ضرورت اهتمام رسانه ها برای شناساندن پروبیوتیک

با یکی از بنیان گزاران انجمن پروبیوتیک ایران گفتگویی دنبال کردنی برگزار کردیم که خواندن سطر به سطر این گفت و شنید سودمند، اگرچه اوقات کمی هزینه می کند اما نتایج ارزشمندی در پی خواهد داشت.

خانم دکتر خود را معرفی کرده و بفرمایید شرکت تک ژن در تولید پروبیوتیک چه توفیقاتی به دست آورده است؟

من «مریم تاج آبادی ابراهیمی» هستم. دکترای میکروبیولوژی، دانشیار میکروبیولوژی و استاد دانشگاه، رئیس انجمن پروبیوتیک و غذاهای فراسودمند ایران و مدیرعامل دانش بنیان تک ژن زیست هستم.

یک دهه از فعالیت های مثمرثمر شرکت «تک ژن» در حوزه پروبیوتیک گذشته است و مخاطبین حرفه ای با محصولات اعتماد آفرین تک ژن آشنا شده اند.

از آنجا که شرکت در گام اول محصولاتی در حوزه صنعت غذایی ارائه کرده، صنایع غذایی شناخت بهتر و بیشتری با محصولات پروبیوتیک تک ژن به دست آورده اند.

البته این به معنای ناشناس ماندن شرکت در  سایر حوزه ها نیست. بطور مثال می توان از مکمل های دام، طیور و آبزیان در راستای فعالیت های دیگر تک ژن نام برد که به دنبال آشنایی مشتریان با کیفیت محصولات به برند خوشنام بازار تبدیل شده طوری که رهبری بازار محصولات یاد شده را نیز از آن خود کرده است هم چنین در حوزه مکمل های انسانی تحت برند Bio در حال فعالیت است.

تک ژن از شرکت هایی تکوین یافته که در حوزه بیوتکنولوژی فعالیت می کنند و زیرمجموعه هلدینگ شتاب دهنده لاکتوویژن جایگاهی است که جوان ها می توانند ایده هایشان را ارائه کنند تا با دانش و تجربه دانشمندان مشاور بتوانند ایده های پیشنهادی خود را به محصول تبدیل کرده و شاهد ورود آن به بازار باشند.

چگونه پروبیوتیک تولید می شود؟

یک روش تهیه پروبیوتیک این است که سویه محصولات خارجی را کشت می دهند و استفاده می کنند ولی در شرکت ما با توجه به میکروبیولوژیست بودن من و همچنین رویه میکروبی در کارهای حرفه ای ام به این سمت حرکت کرد که پروبیوتیک ها از فراورده های تخمیری سنتی ایران جدا در نظر گرفته شد و طی دو دهه فعالیت R&D با این رویکرد کار کرد.

به پروبیوتیک ها شناسنامه اختصاص دادیم و آنها را به ثبت بین المللی رساندیم و بعد از کارآزمایی های بالینی و اطمینان همه جانبه، محصولات وارد بازار شد.

سطح محصولات آن قدر خوب بودند که بتوانیم وارد بازارهای صادراتی شویم چون کپی برداری نکرده بودیم و محصول خاص خودمان و پتنت خاص خودمان عرضه شده بود. در ادامه باید اذعان کنم محصولاتی که با سویه های بومی تولید می شود نتیجه خیلی بهتری در استقبال بازار داخلی به دست می دهد. ده ها سال است که پدران و مادران ما درحال مصرف این محصولات هستند و امن بودن آنها هم به تایید مراکز نظارت و هم  به پذیرش و اعتماد مردم و نژاد ما رسیده است.

 آیا پروبیوتیک ها پس از خریداری باید در دمای خاصی نگهداری شوند؟

ما در تولید پروبیوتیک ها از دو روشSpray Dryer  و Freeze Dryer  بهره می گیریم. در تکنیک اسپری درائینگ که مقرون به صرفه تر نیز هست به کمک حرارت، باکتری را خشک می کنند.

خشک شدن سلول درروش حرارت دهی، تا حدی موجب آسیب وارد آمدن به سلول می شود و شرکت هایی که از این روش استفاده می کنند مجبور هستند پس ازخشک کردن، آنها را در یخچال نگهداری کنند اما شرکت تک ژن از تکنیک فریزدرایر استفاده می کند و در اروپا نیز با همین تکنیک پروبیوتیک تولید می شود.

با این تکنیک در خلا و سرمای منفی ۴۰ درجه آب سلول  از آن گرفته می شود و در جریان چنین فرایند پیشرفته ای سلول از آسیب در امان می ماند و ساختار کامل و پایداری خود را حفظ می کند.

