کشف آسیبی تازه از فقدان ویتامین D
محققان دانشگاه University of South Australia، نتایج پژوهش جدید خود را منتشر کردند. آنها هشدار دادند زمانی که سطح ویتامین D در بدن فردی کاهش مییابد، تنها استخوانهای او آسیب نمیبینند، بلکه سلامت قلبی وی نیز ممکن است بهخطر بیفتد.
بهگزارش مدیکالاکسپرس، این تحقیق که بهتازگی در مجله قلب اروپا منتشر شده، با مطالعه بر روی بیش از ۲۶۸ هزار نفر نشان داد، افرادی که کمبود ویتامین D دارند، دو برابر بیشتر از افرادی که دارای سطح طبیعی ویتامین D هستند، از بیماری قلبی و فشار خون بالا رنج میبرند.
بیماریهای قلبیعروقی (CVD) عامل اصلی مرگومیر در سراسر جهان هستند و تخمین زده میشود که سالانه ۱۷.۹ میلیون نفر در جهان جان خود را بهدلیل این بیماریها از دست میدهند.
پروفسور هیپونن، از دانشگاه استرالیای جنوبی میگوید: «کمبود شدید این ویتامین نسبتاً نادر است، اما در محیطهایی که نور خورشید مایل است یا در ساختمانهای مسکونی که نورگیر نیستند، افراد نیاز بیشتری به دریافت ویتامین D برای جلوگیری از عوارض قلبیعروقی ناشی از کمبود آن دارند.
ویتامین D را می توان از غذاها، از جمله ماهیهای روغنی، تخممرغ و غذاها و نوشیدنیهای غنیشده از این ویتامین دریافت کرد.
اما متأسفانه غذا منبع نسبتاً ضعیفی از ویتامین D است و حتی یک رژیم غذایی سالم معمولاً حاوی مقدار کافی از آن نیست.
بنابراین گاهی اوقات نیاز به مصرف مکمل روزانه داریم تا بتوانیم بخصوص در مناطق یا فصولی که نور خورشید مایل است، ویتامین D کافی به بدن برسانیم. به گفته او، افراد ۵ ساله به بالا حدود ۱۰۰۰ واحد ویتامین D در روز نیاز دارند.
محققان این مطالعه همچنین تاکید میکنند: «نتایج ما هیجانانگیز است زیرا نشان میدهد که ویتامین D میتواند راهی برای کاهش میزان ابتلا به CVD و مرگومیر ناشی از آن باشد.»
ویتامین D گروهی از ویتامینهای محلول در چربی هستند، که باعث افزایش میزان جذب کلسیم، فسفات و منیزیم در روده میشوند و از این طریق، موجب رشد و استحکام استخوانها می شوند.
این ویتامینها علاوه بر این دارای چندین عملکرد حیاتی دیگر نیز در بدن انسان هستند. مهمترین انواع ویتامین دی در بدن انسان، ویتامین دی۳ یا کولهکلسیفرول و ویتامین دی۲ یا ارگوکَلسیفرول هستند.
منبع اصلیِ طبیعی این ویتامین، تولید کولهکلسیفرول در لایههای ژرفترپوست توسط یک واکنش شیمیایی وابسته به تابش خورشید به ویژه پرتو فرابنفشِ بی (UVB) است.
ارگوکلسیفرول و کولهکلسیفرول، موجود در غذاها و مکملها نیز قابل جذب هستند. تنها گوشت برخی از ماهیهای پرچرب مانند سالمون، ساردین، شاه ماهی و برخی دیگر از ماهیهای چرب، حاوی مقدار قابل توجهی از این ویتامین هستند که البته فرایند سرخ کردن میتواند نیمی از ویتامین دی آنها را از بین ببرد.
۲۰ دقیقه ماندن در برابر نور خورشید با این شرط که ۴۰ درصد پوست بدن در معرض آفتاب باشد نیاز روزانه بدن را تأمین میکند. البته عواملی مثل موقعیت جغرافیایی، فصل، سن، رنگ پوست و مصرف کرمهای ضدآفتاب، میزان تولید ویتامین دی بهوسیله پوست را تحت تأثیر قرار میدهد.
ویتامین دی جذبشده از غذاها یا تولیدشده در لایههای پوستی، در ابتدا ترکیبی غیرفعال است که پس از طی مراحل هیدروکسیلدار کردن در کبد و سپس کلیهها، فعال میشود. ترکیبی موسوم به کلسیتریول، فُرم فعال و دارای عملکرد ویتامین دی است.
