معرفی فیلم: شیوع / Contagion
یک زن تاجر جوان به نام بث، پس از سفری چند روزه از هنگ کنگ به شهر خود شیکاگو بازمیگردد.
بث که پیش از سوار شدن به هواپیما، علائم سرماخوردگی دارد، پس از بازگشت به خانه بیهوش شده و بعد از انتقال به بیمارستان میمیرد.
دکترها و پرستاران قادر به توضیح علت مرگ وی برای شوهرش نیستند. همزمان، گزارشهای مختلفی از سراسر جهان مبنی بر مرگ چندین نفر دیگر بر اثر ویروسی ناشناخته منتشر میشود و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در آتلانتا متوجه موضوع میشود. با گذشت زمان مشخص میشود که بث نخستین قربانی آمریکایی و بیمار صفر این ویروس در آمریکا بوده که اکنون تبدیل به اپیدمی جهانی شده و نسل بشر را در خطر قرار دادهاست.
شباهتهای فراوان فیلم شیوع با واقعیات روی داده در ماجرای شیوع کووئید ۱۹ دلیل اصلی محبوبیت این فیلم پس از یک دهه بود. از جمله میتوان به این موارد اشاره کرد:
در این فیلم یک تاجر زن اهل آمریکا در پی دست دادن با آشپزی در هنگکنگ به ویروس جدیدی بنام MEV-1 آلوده میشود.
این ویروس از طریق لاشه یک خوک که توسط خفاشی گزیده شده به آشپز منتقل شده بود.
این خانم پس از بازگشت به آمریکا به شدت بیمار شده و در فاصله کوتاهی میمیرد.
در ماجرای واقعی کوئید ۱۹ نیز معلوم شد که شیوع ویروس کرونای کوئید ۱۹ با انتقال آن از حیوان به انسان در ماه دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان چین آغاز شدهاست. حتی گفته میشود که ناقل اصلی آن نیز خفاش بوده، مشابه اتفاقی که در جریان همهگیری بیماری سارس در بین سالهای ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ افتاد. این ویروس احتمالاً با وساطت حیوان دیگری به انسان منتقل شدهاست.
ویروس تخیلی فیلم شیوع، دقیقاً مانند ویروس کرونای کوئید ۱۹، از طریق تماس مستقیم یا تماس با سطوح آلوده بین انسانها منتقل میشود. هر دو ویروس تخیلی و واقعی باعث ایجاد مشکلات تنفسی میشوند.
شیوع ویروس در این فیلم باعث میشود تا کارمندان نهادی که واقعاً وجود دارد بنام سرویس اطلاعات همهگیری آمریکا برای شناسایی و قرنطینه افراد مبتلا اعزام شوند.
شهر شیکاگو در آمریکا به صورت کامل قرنطینه میشود، اتفاقی که شبیه قرنطینه کامل شهرهای مختلف در چین و بسیاری از کشورهای دیگر است. فرماندار ایالت نیویورک در آمریکا روز جمعه ۸ فروردین ۱۳۹۹ اعلام کرد از روز یکشنبه وضعیت قرنطینه عمومی در این ایالت اجرا خواهد شد.
با این حال تفاوتهایی نیز بهچشم میخورد به عنوان مثال ویروس تخیلی فیلم مشتقی از ویروسی واقعی به نام نیپاه است که به خانواده ویروسهای کرونا تعلق ندارد. همچنین نرخ مرگومیر ویروس تخیلی فیلم با ۲۵ درصد بسیار متفاوت از میزان کشندگی ویروس کرونای واقعی با حدود ۳٫۴ درصد است.
در فیلم، ویروس جدید پس از یک ماه ۲۶ میلیون نفر را در سراسر دنیا میکشد. اما تعداد افرادی که جان خود را به سبب ویروس کرونای کوئید ۱۹ از دست دادهاند پس از حدود ۳ ماه کمتر از ۲۵ هزار نفر بود. شاید بتوان گفت در دوران معاصر فقط شیوع آنفلوآنزای اسپانیایی که در فاصله سالهای ۱۹۱۸ و ۱۹۲۰ به مرگ بیش از ۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان منجر شد با این فیلم برابری میکند.
