سلول های بنیادی و کریسپر، دو نیم کره ی درمان های آینده

روش های سنتی لای منگنه کریسپر و سلول های بنیادی

جیانکوی هه Jiankui He دانشمند جوان و جویای نام چینی نتوانست بیشتر از این گمنامی را تحمل کند و با دیدن تریبون های پر زرق و برق خبری، با ذوق زدگی بخشی از فعالیتهای محرمانه در آزمایشگاههای مخفی کشورش را علنی کرد. او عنوان کرد ما در چین با موفقیت ژنوم برخی از نوزادان چینی را با ویرایشگر کریسپر اصلاح کرده ایم و پس از آن سیل اظهار نگرانی هایی بود که از جانب سایر رقبا در رسانه های خبری منتشر می شد. این دل نگرانی ها از سوی کشورهایی عنوان می شد که خود جزو پیشتازان آزمایشات ژنتیکی هستند اما در بستن دهان دانشمندان خود بهتر از چین عمل می کنند.

در زمینه استفاده درمانی از سلول های بنیادی هم وزارت بهداشت ژاپن حاضر نشد برای تکدی تاییدیه از وزارت بهداشت امریکا در صف انتظار قرار گیرد و ماحصل تحقیقات دانشمندان خود را پیش از بهره برداری در اختیار کپی برداران FDA قرار دهد. ژاپنی ها نه تنها بطور محرمانه آزمایشات خود را تحت عنوان درمان Stemirac در آزمایشگاههای دانشگاه پزشکی Sapporo پیش بردند بلکه به دنبال اقناع ناظرین بهداشت و سلامت، اینک وزارت بهداشت ژاپن به شرکت ژاپنی Green Light مجوز اعطا کرده تا مصدومین با آسیب نخاعی را پس از پذیرش مورد درمان قرار دهند. و باز در همین ارتباط سیل اظهار نگرانی از سوی رقبا در رسانه ها سرازیر شده است.

آنسوی این رویکرد، اقدام کلیشه ای شرکت سوئدی Follicum و شرکت ایتالیایی Cassiopeia است. آنها دقیقا یک سال پیش فرمولاسیون داروهای FOL-005 و Breezula را با تمام جزئیات مراحل تولید دارو در اختیار FDA قرار داده اند و در سایت های خود به مخاطبین درمان نوید داده اند که داروهای آنان پس از تایید FDA احتمالا تا سال ۲۰۲۲ به بازار راه پیدا خواهد کرد. شرکتهای داروسازی غیر امریکایی، بارها و بارها شاهد بودند که فرمولاسیون های تسلیم شده آنان به FDA پیش از گذشتن از مراحل بوروکراسی زده صدور مجوز، با تغییراتی جزیی و کاملا محرز، با برند داروسازیهای امریکایی وارد بازار شده است. هنوز هم این واقعیت بسیار ساده درک نشده است که وزارت بهداشت امریکا و مرئوس آن FDA، خدمتگزار صنعت داروی کشور امریکا هستند و باید درصدد حفظ امنیت شغلی صدها هزار شاغل داروسازی و پزشکی کشور خودشان باشند.

اما واقعیت غیرقابل اجتناب این است که ویرایشگر کریسپر و درمانهای مبتنی بر سلول های بنیادی، دو تهدید اصلی برای موجودیت شرکت های چند ملیتی داروسازی و تجهیزات پزشکی محسوب می شوند و دیر یا زود معالجات مبتنی بر این فن آوری های نوین، پارادایم های درمانی نوظهوری را جایگزین روش های سنتی کم تاثیر و گرانقیمت خواهد کرد.

فریبرز روشنفکر – سردبیر

Fariborzrowshan@yahoo.com