احتمالاً تستوسترون را به عنوان «هورمون جنسی» در نظر می گیرید. اما تستوسترون نقش های حیاتی دیگری نیز در بدن شما ایفا می کند، کمک به حفظ رشد عضلات و استخوان تا افزایش سطح انرژی بدن دراین شمار است.
به همین دلیل است که حفظ موازنه سطوح تستوسترون در بدن برای سلامتی یک ضرورت است. اگر از غذاهایی که تستوسترون را افزایش می دهند مصرف کنید و مقدار غذاهایی را که می توانند آن را کاهش دهند محدود کنید، راه آسانی برای دستیابی به میزان مناسب سطح تستوسترون است.
تستوسترون علاوه بر تقویت استخوان ها، ماهیچه ها و انرژی، مسئول موارد زیر نیز می باشد:
تولید گلبول های قرمز
تولید اسپرم
حفظ عملکرد طبیعی مغز
توزیع چربی بدن
کمک به رشد موهای صورت و بدن
مردانی که کاهش قابل توجه و بالینی در سطوح طبیعی T را تجربه می کنند – که هیپوگنادیسم یا تستوسترون پایین نامیده می شود – درصورت پیگیری درمانی درمی یابند درمان جایگزینی هورمونی (HRT) می تواند علائم را کاهش دهد.
اما تقویت‌کننده‌های طبیعی T نیز وجود دارد، و رژیم غذایی پر از مواد مغذی لازم که تستوسترون ما را تامین می‌کند نیز می‌تواند به بالا نگه داشتن سطح T بینجامد.
چه غذاهایی باعث افزایش تستوسترون می شوند؟
صدف
زنجبیل
زرده تخم مرغ
سبزیجات سبز برگ
گوشت قرمز
روغن زیتون اضافی
غلات غنی شده
ماهی چرب
انار
موز
انگور
آووکادوها
شکلات تلخ
در بدن یک مرد سالم تجمع تستوسترون در ساعات اولیه روز به اوج خود و در بعد از ظهر به پایین‌ترین سطح می‌رسد. معمولاً میزان طبیعی تستوسترون در هر لیتر خون بین ۱۲ تا ۳۰ نانومول است. عواملی چون میزان خواب، استرس، اضافه وزن و میزان تحرک می‌توانند در کاهش و افزایش ترشح این هورمون مؤثر باشند. هنگامی که این میزان از ۸ نانومول کمتر شود، پزشک معالج درمان هورمونی را توصیه می‌کند.
این روش درمانی در مردان جوان یک ضرورت پزشکی است، اما در مردانی که با سندروم کاهش تدریجی تستوسترون در اثر افزایش سن مواجه شده‌اند با ملاحظات پزشکی بیشتری انجام می‌شود.
کاهش تدریجی تستوسترون در مردان بالای ۴۵ سال موجب کاهش تمرکز، کمبود انرژی، خستگی، افت و خیز روحی و خلقی، تغییرات رفتاری و کاهش میل جنسی می‌شود. حتی مردانی که از سلامت جسمانی برخوردار هستند نیز این نشانه‌ها را تجربه می‌کنند.
به گزارش مجله فرانسوی “سانته مدیسین” Santé Médicine تنها دو درصد از تستوسترون آزادانه در خون جریان دارد. در حقیقت میزان آن به دو هورمون پلاسمایی آلبومین و گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی SHBG بستگی دارد. علت کاهش ترشح تستوسترون از طرفی افزایش سن و از طرف دیگر بالا رفتن میزان این نوع گلوبولین است. این امر باعث کاهش میزان تستوسترون قابل استفاده موجود در خون و جلو افتادن آندروپوز می‌شود. افزایش پروتئین گلوبولین ممکن است به دلیل پرکاری تیروئید یا سیروز کبدی یا استفاده از داروهای ضد تشنج و آرامش‌بخش نیز باشد.
از دیگر عوارض شایع کاهش تستوسترون در مردان می‌توان از بیخوابی، تحریک‌پذیری عصبی، تحلیل عضلانی، چاقی شکم، شکنندگی استخوان‌ها و دردهای عضلانی و مفصلی نام برد.
نشریه اینترنتی آمریکایی “کیورجوی” Curejoy که به موضوعات مربوط به درمان‌های آلترناتیو (جایگزین) می‌پردازد روش‌های زیر را برای جبران کاهش تستوسترون پیشنهاد می‌کند:
افزایش تحرک و ورزش: روزانه بیست تا سی دقیقه ورزش یا پیاده‌روی تأثیر بسیاری در مدیریت سطح تستوسترون دارد.
پرهیز از مصرف الکل و سیگار، غذاهای چرب و فرآوری شده: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف الکل و غذاهای چرب تستوسترون موجود در بدن مرد را به استروژن (هورمون زنانه) تبدیل می‌کند.
مصرف خوراکی‌های حاوی ویتامین B6 و فولیک اسید، روی و ویتامین C: مصرف خوراکی‌های حاوی این مواد در افزایش یا تعادل‌بخشی به میزان هورمون تستوسترون مؤثر است.
رژیم غذایی متعادل: مصرف سبزیجاتی چون بروکلی، گوجه فرنگی، غذاهای دریایی چون ماهی سالمون (آزاد) و ساردین، فرآورده‌های لبنی و شیر سویا میزان تستوسترون را تعادل می‌بخشد. بر خلاف آن، مواد غذایی بسیار شیرین یا شور، کافئین و چربی‌های اشباع‌شده در کاهش تستوسترون نقش دارند.
مصرف زنجبیل:
زنجبیل یک درمان طبیعی برای کاهش درد مفاصل است. مصرف روزانه چای زنجبیل دردهای استخوانی ناشی از افت میزان تستوسترون را التیام می‌بخشد.
در بیشتر تحقیقات انجام شده پیرامون زنجبیل، میزان مصرف بین 250 میلی گرم تا 1 گرم که بین یک تا چهار بار در روز مصرف می شود،در نظر گرفته شده است.
سازمان غذا و دارو آمریکا نیز میزان مصرف ریشه زنجبیل، تا 4 گرم در روز را بی خطر اعلام کرده است.
کنترل استرس و استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن (تن‌آرامی): مردانی که کاهش تستوسترون را تجربه می‌کنند باید راه‌هایی برای کنترل استرس بیابند. استرس میزان تستوسترون را کاهش می‌دهد و سبب ترشح بیشتر هورمون کورتیزول می‌شود، هورمونی که بیشترین تأثیر را در تجمع چربی در ناحیه شکم دارد.
درمان جایگزینی هورمون تستوسترون TRT
پزشکان در مورد این روش درمانی اتفاق نظر ندارند. به گزارش مجله «مد ایندیا» Med India با اینکه این روش درمانی باعث بهبود وضع روحی، افزایش اعتماد به نفس و سطح انرژی و تمرکز، افزایش میل جنسی و بهبود خواب و کاهش وزن می‌شود، اما چنانچه فرد دچار بیماری‌های قلبی، کبدی، کلیوی و عروقی، ورم مفاصل، دیابت و بزرگی پروستات باشد، ممکن است سلامتی‌اش به خطر بیفتد.
پژوهشگران سه عارضه جانبی اصلی درمان TRT را افزایش میزان گلبول‌های قرمز خون، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و مشکلات پروستات می‌دانند.
