مصاف پژوهشگران خستگی ناپذیر با هیولای خاطره خوار آلزایمر

 سال ۱۹۰۱ متخصص مغز و اعصاب آلمانی، آلویس آلزایمر Alois Alzheimer بیمار ۵۰ ساله ای به نام اگوست دتر Auguste Deter را از زمان بستری شدنش در بیمارستان فرانکفورت تا هنگام مرگ در سال ۱۹۰۶ تحت نظارت و ارزیابی قرار داد و تمام علائم و نشانه های بیماری پیش رونده زن بیمار را به دقت ثبت کرد.آلویس، عارضه اگوست دتر را با شاخص تخریب پیش رونده کارکردهای شناختی به عنوان زیر مجموعه بیماری های زوال عقل، آلزایمر نام گذاری کرد.

بر اساس آمار ۲۰۱۹ انجمن بین المللی آلزایمر (Alzheimer Disease International (ADI در حال حاضر ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان به زوال عقل مبتلا هستند. سازمان بهداشت جهانی نیز با تایید این آمار عنوان کرده است که هر سه ثانیه یک نفر در جهان گرفتار بیماری آلزایمر می شود. بر اساس آمار انجمن آلزایمر ایران، سهم ایران از جمعیت گرفتاران این بیماری ۷۰۰۰۰۰ نفر برآورد می شود یعنی به ازای هر ۱۰ سالمند کشور یک نفر به آلزایمر دچار شده است. در این عارضه توانایی های ذهنی بیمار به تدریج تحلیل می رود و این فرسایش در مرحله نخست شامل به خاطر سپرده ها و فراگرفته های اخیر می شود ولی با پیشرفت بیماری، خاطرات گذشته نیز دستخوش آسیب و فراموشی می شوند. قدرت تشخیص زمان از دست رفته و افسردگی بروز می کند. بیمار از تکلم باز مانده و گوشه گیر می شود و سرانجام در اثر ناراحتی‌های تنفسی، بیمار محتضر به پایان راه می رسد.

 آلزایمر یک بیماری پیچیده چندعاملی است که هنوز توضیحی قطعی و مورد اجماع دانشمندان، برای بروز آن تعریف نشده است و بیشتر با تغییراتی که در مغز بیمار ایجاد می شود و نشانه های شناختی و رفتاری فرد گرفتار، ابتلای شخص را تشخیص می دهند. بطور مثال پلاک های بتاآمیلوئید و پروتئین های تائو دو نشانه موجود در مغز بیماران آلزایمری هستند. بالطبع درمانی نیز برای این بیماری کشف نشده است و داروهای مورد استفاده بیشتر برای آهسته سازی پیشروی بیماری و کنترل رفتاری بیمار است. داروهای بهتر شدن توانایی شناختی و حافظه بیمار، بهبود رفتارهای اجتماعی و داروهای ضد جنون در این زمره قرار دارند.

 رویدادهای پژوهشی اخیر در راستای مداوای آلزایمر

 محققان اخیرا دریافتند داروهای فشار خون که برای درمان بیماران مبتلا به فشار خون بالا استفاده می‌شود، خطر بروز آلزایمر را در افراد کاهش می‌دهد.

 پژوهشگران با تابش ال ای دی دارای بسامد ۴۰ هرتز برروی موش‌های آزمایشگاهی، مشاهده کرده‌اند که پلاک‌های بتا آمیلویید بمیزان ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش داشته و همچنین از سطح پروتئین تاو نیز کاسته شده‌است.

 پژوهشگران دانشگاه پزشکی شیکاگو با بررسی عادت غذایی ۶۰۰۰ نفر دریافتند که آن دسته از افرادی که دچار مشکلات فراموشی و نظایر آن نیستند، در عادت غذایی خود غذاهای سرشار از ویتامین ای گنجانده‌اند. ویتامین ای، رادیکال‌های آزاد را که محتملاً می‌توانند به سلول‌های مغز آسیب بزنند، مهار می‌کند.

 محققان با مقایسه مغز ۹ بیمار مبتلا به آلزایمر که بر اثر این بیماری فوت شده بودند با ۹ بیمار که به علل دیگری چون بیماری‌ قلبی و سرطان جان سپرده بودند، دریافتند که بیماری آلزایمر از قشر مسئول ذخیره خاطرات، قشر پردازنده احساسات و عواطف و قشر تنظیم‌کننده خاطرات و احساسات آغاز می‌شود. قشر حرکتی که مسئول کنترل حرکات بدن است و قشر حسی که حواس ما را مانند بینایی تنظیم می‌کند، در بیماری آلزایمر دست ‌نخورده و بدون تغییر باقی می‌مانند. در این حالت، مخچه پروتئین‌هایی تولید می‌کند که مانع از بروز آلزایمر می‌شود. بسیاری از تغییرات ایجاد شده در اینجا، در دیگر مناطق مشاهده نمی‌شود و این بدان معناست که این ناحیه مغز از خود در برابر آلزایمر محافظت می‌کند. پژوهشگران این کشف درصدد هستند با تقلید از مکانیزم محافظتی مخچه به درمانی برای آلزایمر دست یابند.

محققان با اثبات اینکه بتا آمیلوئید در خارج از مغز می‌تواند به بروز آلزایمر بیانجامد، درهای جدیدی را به روی پژوهش گشوده اند.آنان با اتصال جریان خون یک موش آلزایمری به جریان خون موش سالم، موجب انتقال بیماری شدند.

این مطالعه نشان می‌دهد که درمان‌های دارویی می تواند بتا آمیلوئید را در جریان خون و بدن هدف قرار دهد و عوامل شناخته شده این بیماری از سیستم گردش خون حذف شود.

پژوهشگران دانشگاه کرنل متوجه شدند بنا به دلایلی نامعلوم جریان خون مغزی بیماران مبتلا به آلزایمر ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا می کند. آنان با به کارگیری نوعی آنتی بادی وهدف قرار دادن گلبول های سفید که در مویرگهای موشها  نشست کرده بودند ، باعث بهبود سریع و عملکرد عادی حافظه موشها شدند البته انجام همین نوع درمان در انسان بنا به چندین دلیل، مخاطره آمیز است و دانشمندان در تلاش هستند تا روش های متفاوتی را برای طبیعی کردن جریان خون مغزی انسان پیدا کنند.

پژوهشگران دانشگاه بوفالو در آمریکا موفق به کشف روشی شدند که عوامل وراژنتیکی را که موجب از دست رفتن حافظه در اثر ابتلا به آلزایمر می شوند، به طور موقت معکوس می کند و می تواند منجر به بازیابی حافظه از دست رفته بیماران مبتلا به آلزایمر شود. این تحقیقات ارتباط بین آلزایمر و تغییرات وراژنتیکی را روشن کرد و همچنین نشان داد که می توان اختلال در عملکردهای شناختی را از طریق هدف گیری آنزیم های وراژنتیکی به منظور بازیابی گیرنده های گلوتامات درمان کرد.

محققان با استفاده از این شیوه جدید توانستند حافظه موش ها را که در اثر آلزایمر از بین رفته بود به مدت یک هفته بازیابی کنند.

و …….

پژوهشگران بی وقفه در حال کالبدشکافی بیماری آلزایمر هستند و هر روز معلومات تازه تری از مجهولات این هیولای خاطره خوار بر دانشمندان آشکار می شود و دیر یا زود مجموعه این دانسته ها، نوشداروی غلبه بر بیماری را پیش روی درمندان امیدوار این بیماری قرار خواهد داد.