توجه اسکات برنس نویسنده فیلمنامه به مقبولیت علمی آن دلیل دیگری برای محبوبیت این فیلم است.
استیون سودربرگ کارگردان فیلم نیز برای ساختن فیلمی «فوقالعاده واقع بینانه» در مورد بهداشت عمومی و پاسخ علمی به یک بیماری همه گیر مصمم بود.
اسکات برنس هنگام نوشتن فیلمنامه از گروهی از ویروسشناسان و همهگیرشناسان، از جمله کارشناسان سازمان بهداشت جهانی، مشورت گرفته بود. به گفته او «شباهت ویروس فیلم ما به ویروس کرونا جزئی، اتفاقی و واقعاً بیاهمیت است. چیزی که اهمیت دارد و دقیق است واکنش اجتماعی و فراگیری وحشت و تأثیرات ثانویه آن است.»
در این فیلم شخصیتی به تصویر کشیده شدهاست که شایعاتی بیاساس دربارهٔ این ویروس منتشر میکند و درمانهایی جعلی برای آن ارائه میدهد. اتفاقی که در پس از شیوع ویروس کرونای کوئید ۱۹ نیز بارها روی داد. به عنوان مثال شرکت آمازون اخیراً اعلام کرد که از فروش بیش از یک میلیون قلم کالا توسط اشخاص ثالث به دلیل ادعاهای نادرست فروشندگان مبنی بر درمان بیماری کووید-۱۹ جلوگیری کردهاست.
از طرف دیگر، افراد یا منابعی اخبار و مطالب گوناگونی دربارهٔ منشأ این ویروس مطرح کردند، از جمله اخباری مبنی بر تولید این ویروس به عنوان سلاح بیولوژیکی. حتی خود برنس نیز هدف یکی از این عناوین خبری قرار گرفت. او در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز گفت که عدهای در شبکههای اجتماعی با او تماس گرفته بودند و او را به عضویت در سازمانی مخفی که هدفش کنترل مسائل دنیا است متهم کرده بودند.
به گفته او «به یاد دارم که یکی از نگرانیهایم در آن زمان این بود که شیوع اطلاعات نادرست میتواند به اندازه خود ویروس خطرناک باشد.» این فیلم به موضوعات مختلفی میپردازد، از جمله عواملی که باعث وحشت مردم و فروپاشی نظم اجتماعی میشود، فرایند علمی برای توصیف و ساخت پاتوژن جدید، تعادل انگیزههای شخصی در برابر مسئولیتهای حرفهای و اخلاقی در مواجهه با یک تهدید موجود، محدودیتها و پیامدهای پاسخهای نظام بهداشت عمومی، و فراگیر بودن ارتباطات بین فردی که میتوانند در گسترش بیماری نقش بسزایی داشته باشند.
این فیلم نمونههایی از روانشناسی اجتماعی و رفتار جمعی را ارائه میدهد که میتواند منجر به هیستری جمعی و از بین رفتن نظم اجتماعی شود. ناراحتی، خشم و ناتوانی در ارتباط با کمبود اطلاعات، همراه با رسانههای جدید مانند وبلاگها، به برخی مغرضین اجازه میدهد تا اطلاعات و ترس را گسترش دهند، که خود تبدیل به نوعی آلودگی خطرناک میشود.
Contagion
Directed by: Steven Soderbergh
Written by: Scott Z. Burns
:Starring
Marion Cotillard
Matt Damon
Laurence Fishburne
Jude Law
Gwyneth Paltrow
Kate Winslet
Bryan Cranston
Jennifer Ehle
Sanaa Lathan
Music by : Cliff Martinez
Cinematography : Peter Andrews
Edited by: Stephen Mirrione
Running time: ۱۰۶ minutes
Country United States