما محققان منچستر نشان دادند که اثرات شگفت انگیزی بر مهار پروتئین SFRP1 نیز دارد که یکی از مهاجمین شناخته شده فولیکول های مو است.
پروتئین SFRP1 در بدن انسان جزو تنظیم کننده های آپوپتوز فیبروبلاست و کاهش تکثیر سلولی و مهار کننده بسیاری از بافت ها از جمله فولیکول های مو شناخته شده است. این ژن جزوی از سیستم ایمنی بدن است که بنا به دلایلی ناشناخته در موارد زیادی به فولیکول های مو حمله ور می شود.
محققان موفق شدند با استفاده از داروی ضد پوکی استخوان “WAY-316606” در کارآزمایی بالینی دانشگاه منچستر، بر عوارض بیماری آلوپسی چهل داوطلب فائق آیند و حملات پروتئین Secreted frizzled-related protein 1 به فولیکول های مو را در بدن آنها متوقف سازند.
