به گزارش آفتاب سلامت رؤسای دانشکده‌های داروسازی اذعان دارند که دانشجویان داروسازی در دوران تحصیلی خود دورههای کوریکولوم را می‌گذرانند (Curriculum development) که از نظر کیفی کاملاً با دانشگاه های معتبر آمریکائی و اروپائی مطابقت دارد اما باید بپذیریم این فارغ التحصیلان برای کار و حضور موثر در داروخانه، صنعت، بیمارستان و …. نیاز به دورههای آموزشی خاصی(Post Graduate)دارند تا بتوانند علاوه بر یک تحصیل کرده خبره در تئوری، یک کارآزموده نیز باشند. در حال حاضر این خلاء به شکل سنتی و خودآموزی در محیط کار، بدون رعایت استانداردهای علمی شناخته شده اتفاق می‌افتد و دکترهای داروساز در داروخانه با توجه به شرایط موجود در داروخانه خودآموزی می‌کنند. در صورتی که لازم است این دورههای عملی توسط اساتید کارآزموده و تعلیمات استاندارد مورد نیاز، در کوتاه مدت طراحی و اجرا گردد و یا این که مثل سایر کشورها، سازمانهای معتبر در قالب فرنچایز این ماموریت را عهدهدار گردند. تا اداره داروخانه و ارائه اطلاعات علمی و ارتباط با جامعه پزشکی در داروخانه مطابق استانداردهای رایج دنیا در قالب SOP نوشته شده مثل صنایع داروسازی اجرا گردد. بدین ترتیب به دنبال رضایت مشتری از سرویس مورد نیاز، داروخانه از موقعیت فروشگاه دارو به مرکز ارائه خدمات سلامت محور ارتقاء منزلت میدهد.
در چنین حالتی بیماران و سایر طیف های مرتبط، با جایگاه داروساز در جهان پیشرفته آشنا شده و خدمات داروئی در داروخانه‌های ما سلامت محور خواهد شد. در پی وقوع چنین رخداد مثبتی، دریافت کنندگان خدمات، بیشتر از هر زمان دیگر به ارزش داروسازان تحصیل کرده، کارآزموده و زحمت‌کش پی خواهند برد. آسان‌ترین روش در این زمینه الگوبرداری (Benchmark) از عملکرد داروخانه‌ها در کشورهای غربی است. چندین سال است که شرکت های معتبر جهانی و نیز شرکت های خدماتی سرویس دهنده با ارائه کالای کیفی با نام، نشان و بازاریابی سیستماتیک، جای خود را در اقتصاد جهانی باز کردهاند و در مدل فرنچایز ارائه خدمت می کنند. کشورهایی مانند انگلستان، آمریکا، ژاپن، استرالیا و سایر کشورهای مختلف بیش از ۷۰-۵۰ درصد اقتصاد ملی را به خود اختصاص دادهاند. این فرآیند در زمینه داروسازی بهنام داروخانه‌های زنجیره‌ای معروف گردیده است.
یادآوری می‌گردد که ازدحام و هجوم مردم در همبرگر فروشی های “مک دونالدز” بیشتر به دلیل نظام فرنچایز است نه همبرگر. این نظام همساز و موزون در سراسر جهان، استاندارد بالایی را عرضه می کند که خود شرکت مک دونالدز آن را QSCV می‌نامد. Q معادل (کیفیت) S(خدمت) C(پاکیزگی) و در نهایت V به معنی فایده و یا ارزش. دارندهی مدل یک سرویس خاص با لیسانس دادن، مدل تجاری خود را ارئه نموده و دریافتکنندهی مدل، فقط در ازای دریافت خدمات ذیربط، نه لاجرم مالکیت و مدیریت مبلغی را پرداخت مینماید. متاسفانه در کشور ما مالکیت چند داروخانهی زیر زمینی را داروخانه‌های زنجیره‌ای می‌نامند که هدف آن هم‌افزایی در خرید و فروش می‌باشد چنین شیوه زنجیره‌ای در دست دولت شرایطی پیش خواهد آورد که امروزه صنایع داروئی دولتی با آن مواجه هستند.
