محققان دانشگاه شیکاگو در تحقیقی که روی سه هزار فرد ۵۷ تا ۸۵ ساله انجام دادند به این نتیجه رسیدند که کاهش قدرت بویایی در سالمندان بیش از هر عامل دیگری از احتمال مرگ در پنج سال آینده خبر می‌دهد.
به اعتقاد این پژوهشگران، این تحقیق نشان می‌دهد این حس خاص و از نظر تکاملی کهن، ممکن است با مکانیسم مهمی در زمینه طول عمر انسان ارتباط داشته باشد.
برای این تحقیق پنج بوی نعنا، ماهی، پرتغال، گل سرخ و چرم را در اختیار شرکت کنندگان قرار دادند.
پنج سال بعد، ۳۹ درصد کسانی که در این تست بو پایین ترین نمره را گرفته بودند، در قید حیات نبودند. از بین آنها که تا حدی بویایی‌شان کم شده بود ۱۹ درصد از دنیا رفته بودند و تنها ده درصد کسانی که بویایی سالم داشتند دیگر زنده نبودند.
پروفسور جایانت پینتو که این تحقیق زیر نظر او انجام شده می‌گوید: معمولا قدر سیستم بویایی به اندازه کافی دانسته نمی‌شود در حالیکه در زندگی روزمره نقش بسیار مهمی دارد.
کاهش بویایی مستقیما باعث مرگ نمی‌شود اما منادی آن است، زنگ خطری که بسرعت درباره آسیب وارده هشدار می‌دهد.
محققان فکر می‌کنند اختلال در بویایی نشانگر اختلال در نظام ترمیم سلولی در بدن است چون بویایی سالم به تولید و جایگزینی سلول‌های بنیادی در مخاط بینی بستگی دارد.
اختلال بویایی هم پیش از هر چیز دیگر خبر از نقص ترمیم در بدن و شتاب گرفتن پیری می‌دهد.
دستگاه بویایی، این حس منحصر به فرد، وابسته به سلول‌های بنیادی است بنابراین ممکن است نمایانگر قابلیت بازسازی بدن در زمان تغییرات تخریبی پیری و یا علامت توانایی بدن در ترمیم فیزیولوژیک باشد.
علاوه بر این بویایی نخستین سیستمی است که تاثیر یک عمر آسیب سموم و آلاینده‌های محیطی یا عوامل و میکروب‌های بیماری‌زا را بر بدن نشان می‌دهد:
عصب بویایی (زوج اول اعصای مغزی) تنها عصب مغزی است که با دنیای بیرون در ارتباط مستقیم است. بنابراین آلودگی، سموم و عوامل بیماری‌زایی که از راه تنفس وارد بدن می‌شوند، از راه این عصب به دستگاه عصبی مرکزی (مغز) می‌رسند و آسیب مستقیمی وارد می‌کنند که منجر به مرگ می‌شود.
سلامت بویایی بخصوص در سنین بالا نشانه مهم سلامت بدن است
محققان معتقدند این آلاینده‌ها، میکروب‌ها و ویروس‌ها بطور غیر مستقیم به عصب بویایی آسیب می‌زنند چون باعث بیماریهایی مثل بیماری‌های ریوی و قلبی عروقی می‌شوند و این بیماری‌ها نیز به عصب بویایی آسیب می‌زنند.
تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که آلودگی ذرات معلق، مرگ یا عوارض بیماری افزایش می‌دهد در عین حال که قدرت بویایی را کاهش می‌دهد.
دکتر پینتو می‌گوید نتیجه این تحقیق، یک تست بالینی مفید، سریع و ارزان را برای شناسایی افراد در معرض خطر در اختیار پزشکان می‌گذارد.
او می‌گوید باید اهمیت بیشتری برای سلامت بویایی قائل شد با این حال تاکید می‌کند که:
ما نمی خواهیم مردم را وحشت زده کنیم. سرماخوردگی، آلرژی و بیماری سینوس می‌توانند بر بویایی تاثیر بگذارند.
بنابراین مردم نباید نگران شوند، اما اگر مشکل بویایی مزمن شد باید به پزشک مراجعه کنند.
