دیکته پایان ناپذیر مشقی ضد توسعه

مصاحبه اختصاصی آفتاب سلامت با دکتر مهدی بلوچستانی

وقتی به گفتگو با مدیری از جامعه فعالان صنعت دارو می نشینیم و گفتگوها را با مصاحبه های قبل مقایسه می کنیم، درمی یابیم که هر یک از این روسای ساعی، فوت و فن و تجربیاتی منحصر بفرد در سینه دارد که با به اشتراک گذاری آن، رهپویان صنعت را از دو راهی­های انتخاب خارج می­کنند و سخاوتمندانه دانش خود را ارمغان مصاحبه می ­سازند. در این فرصت به نزد دکتر «مهدی بلوچستانی» رفتیم و پرسش و پاسخ­هایی حاصل دیدارمان شد. از شما مخاطبین گرامی دعوت می­کنیم با ما همراه باشید.

لطفا مخاطبین ماهنامه آفتاب سلامت را با خود و سوابق کاری تان آشنا کنید.

دکتر «مهدی بلوچستانی» هستم و ۱۸ سال است که در صنعت دارو هستم. پس از فارغ التحصیلی از دانشکده داروسازی تهران در اکسیر کار خود را شروع کردم و پس از آن به داروسازی پارس دارو آمدم. بیشترین طول خدمتم در مجموعه بهستان بوده است. البته در شرکتهای دارویی از جمله ایران داروک، شفا به عنوان مدیر عامل و نیز مدتی هم رئیس هیئت مدیره رستا ایمن دارو “نماینده شرکت آپوتکس ایران” بوده ام. آخرین سوابق مربوط به سبحان انکولوژی و سلامت سازان پارمیس است.

سلامت سازان پارمیس را چگونه به مخاطبین معرفی می ­کنید؟

سلامت سازان پارمیس یکی از دو بازوی تولیدی در گروه دارویی یاسین است که بمنظور صادرات محصولات خود به استرالیا تحت نظارت کارشناس TGA طراحی و اجرا شده است و استاندارد های خوبی دارد بطوری که بازرسان سازمان نهایت رضایت را دارند.

بر اساس سیاست گروه برای فرمولاسیون و تولید فراورده های استاندارد و تولید تحت لیسانس چند برند امریکایی و استرالیایی در حوزه مکمل ها در دستور کار پارمیس قرار گرفت لذا برنامه ریزی کاملی انجام دادیم تا ضمن تجهیز خط تولید اقدام به ثبت پرونده هایی مشتمل بر فراورده های سنتی، طبیعی و مکمل با استانداردهای بالا بعمل اید. خوب است بگویم که چند پروژه مشترک با ایتالیا برای فرمولاسیون و عرضه چند محصول های-تک داریم. در این مجموعه سطح استانداردها به حدی بالاست که در زمان بازرسی کارشناسان سازمان غذا و دارو تصور می رفت که این مکان برای تولید دارو تدارک دیده شده است.

در هلدینگ دارویی یاسین، مقوله استاندارد، برای رفع تکلیف نیست. برنامه ریزی سخت گیرانه ای حاکم کردیم تا رقابت با تراز اول ها را عملی سازیم.

مهرسا دارو مکمل هایی دارد که آنها را پارمیس تولید می کند. بازوی تولیدی دیگری به نام یاس کویر میبد داریم که دارو تولید می کند. البته در پارمیس خط تولید دارو نیز برای کرم و پماد و شیاف قرص و شربت اختصاص داده شد که به زودی فعالیت این بخش نیز آغاز خواهد شد.

بخش مهم تری که تحت عنوان پارمیس ۲ فعالیت می کند، خط های تک را در پیش گرفته است که بالغ بر ۳۰۰ میلیارد سرمایه گذاری در آن انجام گرفته است و می خواهیم داروهای پیچیده ای در آن تولید  کنیم. پارمیس با این روند توسعه، آینده ای درخشان و نامی پرآوازه تر از امروز را از آن خود خواهد کرد.

