دو چشم نازنین تو، نرگس بی مثال در گلشن / دو چشم نازنین تو، نرگس شکفته در گلشن
با افزایش سرسام‌آور استفاده از صفحات نمایش، دانشمندان و متخصصان مراقبت از چشم متوجه شده‌اند که راز تقویت و حفظ سلامت سیستم بینایی قرارگیری در معرض نور خورشید اول صبح است.
شاخص بینایی ۲۰۲۲ نشان می‌دهد مدت زمانی که استرالیایی‌ها چشمان خود را به صفحات نمایش می‌دوزند، در طی ۱۲ ماه گذشته دو برابر شده است و اکثر پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند تا هشت ساعت در روز، به صفحه نمایش دستگاه‌های خود و یا تلویزیون چشم می‌دوزند.
اندرو هوبرمن Andrew D. Huberman ، عصب‌شناس آمریکایی و استاد برجسته عصب‌زیست‌شناسی و چشم‌پزشکی در دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد، که اخیراً جایزه کوگان را به خاطر برجسته‌ترین کشف در مطالعات بینایی برنده شده است، می‌گوید:
«تماشای نور خورشید در ساعات اولیه روز روشی تأثیرگذار برای حفظ دید سالم در طول عمر است، زیرا قرارگیری در معرض نور خورشید اول صبح باعث تنظیم نظم شبانه‌روزی شما می‌شود».
هوبرمن با استناد به مطالعه‌ای که در نورون منتشر شده است، می‌گوید:
«قرارگیری در معرض نور درخشان سلول‌های چشم را که وظیفه تنظیم عدسی را بر عهده دارند، فعال می‌کند که مواد مغذی را به این ساختارها می‌آورد و احتمال ابتلا به نزدیک‌بینی را کاهش می‌دهد.»
نور به چشمانتان کمک می‌کند استراحت کنند و بینایی آن‌ها را حفظ می‌کند و هم‌چنین، اثرات مثبت فوق‌العاده‌ای بر سلامت ذهنی و جسمی دارد که سلامت مغز، خلق‌وخو و سوخت‌وساز را نیز در بر می‌گیرد.
او توصیه می‌کند برای بهره‌مندی از این مزایا، هر روز صبح ۵ تا ۱۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید.
در روزهای ابری نیز نور کافی برای ایجاد این تأثیرات مثبت وجود دارد اما باید زمان بیرون ماندن را به حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه افزایش دهید.
«صورتتان را رو به خورشید بگیرید. هرگز مستقیم به خورشید نگاه نکنید یا طوری به سمت خورشید (یا هر نور دیگری) نگاه نکنید که باعث چشم‌درد شود. در صورت نیاز، می‌توانید برای محافظت از چشمان خود پلک بزنید یا چشمانتان را ببندید.»
دید پانوراما را تمرین کنید
جدای دریافت نور خورشید، دید پانوراما را تمرین کنید که در آن، از پشت پنجره یا فضای بیرون به اطراف نگاه می‌کنید، بدون آن‌که روی چیز خاصی تمرکز کنید، این کار کمک می‌کند که چشمتان دائم روی اشیاء نزدیک متمرکز نماند.
هوبرمن می‌گوید: «در این حالت، عدسی‌ها حرکت می‌کنند و در عین حال، ضخیم‌تر می‌شوند و استراحت می‌کنند. استراحت این عدسی‌ها یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای تقویت عضلات چشم داخلی انجام دهید.»
به ازای هر ۳۰ دقیقه کار متمرکز، نگاهی به بیرون بیندازید و به ماهیچه‌های صورت و چشمتان استراحت دهید که ماهیچه‌های فک را هم شامل می‌شود.
اگر از نزدیک به چیزی نگاه می‌کنید یا به صفحه گوشی یا رایانه چشم می‌دوزید، حداقل هر ۹۰ دقیقه یکبار کانون تمرکز چشمتان را تغییر دهید و در صورت امکان، حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در روز به بیرون نگاه کنید و دید غیرمتمرکز را امتحان کنید.
اگر نمی‌توانید بیرون بروید، می‌توانید از پشت پنجره یا روی بالکن نگاه کنید و اجازه دهید چشمانتان استراحت کنند. بهتر آن است که پنجره را باز کنید زیرا شیشه پنجره مانع از ورود نور آبی و نور خورشیدی می‌شود که در طول روز به آن نیاز دارید.
تعقیب اشیا برای تقویت ماهیچه‌های چشم
تمرین تعقیب اشیا نیز برای قوی نگاه داشتن ماهیچه‌های خارج چشمی که حرکات چشم را کنترل می‌کنند، عالی است.
هوبرمن می‌گوید: «ترجیح می‌دهم مردم به دنیای واقعی بروند و اشیا بصری در حال حرکت را با چشمان خود تعقیب کنند.»
«این دلیل خوبی است که بروید بازی هاکی تماشا کنید و چشمانتان را به گوی هاکی بدوزید، از نزدیک به تماشای مسابقات ورزشی بروید و یا مسابقه تنیس را مانند یک گربه تماشا کنید و این‌طرف آن‌طرف رفتن توپ را دنبال کنید.»
اگر این کار سخت است، خودتان سازوکاری برای این منظور در نظر بگیرید و چشمان خود را ۵ تا ۲۰ ثانیه از نزدیک به یک توپ یا خودکار بدوزید. سپس آن را با دست جلو و عقب ببرید و تمرکز خود را روی آن حفظ کنید.
این کار را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه سه بار در هفته انجام دهید.
او می‌گوید: «این کار خیلی شبیه به تمرین‌های بینایی است که بعد از ضربه مغزی برای بازیابی جنبه‌های تعادلی، حرکتی، بینایی و شناختی مغز انجام می‌شود.»
اگر اهل صبح زود بیدار شدن نباشید، چطور؟
کسانی‌که صبح‌ها دیر بیدار می‌شوند یا نمی‌توانند صبح زود بیرون بروند، سعی کنند بعد از ظهر بیرون بروند.
زمانی‌که خورشید پایین است، طول موج‌های نور آن حتی وقتی‌که آسمان ابری باشد نیز می‌رسد. نور خورشید بعد از ظهر دومین نقطه مبدا برای مغز و بدن است که زمان را تشخیص دهند و ساعات شب‌وروز را تنظیم کنند.
نور خورشید بعد از ظهر می‌تواند برخی از اثرات منفی روشنایی‌های مصنوعی اواخر شب را تعدیل کند.
هوبرمن گفت: «واقعا ارزشش را دارد که به فکر حفظ بینایی خود باشید و اگر جوان هستید، این کار برای ساختن یک سیستم بینایی بسیار قوی عالی است.»
هوبرمن مقالات بسیاری در زمینه‌های رشد مغز، شکل‌پذیری مغز و بازسازی عصبی داشته است. او ۲۰ سال گذشته را صرف کشف عملکرد داخلی سیستم بینایی بر پایه علوم مبنا و نوظهور کرده است.
