به گزارش آفتاب سلامت بدن انسان، ساختمان زنده ای است که با هدف انتقال ویژگی های وراثتی زاده می شود به بلوغ و جوانی می رسد. همانندزایی می کند و سپس با برنامه ریزی خودتخریبی، به پیری و ناتوانی های فیزیولوژیکی رسیده و سرانجام می میرد. اما در این میان، انسان به دلیل برخورداری از قوای ذهنی و قدرت عقل و اندیشه، به بسیاری از آرزوهای خود جامه ی عمل پوشانده و به شکلی خستگی ناپذیر، تلاش می کند تا شاهد تحقق سایر آرزوهای خود باشد. یکی از این آرزوها، غلبه بر فرایند پیری است که می توان رد پای تلاش برای صورت خارجی بخشیدن به این آرزو را از ابتدای تاریخ تا امروز دنبال کرد.
دویست و ده سال پیش از میلاد مسیح، چین شی هوانگ Qin Shi Huang پادشاه قدرتمند امپراطوری چین وقتی به سن ۵۰ سالگی رسید، احساس کرد پیری و فرسودگی تنها دشمنی است که می تواند او را از تاج و تختش جدا سازد پس به دانشمندان تحت امر خود دستور داد برای جاودانه شدن او و حکومتش معجونی مهیا کنند. آنان با پیروی از نسخه های خطی کیمیاگران، به زعم خود نوشدارویی گرانقیمت ساختند و به او تقدیم داشتند و چین شی هوانگ در اثر نوشیدن آمیخته ای از جیوه و یشم سبز، بجای جاودانگی، مرگی سخت و دردناک را در آغوش گرفت و حتی نتوانست از باقیمانده عمر طبیعی خود هم برخوردار شود اما در این عصر، دانشمندانی چون الیزابت هلن بلک برن، جک ویلیام ژوستاک، کارول ویدنی گریدر، دیوید سینکلر، ولادیمیر اسکولاچف و دیگر پژوهشگران سرشناس با بهره گیری از میراث سخاوتمندانه و به اشتراک گذاشته شده زیست شناسی، زمینه ای فراهم کردند که انجمن پیری شناسی در سال ۲۰۱۹ به طور رسمی اعلام کرد در این برهه سن رسمی سالخوردگی از ۶۵ سال به ۷۵ سال افزایش یافته است و انسانهای زیادی در کشورهای مختلف جهان شانس این را پیدا می کنند که شاهد صد سالگی خود باشند.
در این مجال می خواهیم بدانیم اینک دانشمندان پیری شناسی در مراکز تحقیقاتی خود با چه چالش هایی مواجه هستند و برای کند کردن سرعت سالخوردگی، بر روی چه عواملی تمرکز کرده اند:
۱ . سرعت ویرانی دی‌ان‌ای
دی‌ان‌ای کد ژنتیکی است که میان سلول‌ها ردو‌بدل می‌شود. سالمندی خطاهای این جریان را بیشتر می‌کند و این خطا‌ها در سلول‌ها انباشته می‌شوند.
این پدیده به نام ناپایداری ژنتیکی شناخته می‌شود و تا حد زیادی به خطاهای دی‌ان‌ای در سلول‌های بنیادی مربوطند ـ سلول‌هایی که منشاء سلول‌های دیگر بدن ما با عملکرد‌های اختصاصی هستند.
ناپایداری ژنتیکی می‌تواند نقش و وظیفهٔ سلول‌های بنیادی را به خطر بیندازد.
اگر خطا‌ها پیشرفت کنند ممکن است حتی سلول‌ها سرطانی شوند.
۲. فرسودگی کروموزوم‌ها
رشته‌های دی‌ان‌ای در انتهای خود پوشش‌هایی دارند که کروموزوم‌های ما را محافظت می‌کنند، درست مثل قطعات پلاستیکی انتهای بند کفش.
این قطعات تلومر نام دارند. وقتی پیر می‌شویم، این پوشش‌ها فرسوده می‌شوند و کروموزوم‌ها بی‌حفاظ می‌مانند و این یعنی آنها به اشتباه تکثیر می‌شوند که باعث مشکلاتی می‌شوند.
تحقیقات نشان داده است که فرسودگی تلومر‌ها عوارضی مثل بیماری فیبروز یا تصلب بافت‌های ریه و کم‌خونی آپلاستیک یا بیماری شدید سیستم ایمنی بدن را ایجاد می‌کند.
دانشمندان موفق به افزایش میزان تلومراز شده‌اند. آنزیمی که طول تلومر‌ها را بیشتر می‌کند.
آزمایش روی موش‌ها نشان داده است که افزایش طول تلومر‌ها می‌تواند باعث طول عمر بیشتر جوندگان شود.
۳. تأثیر بر رفتار سلولی
در بدن ما فرآیندی به نام بیان دی‌ان‌ای وجود دارد که در آن هزاران ژن تعیین می‌کنند که هر سلول خاص چه کاری باید انجام دهد، مثلاً باید سلول پوست باشد یا سلول مغز.