در دوره مدیریتی شما چه اولویت­هایی مد نظر قرار گرفت؟

با توجه به موقعیت کارخانه در منطقه محروم تامین نیروی متخصص برای انجام کار ویژه و های تک کار ساده ای نیست لذا این اولین مشکل جدی بود که باید حل می شد. از جهتی با توجه به اینکه رسالت نخست پارمیس تولید داروهای برند خود است که لذا برای دستیابی به این مهم، مشکلاتی بود که باید حل میشد از جمله عدم درک مناسب سازمان از نیاز تولید کنندگان و تاخیراتی که در کار ایجاد می شد همچنین ارتقا خط تولید پارمیس از نظر ماشین آلات مدرن و آمادگی لازم برای تولید مطلب دیگری بود که نیاز به مدیریت داشت که این مشکل نیز با حمایت سهامدار عزیز ین کار نیز انجام شد. نهایتا سفارش خرید مواد اولیه نیز داده شده و انشالله برای سال ۹۹ دو پکیج با حدود ۲۵ محصول روانه بازار خواهد شد.

تمرکز بر روی چه نوع داروهایی را اخیرا در دستور کار ویژه شرکت قرار داده­اید؟ چرا؟ 

تقویت سبد کالای پارمیس در شمار اقدامات استراتژیک بود و در قالب دو پیکج در سال ۹۹ روانه بازار می شود. در حوزه آنتی بیوتیک هم با سه محصول بشکل تولید قراردادی شروع می کنیم. محصولات دیگری هم قرار است به آن اضافه شود. در مورد محصولات های تک هم باید با سازمان غذا و دارو هماهنگی هایی انجام شود.

با جستجوی کلید واژه های صنعت دارو + بحرانی+ ورشکستگی و … ملاحظه خواهد شد طی صدها مقاله، ‏گزارش و اخبار از  سوی عوامل دست اندرکار صنعت داروسازی، در آرشیو رسانه ها، وخامت اوضاع از ‏زاویه دیدهای مختلف بررسی و تشریح شده است. وزیر بهداشت با اظهاراتی صنعت نوازانه، روی خوشی به تولید نشان داده است.  پیش بینی شما از آینده داروسازی ‏ها، عملکرد وزیر و بازار عرضه و تقاضای دارو چیست؟ قول برخورد با زدو بندها و حذف امضاء های طلایی، آیا ربطی به استانداردهای دریافتی از سوی برخی داروسازیها و بحث جدید ارتقا کیفیت  تولیدات دارد؟

صفر شدن مساله امضاهای طلایی مثل ساده شدن فیزیک کوانتوم است. کشور در تمامی عرصه ها درگیر بحران ناشی از تحریم است اما صنعت دارو به دلیل سیاست های اشتباه دولت در اثر اجرای طرح بی پشتوانه تحول سلامت کمی زودتر از سایر حوزه ها درگیر چالش های تحریم شده است.

بودجه اجرای این طرح از جیب بخش خصوصی تامین شد که نتیجه آن نابودی بسیاری از شرکت های نوپا در این حوزه بود و البته شرکت های دیگر نیز دچار مشکلات فراگیر شده و اینک به سختی از عهده ادامه فعالیت بر می آیند.

درست است که آقای دکتر نمکی به تولید توجه ویژه دارند اما به نظرم ایراد کار آن جاست که ایشان زمانی ورود کردند که تمام معجزاتی که از ایشان سرزد در دوره حضورشان خرج برطرف کردن مشکلات ناشی از طرح تحول سلامت شد. به همین دلیل من به عنوان یک داروساز شاهد اتفاقات جدیدی در حوزه صنعت دارو نبودم. شاید حفظ شرایط موجود خود آن اتفاق بسیار مهم به حساب می آید.

کشورهای غربی بارها تاکید کرده اند غذا و دارو در زمره مصادیق تحریم نیست ‏اما در ‏عمل، عملیات بانکی صنعت داروی ایران برای پرداخت ها با مشکل مواجه می شوند . چطور می توانیم برای غلبه بر این ‏معضل از نهاد های بین المللی این حقوق بدیهی انسانی را مطالبه کنیم؟

رسانه ها وعده ترامپ را منعکس کردند مبنی بر اینکه برای غذا و دارو کانال های مالی و تمهیدات جدیدی می اندیشد اما تا قبل از آن چه باید کرد؟

طبق معمول باید با واسطه ها این کار را انجام دهیم. البته این روش مشکلات زیادی را از حیث زمان و هزینه تحویل ایجاد می کند ضمن اینکه بر کیفیت سفارش هم تاثیر منفی می گذارد. بعید به نظر می رسد که به این زودی ها وعده ها محقق شوند ولی اگر به همین منوال ادامه یابد وابستگی ما به شرکت های واسطه شدیدتر خواهد شد. و در کل اوضاع سخت تری نسبت به امروز خواهیم داشت.

