در آمارهای ارائه شده از طرف متولیان دولتی و همین طور از سوی مدیران داروسازی ها مدام از سه درصد داروهای وارداتی و ۹۷ درصد داروهایی که در ایران تولید می شوند، مطلب منتشر می شود. سالها از این آمار قدیمی گذشته اما درصد واردات و صادرات ما همچنان ثابت است.
به طور روزانه می توان در سایت غذا و داروی آمریکا و آژانس دارویی اروپا فهرست داروهای تایید شده نوظهور را ملاحظه کرد که این فرایند اطلاع رسانی معنی دیگری نیز دارد و آن خروج داروهای قدیمی و کم تاثیر از فهرست داروهای تجویزی است. یعنی وقتی داروی موثرتری برای کنترل دیابت با اثربخشی بالاتر عرضه می شود، پزشکان مطلع از پیشرفتهای درمانی، داروی کم تاثیر را از نسخه های خود خارج می کنند.
علت ثبات تولید ۹۷ درصدی چیست؟
پس این امری اثباتی است که هر روز داروهای موثرتر و مبتنی بر فن آوری های پیشرفته به فهرست داروهای جهان در حال ترقی افزوده می شود و از آن طرف، داروهای کم تاثیر، از فهرست داروهای درمانی حذف می گردند. پس چرا این آمار سه درصد و ۹۷ درصد کشور ما ثابت مانده است؟
خصوصی سازی یا تصدی گری؟
دلیل آن قابل توضیح است. از آنجا که دولت بین خصوصی سازی و تداوم تصدی دولتی مردد است، دست از مالکیت داروسازیها، داروخانه ها و بیمارستانها برنمی دارد و چون هزینه های این مراکز را باید بپردازد بنابراین برای پایین نگه داشتن هزینه ها از داروهای ژنریک حمایت می کند.
پزشکان را به انحاء مختلف وامی دارد تا نسخه های مورد نظر و دولت پسندانه بنویسند و در تجویز پزشکان دخالت می کنند در حالیکه تجویز حق پزشک است. او نبض بیمارش را گرفته، شرایطش را بررسی کرده و می خواهد نسخه کند. با تعیین قیمت داروی تولید شده در داروسازیها، بر کیفیت و دوز داروها اثر می گذارند.
سیاست گذاریهای افراد نابلد و در حال مشق مدیریت، موجب تناقضات عجیبی در ساختار نظام نظارتی، دارویی و درمانی شده است. داروسازیها هیچ رقیب خارجی در بازار داخل کشور ندارند و جمود و بی تحرکی در کیفیت داروها یکی از بزرگترین آسیب های جدی در صنعت داروسازی ایران است. در موازات همین روش های غیر اقتصادی و نامتعارف، فرهنگی را جا انداخته اند که واردات دارو بد است اما واردات مواد اولیه دارو هیچ اشکالی ندارد.
بخاطر دارم چند مقاله انتقادی از آقای دکتر جعفر میرفخرایی در ماهنامه آفتاب سلامت منتشر شده بود که با صراحتی بی سابقه نظام دارویی ایران را مورد ارزیابی قرار می داد. کاش آن مقاله ها را مانند نوشدارو به نظام دارویی ایران می نوشاندند تا از این شرایط احتضار خارج شود.
تصور کاذب بهبودی
تحسین و تمجیدهای فرمایشی در شرایط بحرانی مانند مسکن هایی است که دردهای کشنده را ساکت کرده و شخص محتضر تصور کاذب بهبودی دارد. وضعیت داروسازی در ایران مانند دریاچه ای یخ زده ثابت مانده است و برای خروج از شرایط جمود باید خصوصی سازی به طور واقعی اجراشده و دولت، اعتیاد به حلاوت تصدی گری را در این حوزه فراموش کند.
نویسنده: سید علی منصوری
