برخی از گردانندگان شرکت های دانش بنیان، دست اندرکاران دو زمینه مهم پژوهش و تولید هستند و به اشتراک گذاری دانش و تجربیات مدیران عامل چنین مراکزی موجب ثبت تصمیماتی است که بانک اطلاعاتی داروسازی و پژوهش را پربارتر خواهد کرد. با دکتر محمدرضا فاضلی از مدیران نام آشنای دارویی ایران که هم اکنون مدیرعامل شرکت بنیان سلامت کسری هستند، مصاحبه ای داشتیم که از مخاطبین سایت خبری و مجله دعوت می کنیم با ما در این گفت و شنید همراه باشند.
لطفا مخاطبین ماهنامه آفتاب سلامت را با خود و سوابق کاری تان آشنا کنید.
من محمدرضا فاضلی هستم و دکترای عمومی داروسازی و PhD میکروب شناسی ام را به ترتیب در دانشگاه تهران و دانشگاه لیدز انگلستان بوده ام.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم.
در گروه کنترل دارو و غذا عضویت دارم.
موسس سه شرکت دانش بنیان هستم.
شرکت زیست دارو دانش که برای تولید داروهای ام اس و داروهای ضد سرطان فعالیت می کند، شرکت زیست تخمیر که برای تولید پروبیوتیک ها بنیان گذاشته شد و اولین شرکت در ایران بود که به تولید مواد موثره و فرآورده های پروبیوتیک اهتمام ورزید و هم چنین شرکت بنیان سلامت کسری که با هدایت و مدیریت من به عنوان شرکتی دانش بنیان به پژوهش و تولید مشغول است.
شرکت بنیان سلامت کسری در طول فعالیت های پژوهشی و تولیدی خود چه توفیقاتی به دست آورده است؟ شما این شرکت را چگونه به مخاطبین معرفی می کنید؟
بنیان سلامت کسری به عنوان شرکت دانش بنیان از سال ۱۳۹۳ فعالیت های پژوهشی و تولیدی خود را آغاز کرد و تا امروز چندین ترکیب طبیعی و شیمیایی تایید شده را در سازمان غذا و داروی ایران به ثبت رسانده است.
شرکت بنیان سلامت کسری بر محور تولید مکمل های غذایی و ورزشی متمرکز است و در زمینه فراورده پروبیویتک هم با امکانات شرکت زیست تخمیر به تولید در زمینه های مورد نظر اقدام می کند.
بنیان سلامت کسری برای تولید داخل باکیفیت فرآورده های مکمل و طبیعی پایه گذاری شده است؛ و موفق شده است با فرمولاسیون های کاربردی و بدیع، تولیداتی تحسین شده به بازار ارائه کند. همچنین محصولات متنوع دیگری تحت بررسی می باشند که بزودی پس از تولید در دسترس مصرف کنندگان قرار داده خواهد شد.
این شرکت اولین تولیدکننده شکل لیکپ است که در فرآورده با برند آوسوی به بازار عرضه شده و تنها محصول تولید داخل کاملا برابر با مشابه خارجی پیازکلیدین است هم چنین این شرکت اولین تولیدکننده داخلی کپسول دارویی ایزوترتینوئین با نام تجاری آکنوتان در کشور است که محصول خود را به بازار عرضه کرده است.
برای استفاده از پروبیوتیک چگونه باید فرهنگ سازی صورت گیرد؟
برای رسیدن به شرایطی که پذیرش پروبیوتیک ها مورد توجه قرار گیرد، ما راه دشواری را پشت سر گذاشته ایم. همان طور که مطلع هستید، تبلیغ فرآورده های دارویی و مکمل ها و فرآورده های طبیعی که پروبیوتیک ها هم جزو آن می باشند، ممنوع اعلام شده است البته تبلیغات محدود در رسانه های پزشکی با شرایطی که مقرر کرده اند بلامانع است ولی اطلاع رسانی برای عامه مردم مقدور نیست.
خوشبختانه با استفاده هوشمندانه از جنبه غذایی پروبیوتیک ها، توانستیم تا حدی روشنگری هایی در جهت مصالح مصرف کنندگان انجام دهیم. از ۱۵ سال پیش در تلاش بودیم تا فرهنگ مصرف پروبیوتیک را در جامعه ایران بومی کنیم.
پروبیوتیک ها هم جنبه غذایی دارند و هم به عنوان مکمل شناخته می شوند و ما از جنبه غذایی فراورده های لبنی پروبیوتیک به شناساندن آنها همت گماشتیم. و ما از طریق برگزاری کنگره ها و ویزیت پزشکان و داروخانه ها به معرفی این خدمت بزرگ در راستای سلامتی جامعه پرداختیم.