تحریم ها سخت بودند و سخت­تر می شوند. ماهنامه آفتاب سلامت تنها مجله دارویی و پزشکی بود که دو سال پیش از آغاز تحریم همه ‏جانبه­ ‏آمریکا، دقیقا شرایط فعلی را پیش بینی کرده و هر ماه طی مصاحبه ای با یکی از ‏مدیران دارویی، روش ‏های مواجهه با تحریم همه جانبه را از دست اندرکاران تولید جویا می شد.‏ اینک به زمان وقوع موقعیت پیش بینی شده رسیده ایم. حال صنعت دارو را چگونه ارزیابی می کنید و راه های برون رفت از این بحران چیست ؟

حال صنعت دارو که اصلا خوب نیست. وقتی پزشک نسخه می نویسد و بیمار پس از مراجعه به داروخانه با دست خالی برمی­گردد این نشان دهنده اوضاعی بحرانی است. متاسفانه علاوه بر فشار تحریم ها، انگار برخی از مراکز داخلی تنها کاری که از عهده آن برمی آیند، چوب لای چرخ صنعت گذاشتن است. موجودیت قدرتمند واسطه گری و دلالی در تجارت ایران میانه خوشی با تولید ندارد.

پرسش برون رفت از بحران خیلی مبحث کلانی است اما بخش بزرگی از صنعت دارو با تجارت خارج از کشور مرتبط است. تا زمانی که امور بین الملل در این حد از انزوا قرار داشته باشد مشکلات صنعت دارو در شرایط نامطلوب خود باقی خواهد ماند.

در همین باره واقعیاتی تاثرانگیز از خریداری ماشین آلات موزه ای تولید دارو تا استفاده مصلحتی از اسم مستعار برای در امان ماندن از محرومیت، قابل برشمردن است. من تولید کننده مجبور می شوم ماشین آلات مستهلک، کنار گذاشته شده و تاریخ مصرف گذشته کشورهای پیشرفته را که به عنوان شی زینتی جلوی درب کارخانه به نمایش گذاشته اند، خریداری کنم تا در خط تولید خودم مورد استفاده قرار گیرد. ماشینی که آن شرکت خارجی ۵۰ سال گذشته از آن برای تولید دارو استفاده می­کرده بنا به ضرورت ابزار کار من شده است.

در جایی که اسم سازمان غذا و دارو را قرارگاه می گذارند تا معامله پیش برود، شما متوجه خواهید شد که مردم باید انتظارات خود را در حد شرایط بحرانی جنگ پایین بیاورند. نگاه حاکم این است: می گویند همین که شرایط فعلی را حفظ کردم و همین که دارو تولید می­کنم با هر کیفیت پایینی باید خدا را شکرگذار باشید. شرایط همین است. در کشور همه چیز سیاست زده شده است.

با توجه به اطلاع و اشراف حضرتعالی به مباحث مهم، چه مطلب ناگفته ای را  با  مخاطبین در ‏میان می گذارید؟

به نظرم سیاست های قیمت گذاری باید به سمت و سویی برود که سرانجام سازمان غذا و دارو دست از رفتار مالکانه بردارد و این کار حساس بطور مثال به اتحادیه واگذار شود.

وقتی شما سازمان غذا و دارو را مسئول کیفی محصول می­کنید باید بدانید که کیفیت محصول هزینه ساز است. من توان وارد کردن ماده اولیه با بهترین کیفیت را دارم و توان تولید دارویی با مرغوبیت عالی را هم دارم. من می توانم پس از تولید چنین محصولی، آن را با موفقیت به متقاضیانش عرضه کنم.

مصرف کننده بهای یک داروی خوب را با رغبت پرداخت می کند چون دارویی با کیفیت به دستش رسانده شده است. اما وقتی سازمان با ورود غیر حرفه ای خود قیمت محصول را به من دیکته می کند دیگر چه کاری از دست من ساخته است؟

دستگاه های تولید داروی شرکت من ظرفیت دارویی با فرمولاسیون پیچیده تر و کیفیت بهتر را دارد اما وقتی تعیین قیمت با من نیست من مجبورم با ماده اولیه نامرغوب سر و ته تولید را طوری هم بیاورم که تولید به عنوان یک اقدام تجاری برای شرکت من صرفه اقتصادی داشته باشد.