معجزه مهندسی ژنتیک: کبد خوک در بدن انسان عملکرد طبیعی داشت

پژوهشگران در چین گام بی سابقه ای در عرصه پزشکی برداشته اند و برای نخستین بار موفق به انتقال کبد مهندسی شده ژنتیکی از خوک به بدن بیمار مبتلا به مرگ مغزی شدند. این دستاورد که توسط تیم تخصصی بیمارستان شیجینگ انجام گرفت، نشاندهنده عملکرد طبیعی این عضو حیوانی طی ۱۰ روز پس از جراحی است، بدون آنکه نشانهای از رد پیوند توسط سیستم ایمنی مشاهده شود.

بر پایه داده های منتشرشده، این کبد دستکاری شده حاوی شش اصلاح ژنتیکی برای جلوگیری از واکنشهای ایمنی بدن انسان بود و در حفره شکمی بیمار جایگذاری شد. نکته قابل توجه آنکه کبد اصلی فرد به طور کامل خارج نشد، بلکه اندام پیوندی به عنوان یک عضو کمکی به سیستم خونی وی متصل گردید. اگرچه خانواده بیمار اجازه ادامه مطالعات را ندادند، اما گزارشها حاکی از عملکرد پایدار کبد خوک تا لحظه خارج کردن آن است.

پاسخ به بحران جهانی کمبود اهداکننده

دکتر «لیانگ ژائو»، سرپرست این پژوهش، در گفتگو با رسانه ها اعلام کرد: «هدف ما بررسی امکان جایگزینی دائمی اندامهای حیوانی برای نجات جان میلیونها بیمار نیازمند پیوند است. این موفقیت اولیه، امیدی تازه برای کاهش وابستگی به اهداکنندگان انسانی ایجاد کرده است.» وی همچنین تأکید کرد که این پروژه پس از انتشار در یک مجله معتبر بین المللی، مراحل ارزیابی را نیز پشت سر گذاشته است.

چالشهای پیشروی زنوترانسپلانتاسیون

اگرچه پیوند اعضای حیوانات به انسان (Xenotransplantation) پیش ازاین در مواردی مانند کلیه خوک در ایالات متحده انجام شده، اما پیوند کبد به دلیل نقش پیچیده آن در متابولیسم، سنتز پروتئینها و تنظیم قند خون، همواره چالش برانگیزتر تلقی میشد. برخی کارشناسان معتقدند تفاوتهای بیوشیمیایی بین گونه ها میتواند به واکنشهای التهابی خطرناک در انسان منجر شود، حتی با وجود اصلاحات ژنتیکی گسترده.

جزئیات فنی و گامهای آینده

در این جراحی ۱۰ ساعته، بیمار یک مرد ۵۰ ساله با سابقه ضربه شدید مغزی بود که کبد سالمی داشت. پژوهشگران با هدف ارزیابی سازگاری بلندمدت، از حذف کبد اصلی خودداری کردند. به گفته متخصصان، قدم بعدی آزمایش این فناوری روی بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبدی خواهد بود تا نقش واقعی کبد خوک در حفظ حیات انسان مشخص شود.

واکنشهای جهانی و مسائل اخلاقی

این دستاورد با استقبال جامعه علمی روبرو شده، اما نگرانیهایی درباره استفاده از حیوانات به عنوان منبع تأمین اعضا و خطرات احتمالی انتقال ویروسهای بین گونه ای (مانند PERVs) مطرح شده است. سازمانهای حقوق حیوانات نیز خواستار شفافیت در فرایندهای تحقیقاتی و کاهش رنج حیوانات آزمایشگاهی شده اند.

با توجه به آمار سازمان بهداشت جهانی که از نیاز سالانه ۲۰ هزار بیمار به پیوند کبد در سراسر جهان خبر میدهد، موفقیت چنین پروژه هایی میتواند تحولی تاریخی در نجات جان انسانها ایجاد کند. هرچند محققان هشدار میدهند که دستیابی به نتیجه نهایی، نیازمند سالها مطالعه و همکاری بین المللی است.