گذر عمر و شیوهٔ زندگی بر این دستورات اثر می‌گذارند و درنتیجه سلول‌ها ممکن است طور دیگری جز آنچه برایشان تعیین شده است عمل کنند.
۴. ما توانایی بازسازی سلولی را از دست می‌دهیم
برای جلوگیری از انباشتگی اجزای آسیب‌دیده در سلول‌های‌مان، بدن ما توانایی بازسازی مداوم سلول‌ها را دارد.
اما این مهارت و توانایی در گذر عمر کند می‌شود. پروتئین‌های بی‌‌فایده و سمی در سلول‌ها انباشته می‌شود و بعضی از آنها باعث بیماری‌هایی مثل آلزایمر و پارکینسون و آب مروارید می‌شوند.
۵. سوخت‌و‌ساز سلولی از مهار خارج می‌شود
گذر زمان باعث می‌شود که سلول‌ها توانایی فرآوری موادی مثل چربی‌ها و قند‌ها را از دست بدهند.
این امر باعث بروز بیماری دیابت می‌شود که در آن افراد نمی‌توانند مواد غذایی که به سلول‌ها می‌رسد را به طور کامل و صحیح سوخت‌و‌ساز کنند.
دیابت ناشی از سالمندی به همین دلیل بسیار رایج است، بدن سالمند دیگر نمی‌تواند همه آنچه می‌خورد را به درستی فرآوری کند.
۶. میتوکندریها دست از کار می‌کشند
میتوکندریها انرژی سلول‌ها را تأمین می‌کنند اما بر اثر مرور زمان کارآیی خود را از دست می‌دهند.
وقتی آنها درست کار نکنند، به دی‌ان‌ای صدمه وارد می‌شود.
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که ترمیم و بهبود عملکرد میتوکندریها باعث افزایش طول عمر در پستانداران می‌شود.
تحقیقی که در ماه ژوئن درمجلهٔ علمی نیچر منتشر شد، نشان می‌دهد که دانشمندان توانسته‌اند جلوی بروز چین‌وچروک پوست را در موش‌ها با بازسازی و بهبود عملکرد میتوکندریها بگیرند.
۷. سلول‌ها آدم‌خوار می‌شوند
وقتی سلولی بیش از حد تخریب شود، دیگر کار نمی‌کند یعنی دیگر نمی‌تواند در برابر تولید سلول‌های ویرانگر دیگر مقاومت کند. دیگر تقسیم نمی‌شود اما در عین حال نمی‌میرد. این سلول عجیب‌وغریب و آدم‌خوار که سلول سالخورده نامیده می‌شود می‌تواند سلول‌های دیگر را هم در مجاورت خود مبتلا کند و باعث التهاب در سراسر بدن شود. این سلول‌های سالخورده با گذشت زمان و عمر در بدن انباشته می‌شوند. در آزمایش روی موش‌ها، خارج کردن این سلول‌ها از بدن‌شان جلوی بسیاری از عوارض پیری را گرفته است.
۸. انرژی سلول‌های بنیادی تمام می‌شود
کاهش توانایی بازسازی و نوسازی یکی از بارز‌ترین نشانه‌ها و ویژگی‌های سالمندی و پیری است.
سلول‌های بنیادی آشکارا خسته‌اند واز عملکرد بازسازی خود دست کشیده‌اند.
تحقیقات اخیر نشان داده است که بازتوانی و جوان‌سازی سلول‌های بنیادی مسیر پیری و سالمندی بدن را می‌تواند به عقب برگرداند.
۹. سلول‌ها توانایی ارتباط با یکدیگر را از دست می‌دهند
سلول‌های بدن در ارتباطی همیشگی با یکدیگر هستند اما به مرور زمان این توانایی کاهش پیدا می‌کند.
این امر باعث افزایش التهاب و مشکلات بعدی “ارتباطی” می‌شود.
در نتیجه، سلول‌ها آگاهی خود را از حضور پاتوژن‌ها و سلول‌های بد‌خیم از دست می‌دهند.
دکتر مانوئل سرانوManuel Serrano از پژوهشگران پیری شناسی می گوید تحقیقات در مورد جریان درونی سالمندی به راهکار‌هایی منجر شده است که علم پزشکی بتواند جلوی تباهی و نابودی عمومی اعضا و بافت‌ها را بگیرد.
او ادامه می‌دهد، البته با اینکه این جریان ناگزیر و اجتناب‌ناپذیر است اما می‌توان تا حد زیادی با “شیوهٔ سالم زندگی” از اثرات منفی آن کاست.
او می‌گوید:”این روزها، زندگی برای سالمندان بسیار بهتر و سالم‌تر از دهه‌های گذشته شده است. بهترین کار این است که حتی با وجود پیری هم تا می‌توانیم از زندگی لذت ببریم”.
سلام.ممنون .خیلی خوب بود.از دست اندرکاران وبسایت به این خوبی
سپاسگزارم