زخم فشاری را بشناسیم
زخم فشاری چیست؟
زخم فشاری آسیب وارد شده به پوست و بافت های زیرین در ناحیه ای از بدن است که در اثر قرار گرفتن در معرض فشار زیاد و طولانی مدت همراه با اصطکاک یا بدون آن ایجاد میشوند. این زخم ها با توجه به قرارگیری بدن روی برجستگی های استخوانی یا در ارتباط با ثابت کردن نامناسب تجهیزات پزشکی و … ایجاد میشوند.
طبقه بندی زخم های فشاری
درجه یک:
در این مرحله لایه اپیدرم هنوز تخریب نشده است ولی پوست قرمز رنگ به نظر می رسد و ممکن است در لمس سفت تر از حد معمول باشد. دراین مرحله ممکن است به جای قرمزی شاهد رنگ پریدگی پوست باشیم و در لمس پوست گرم تر از سایر نقاط باشد.
درجه دو:
در این مرحله اپیدرم به طور کامل تخریب می شود و آسیب به بخشی از درم نیز نفوذ می کند. بافت بستر زخم زنده و صورتی یا قرمز و مرطوب است و ممکن است سائیدگی و تاول نیز مشاهده شود
درجه سه:
در این مرحله تمام ضخامت پوست درگیر می شود و نکروز و آسیب علاوه بر اپیدرم و درم به بخش هایی از لایه ساب کوتانئوس نیز می رسد. بافت چربی و بافت گرانوله و لبه های رول شده معمولا حضور دارد. ممکن است بافت اسلاف یا نکروز رویت شود. زخم ممکن است به صورت دهانه آتشفشان به به نظر بیاید و به زیر بافت های سالم، حفره و نقب وجود داشته باشد و اندازه واقعی زخم به مراتب بزرگتر از ظاهر زخم و تخمین اولیه باشد.
درجه چهار:
در این مرحله تمام لایه های پوست شامل اپیدرم و درم و لایه ساب کوتانئوس از بین می رود و آسیب بافتی به عضله زیرین، تاندون، لیگامان، استخوان یا مفصل میرسد. در این شرایط ممکن است سینوسها و حفرات زیادی در زخم دیده شود. ممکن است بافت اسلاف و نکروز رویت شود. لبه های رول شده، Undermining ، تونلی ممکن است وجود داشته باشد. بر اساس محل آناتومیکی عمق متفاوت میباشد.
غیرقابل طبقهبندی(Unsatageable pressure injury):
در این مرحله آسیب تمام ضخامت و فقدان بافتی مشخص نمیباشد زیرا زخم توسط اسلاف و نکروز پوشیده شده است، بعد از دبریدمان بافت نکروز و اسلاف یک زخم با درجه ۳ یا ۴ آشکار میشود.
بافت نکروز مشکی پایدار (خشک، دست نخورده بدون اریتم و نوسان) بر روی عضو دچار ایسکمی و یا پاشنه، نباید نرم یا برداشته شوند.
آسیب فشاری بافت عمقی(Suspected deep pressure injury):
پوست تخریب شده یا نشده با قرمزی عمیق غیر قابل تشخیص، یا زرشکی یا بنفش و یا اپیدرم جدا شده با بستر زخم تیره و یا تاول پر شده از خون میباشد. تغییرات درد و دما معمولا قبل از تظاهرات رنگی پوست رخ میدهد. این آسیب ناشی از فشار طولانی و شدید و نیروهای برشی در ناحیه که عضله با استخوان مرتبط میشود، رخ میدهد. زخم ممکن است به سرعت گسترش یابد تا میزان واقعی آسیب بافت را نشان دهد یا بدون از دست دادن بافت ترمیم شود. اگر بافت نکروز یا سابکوتانئوس، تاندون، عضله و سایر ساختارهای زیرین قابل مشاهده است، این آسیب یک زخم تمام ضخامت(درجه ۳ یا ۴) در نظر گرفته میشود.
درمان و مراقبت:
• تغییر پوزیشن بیمار هر ۲ ساعت
• اجتناب از انجام ماساژ روی برجستگی استخوانی
• تغذیه پرپروتئین و پرکالری
• سر تخت بیمار بیشتر از ۳۰ درجه بالا نباشد
• ملحفه ها خشک و بدون چروک نگه داشته شود
• ایجاد محیط مرطوب به وسیله پانسمان های مدرن جهت افزایش سرعت ترمیم زخم
• کنترل عفونت زخم
Refrence:
National Pressure Ulcer Advisory Panel
World Union of Wound Healing Society Web Site
تهیه و تنظیم: واحد آموزش شرکت ایلیا درمان