در کشور ما داروخانه‌های تازه تاسیس و داروسازان جوان به صورت خودجوش با کمک فکری انجمن داروسازان، اشتیاق فراوانی به تغییر می‌بینند به طوری که گروههای خرید متمرکز با استفاده از نشانه های یکسان و کاربرد فن‌آوری اطلاعات در داروخانه و ارائه خدمات الکترونیکی به بیماران قصد ایجاد تغییر و تحول را دارند که قطعاً به مرور زمان مدل های پیشرفته ارائه خدمت در داروخانه بدیهی است ولی بهتر است با ایجاد شرکتهای فرنچایز (ارائه دهنده ی خدمت) با مجوز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شبکه‌های سازمان‌یافته را به وجود آورده و خدمات در قالب یک ساختار کلی و دیدن همه جوانب امر اتفاق افتد. شاید هم راه حل دیگر، شیوه ی ارائه دورههای آموزشی بعد از دانشگاه توسط دانشکده‌های داروسازی باشد. مدل جدید داروخانه‌های زنجیره‌ای یا فرنچایز به هیچ وجه مالکیت را مدنظر ندارد و مدیریت داروخانه همچنان توسط مدیر فرنچایز گیرنده با تعهد مراعات اصول دنبال خواهد شد.
آموزش، طراحی داروخانه، مدارک SOP، نرم‌افزار اطلاعات داروئی مدیریت داروخانه- تبلیغات – روش ایجاد ارتباط تنگاتنگ با جامعه پزشکی و مشتریان، هم‌افزایی در خرید و فروش ساپلامنت و آرایشی بهداشتی و در نهایت خرید انبوه و تامین منافع داروخانه‌ها مد نظر خواهد بود. داروخانه‌های تحت پوشش از هر نظر شبیه هم بوده خصوصاً از نظر ارائه خدمت نمی‌توانند از الگوی فرنچایز تخطی نمایند. در بخش آموزش حتماً آموزشهای مدیریت و مارکتینگ و اطلاعات دارو و قیمت‌ها و مقررات قانونی به داروسازان و تکنسینها به شکل سیستماتیک و دراز مدت ارائه خواهد شد. در بخش طراحی الگوی مناسبی که در بردارنده محل فروش داروهای OTC، ساپلامنت‌ها و آرایشی بهداشتی، محل مشاوره و تحویل دارو، مرکز نگهداری داروهای اتیکال، مخزن داروئی، لوگو، نشانه، تابلو و رنگ‌‍آمیزی، قفسه‌های تبلیغاتی مدرن و یکنواخت هستند مد نظر خواهد بود.
در بخش مدارک عملیات ارائه خدمت در قالب SOP تدوین شده و ضمن آموزش SOP تمرین نوشتن، اجرای یکسان، وظایف یکسان، عملکرد یکنواخت و سرویس مطلوب به مشتری مد نظر خواهد بود. ارائه خدمات پیوسته یکسان بوده و از اصول فرنچایز تبعیت خواهد کرد. خدمات فن‌آوری اطلاعات در قالب نرم‌افزار مورد نیاز در داروخانه، ارائه اطلاعات داروئی، تداخل داروئی، عوارض داروها، دوزاژ و همچنین نگه داری پرونده بیمار و انبارداری و فروش موجودی را شامل خواهد شد. به طوری که داروساز داروخانه نیاز نداشته باشد همهی مطالب علمی پیچیده را در حافظه ی خود جای دهد. هر فرنچایز مسئول شناساندن نام و نشان خود بوده و با تبلیغات علمی و پیوسته باعث جلب مشتری و اعتمادسازی خدمات خود و داروخانه‌های ذیربط خواهد بود.
استفاده از فضای مجازی و مکاتبات استاندارد با داشتن مرجع معتبر، رابطه پزشک و داروخانه‌ها را شاداب و علمی ساخته و کمک در خور توجهی به بیماران خواهد بود و به دنبال آن ارزش‌های واقعی داروسازی پدیدار می‌گردد.
از آنجا که داروخانه یک واحد اقتصادی است می توان با کمک فرنچایز دهنده از موسسات مختلف، کالای خود را با تخفیف مناسب دریافت و در داروخانه ارائه کرد و کسب درآمد مناسب از تبعات این اقدام است. خرید متمرکز، توسط شرکت فرنچایز دهنده به درآمد داروخانه افزوده و مزایای کسب درآمد از این طریق کاملاً روشن و مجرب است. با هم افزایی، مدل تشریح شده و خرد عمومی، جامعه ی داروسازی می‌تواند غنی‌تر و عملگرا تر به فعالیت بپردازد.
بر این اساس، ارائه خدمات سلامت محور و علمی داروسازان داروخانه ها کاملاً متحول خواهد شد و این تجربه ی موفقی است که سال ها در کشورهای پیشرفته به کار گرفته شده و نتایج مثبت به دنبال داشته است.
دکتر علی منتصری/ مدیر عامل شرکت داروسازی آفا شیمی/ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی/ عضو هیئت مدیره سندیکای صنایع داروهای انسانی