متولیان بدون این که به عوامل هزینه ساز داروسازی توجه تخصصی داشته باشند، به قیمت گذاری محصولات دارویی مبادرت می ورزند. در حالی که با توجه به استانداردهای اقتصاد سالم، اصولا کار آنان قیمت گذاری نیست.
برای فائق آمدن بر این مشکل دیرینه، شما به عنوان مدیری که در حوزه دولتی هم مسئولیت داشتید و در حال حاضر در صنعت نقشی فعال دارید چه راهکاری پیشنهاد می کنید؟
قواعد یک کار استاندارد ایجاب می کند تا دارو از مکمل و پروبیوتیک تفکیک شود. قیمت گذاری دارو از سوی سازمان غذا و دارو انجام می گیرد.
به عقیده من قیمت گذاری ها و پروسه تصویب آن کار خوبی است چون وقتی برای قیمت گذاری یک محصول جلسه برگزار می شود، مصرف کننده با اطمینان بیشتری محصول مورد نظر را انتخاب می کند و در شرایط جولان تورم، بهای محصول قیمت گذاری شده دچار نوسانات قیمتی غیرقابل تحمل نمی شود.
البته منفعت حاصل از این سیاست متوجه مصرف کننده است.
ما هم اکنون کالایی در سبد شرکت داریم که ۶ سال است قیمت آن تغییر نکرده است.
متولیان موانعی از جنس بوروکراسی بر سر راه تولیدکننده ایجاد کرده اند تا اگر بخواهد بر حسب مستندات ارائه شده، تقاضای افزایش قیمت داشته باشد، با چالشی از جنس هفت خان رستم مواجه گردد.
اما در ارتباط با مکمل ها و داروهای گیاهی، پروسه چنین درخواستی به سندیکاها واگذار شده است. سندیکاها کمیته ای دارند که افزایش قیمت در شورای بررسی مورد ارزیابی قرار می گیرد و نحوه رسیدگی آنان بهتر از متولی دولتی است.
در شرایطی که قیمت ها برق آسا افزایش می یابند این روند و سیاق کلا به نفع مصرف کننده است اما تولیدکننده با شرایط دشواری روبروست و همچنان معتقدم قیمت ها نباید به سلیقه ها سپرده شوند که هر کس شیوه دلخواهی را در پیش گیرد چون در حق مردم اجحاف خواهد شد.
با وجود تمام مشکلات موجود، مردم به داروهای مورد نظر و مکمل ها دسترسی دارند و با قیمت مناسبی آنها را تهیه و استفاده می کنند. در شرایطی که مردم راضی باشند ما هم راضی هستیم.
البته یادآوری می کنم وقتی محصولی زیان ده، هیچ کس نمی تواند تولیدکننده را وادار سازد تا با تحمل خسارت به تولید آن بپردازد. متولیان باید در چنین مواقعی با حذف فوری بوروکراسی به کمک تولیدکننده بیایند و در راستای حمایت از مصرف کننده اجازه دهند تا افزایش قیمت مواد اولیه و سایر شاخص ها، روی محصول اعمال شود و به این صورت جلوی توقف تولید را بگیرند.
به هر حال تولید دارو جنبه فعالیت اقتصادی هم دارد و نمی توان از تولیدکننده انتظار داشت که سرمایه خود و به دنبال آن حیات شرکت را به نابودی بکشاند. این شرکت های دانش بنیان، کارخانه های تولید دارو و صنعت، امیدهای اقتصاد کشور هستند. همه باید در صدد تقویت این مراکز باشند تا شاهد شکوفایی و خوداتکایی صنعتی باشیم.
اگر تا حدودی به هموارسازی شرایط اهتمام داشته باشیم، تولید جان خواهد گرفت. بطور مثال برای داروهای جدید شرایطی را مقرر کرده اند که از کف قیمت اروپا درصدی به تولید داخل اختصاص داده شود ولی قیمت گذاری براساس قیمت تمام شده با شاخص هایی که مقرر میشود اصلا منصفانه نیست. بجای قیمت تمام شده، قیمت متعارف دنیا در نظر گرفته شود. دسترسی به قیمت ها هم با توجه به تعرفه گیری از وب سایت های مرجع، بسیار تسهیل شده است.
نتیجه این که قیمت گذاری محصول، رویداد خوبی است و برای مصرف کننده و جامعه پزشکی اطمینان خاطر ایجاد می کند اما روشی که برای تعیین قیمت به کار گرفته می شود نیازمند اصلاح و تجدیدنظر است و در حال حاضر شکل منصفانه ای ندارد.