بهبود میزان منیزیم،فسفر و کلسیمِ استخوانها، تا کارکردِ بهتر سیستم ایمنی، تعادل هورمونهای پاراتیروئیدی، دستگاه جنسی، نیروی ماهیچهای، چرخهٔ خواب و بیداری و انواع سوختوسازهای بدن رابطه اثبات شده ای با وجود مقدار کافی ویتامین D در بدن دارد. کمبود این ویتامین معمولا پوکی استخوانها، عدم تعادلِ میزان هورمونهای پاراتیروئیدی و ضعف سیستم ایمنی بدن را به دنبال دارد.
این ویتامین نقشی بسیار اساسی در جلوگیری از ابتلا به بیماریها و کمک به بهبود آنها حتی بیماریهای تنفسی و ساده؛ سرماخوردگی کارکردِ درستِ بسیاری از ژنها، رشد و نمو صحیح و بهترِ اطفال حتی در سنین آتی آنها دارد، به طوری که کسانی که در سنین پایین دچار کمبود ویتامین دی نبودهاند، در مراحل بعدیِ رشد خود نیز، بسیار سالمتر بودهاند.
این ویتامین با بسیاری از ژنها و دستگاههای بدن در ارتباط است؛ مثلاً به دلیل افزایش نیروی عضلات، زایمان زنان بهبود پیدا میکند چرا که عضلات آن ناحیه هم قویتر میشود و بچهای که به دنیا میآید سالمتر و در مقابل بیماری مصونتر خواهد بود.
اگر مادرِ طفل کمبود ویتامین دی نداشته باشد، طفل نیز ویتامین دی مناسب را دریافت میکند و همینطور شیری که مادر میدهد، مقدار لازمِ ویتامین دی را خواهد داشت هر چند که بهشدت نیز توصیه میشود که از بدو تولد، دادنِ مکملِ ویتامین دی به طفل آغاز شود.
این ویتامین بر همهٔ بیماریهایی که به نام بیماریهای خودایمنی شناخته شدهاند بهشدت تأثیر گذار است؛ به عنوان مثال ممکن است که بیماری را بهبود بخشد یا پیشرفت بیماری را متوقف کند یا سرعتش را کاهش دهد.
کلسیم و ویتامین دی، دو ماده مغذی مختلف و مهم برای بدن هستند.
هر کدام وظایفی به عهده دارند. کلسیم عنصری است که نقش ۹۹ درصدی در استخوانسازی بدن بهخصوص در دوران کودکی، نوجوانی و بلوغ را به عهده دارد. ویتامین دی نیز در جذب کلسیم نقش مهمی ایفا میکند.
کمبود این ویتامین باعث میشود کلسیم نتواند در بدن به عمل برسد. در نتیجه، جذب، ذخیره و کارکرد کلسیمِ کاهش یافته و بدن با اختلالات متعددی مواجه میشود. به همین دلیل این دو ماده مغذی به هم وابسته هستند و مصرف همزمان آنها ضروری است.
در واقع این دو مثل دو کفه ترازوی متضاد هستند در صورتی که فقر ویتامین دی داشته باشید کلسیم بیشتری نیاز دارید تا استخوانهای سالمی داشته باشید و اگر ازدیادِ ویتامین دی داشته باشید لزوماً نیاز به مقدار زیادی کلسیم برای داشتن استخوانهای قوی ندارید، در واقع این دو همدیگر را کامل و متعادل میکنند.
در نتیجه این ویتامین برای کسانی که در رشد هستند یا ورزشکارند باید در نظر گرفته شود.
همچنین خواص ضد سرطانی این ویتامین در ابعاد وسیعی آزمایش و اثبات شدهاست.
بیماریهای پوستی مزمنِ خودایمنی مانند پیسی و پسوریازیس، توسط گروهی از دکترها و محققان در برزیل، از طریق تجویز ۳۵ هزار واحد ویتامین دی، هر روز برای شش ماه و برای جلوگیری از عوارض احتمالیِ ازدیادِ ویتامین دی، کم کردن کلسیم مصرفی در تغذیه و بسیار آب خوردن (روزانه ۲٫۵لیتر) نتایجِ بهبود شدید بیماری پیسی و برای بیماری پسوریازیس، بعضاً حتی درمانِ کامل، حاصل شدهاست.