ایران در برهه پر فراز و نشیبی قرار گرفته است. دو سال پیش سوئیس داوطلب شده بود تا پروسه فروش بخشی از نفت برای دسترسی آسان به غذا و دارو را مدیریت کرده و کانالی برای این مهم بگشاید. چرا این امکان با دیپلماسی سطح بالا پیگیری نشد؟
مردم منطقه خاطره خوبی از طرح نفت در برابر غذا ندارند. عراق در زمان تحریم این تکدی تحمیلی را تجربه کرده است و ماهیت توهین آمیزی در این پیشنهادِ به ظاهر مصلحانه مستتر است. به عقیده من، عدم پیگیری نفت در برابر غذا حرکت مقتدرانه ای بود که من آن را تایید می کنم.
آقای دکتر فاضلی، اتاق فکر ماهنامه آفتاب سلامت طرح تاسیس سازمان غذا و داروی آسیا را به وزارت بهداشت پیشنهاد کرد و در چندین جلسه با حضور معاونین وزیر وقت به تشریح و توضیح فواید تاسیس چنین سازمانی همت گماشت. شاید تاسیس سازمان یاد شده در کوتاه مدت درخت مثمری برای نظام سلامت ایران نباشد اما ضامن صادرات داروهای ایرانی به اقصی نقاط جهان در سالهای آتی است. می خواهیم نظر شما را دراین باره بدانیم؟
داشتن یک حامی قدرتمند دارویی، رسیدن به یک اف دی ای منطقه ای در آسیا، مانند آژانس دارویی اروپا، افق امیدوارکننده و خوبی است اما مهیا شدن چنین ایده آلی بسیار دشوار است. چون کشورهای قاره آسیا سازمان های رگولاتوری در سطوح مختلفی دارند.
متاسفانه ما کشورهای یکدستی در زمینه رگولاتوری نداریم. اتحادیه های گوناگون با قوانین پیچیده زیاد هستند و این اصطکاک شدیدی ایجاد می کند.
در هند رگولاتروی صادرات بسیار سخت و قوی است ولی در تولید داروهای داخل کشور نظارت بسیار ضعیف انجام می شود. هند چطور می تواند با اف دی ای آسیا کنار بیاید؟
ایران در این زمان عضو پروتکل PIC/S است اما هند علی رغم حجم بالای صادراتی که در دارو دارد عضو مجمع PIC/S نیست.
ترکیه به اعتبار عضویت ما در PIC/S برخی از داروهای ایرانی مثل واکسن ها را از ما می پذیرد.
به هر حال اگر چنین توفیق بزرگی روی دهد، این یک رویداد مثبت است.
اما به لحاظ اجرایی بسترسازی کشورها ظرفیت پذیرش آن را در کوتاه مدت ندارند مگر این که از یک هسته کوچکتر شروع کنید بعد به تدریج کشورهای سختگیر با قوانین آن کنار بیایند و جذب آن شوند و مانند کشورهای اروپایی که به عضویت آژانس دارویی اروپا درآمده اند، در نهایت یکی شوند. اما آغاز این رویداد از جمع کوچکتری شروع شود احتمال برپایی آن بالاتر خواهد رفت.
ما باید کشورهایی را جذب کنیم که راه صادرات داروهای مان هم هموار شود. در یک مقطع زمانی تلاش کردیم تا با ترکیه رگولاتوری مشترکی داشته باشیم اما ترکیه تلاش میکرد تا خود را به اروپا نزدیک کند و بیشتر قوانین را مطابق اتحادیه اروپا منظم سازد به همین خاطر هماهنگی آن زمان از لحاظ سیاسی امکان پذیر نشد ولی سالها از موضوع عنوان شده می گذرد و شاید در این برهه شرایط بهتری حاکم باشد.
ما باید با کشورهایی شروع کنیم که صادرات پذیر باشند. مثلا الان خیلی از داروهای ما به ترکیه قاچاق می شود ولی صادرات قانونی به ترکیه دشوار است.
اگر نکته از قلم افتاده ای مد نظر دارید، با مخاطبین در میان بگذارید
تولید در داخل کشور یک ارزش است. وقتی محصولی تولید می کنید واردات در آن زمینه کم رنگ و خودکفایی و خوداتکایی کشور تقویت می شود. پرچم اعتبار کشور به اهتزاز درمی آید. در زمینه پروبیوتیک ما مباهات آفریده ایم و نشان دادیم که می توانیم فرآورده های متعدد و با کیفیتی در این زمینه به مصرف کنندگان ارائه کنیم.
دستیابی به چنین توفیقی ابعاد مختلفی دارد، ارزش آفرین است، فرصت های شغلی ایجاد کرده و بیکاری را کاهش داده است.
سطح بهداشت و سلامتی جامعه را افزایش داده است. یک واحد تولیدی به فضای اقتصادی کشور افزوده است و بسیاری تبعات مثبت دیگر که در این مجال نمی گنجد.