این محصولات در تمام دنیا بدون یخچال نگهداری می شود یعنی با توجه به تکنیک تولید و بسته بندی که دارند از یخچال بی نیاز هستند.

وقتی در عملکرد بدن نشانه های معمول پروبیوتیک ها دیده نشود آیا این وضعیت نشان دهنده از بین رفتن آنها ست؟

بدن ما به نوعی شامل یک محیط کاملا پیچیده از میکروارگانیسم ها است. تریلیون‌ها میکروارگانیسم از هزاران گونه مختلف در بدن ما زندگی می کنند و چندین برابر ژنوم بدن ما ژنوم های میکروب هایی هستند که همزیستی مسالمت‌آمیزی با اندام‌های بدن دارند.

عملکرد پروبیوتیک ها بطور معمول در راستای منافع بدن ماست اما گاهی اوقات ممکن است در بدن برخی از افراد پروبیوتیک عملکرد  مورد انتظار را نداشته باشد.

ولی در شکل متعارف، پروبیوتیک ها برطرف کننده مشکلات هستند به طور مثال وقتی فردی مشکل گوارشی دارد می تواند با مصرف پروبیوتیک بر اختلال عملکرد گوارشی خود چیره شود یا عفونت هایی که در خانم ها وجود دارد در بسیاری مواقع پس از استفاده از پروبیوتیک رفع می شود.

در دنیای پیشرفته بهداشت و سلامت، پروبیوتیک ها بیشتر جنبه پیشگیری دارند یعنی قبل از شروع فصل سرما مصرف پروبیوتیک آغاز می شود تا سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند.

برای دفاع در برابر عفونت های ویروسی یا قبل از آغاز مسافرت به محیط های دیگر، پروبیوتیک مصرف می کنند. بنابراین در بسیاری از مواقع، مصرف پروبیوتیک ها جنبه پیشگیرانه دارد.

ما پس از تحقیقاتی مستقل که مبتنی بر پژوهش های آکادمیک کشورهای پیشرفته بود، بر محصولی جدید در حوزه مغز و اعصاب متمرکز شدیم که هدف آن مبارزه با بیماری هایی مثل ام اس آلزایمر و پارکینسون است و  اصل و اساس آنها استفاده از پروبیوتیک ها در پیشگیری و کمک به درمان است.

با تحقیقات بالینی که انجام دادیم نتایج علمی نشان داد که محصول ویژه مبتنی بر پروبیوتیک از این بیماری ها  پیشگیری می کند و موجب طولانی شدن سلامتی شده و حتی دیابت را به عنوان یک بیماری فراگیر به عقب می راند.

بایودیاب نام محصولی است که شرکت تک ژن به عنوان مکمل و کمک درمان عرضه کرده تا افرادی که زمینه ابتلا به دیابت را دارند به کمک آن از این بیماری دورشوند و افراد عادی هم می توانند با مصرف بایودیاب  سلامتی خود را افزایش دهند.

آیا مصرف کنندگان لبنیات و مخصوصا ماست نیازی به پروبیوتیک ندارند؟

پروبیوتیک به معنای برای زندگی است و کمک می کنند تا بدن سالم تری داشته باشیم و اگر ژنوم های مبتنی بر میکروارگانیسم ها بخواهند بهم بریزند ممکن است این رویداد با علائمی همراه باشد.

یکی  از هدیه هایی که از مادرمان دریافت می کنیم میکروب های مفیدی هستند که در دوران جنینی از رحم و بعد از آن از شیر مادر به بدن ما وارد می شود و حدود دو سال طول می کشد تا تمام میکروب های مورد نیاز در بدن مستقر شود.

بچه ای که طبیعی به دنیا می آید و بچه ای که سزارین می شود فلورهای شان با هم فرق می کنند. متعادل سازی سطح میکروبی بدن از ابتدای زندگی یک امر ضروری است.

با استقرار یک فلور میکروبی خوب و کامل در بدن، سلامتی تا حدود زیادی بیمه می شود. به همین دلیل در کشورهای پیشرفته اگر بچه ای با شیر خشک تغذیه می شود پروبیوتیک به شیر خشکش اضافه می کنند تا از لحاظ زیستی غذای کودک تا حد امکان به شیر مادر نزدیک شده و بدن کودک میکروب های مفید و مورد نیاز را دریافت کند. اما بعد از گذشت زمان شیرخوارگی، بدن نیازهای خود را از چه منبعی تامین خواهد کرد.

غذاهای تخمیری مانند پنیر، ماست، شور این اقلام حاوی انواع باکتری هایی است که پروبیوتیک های مفید را به بدن مصرف کننده سرازیر می کنند. اما زندگی صنعتی در سالهای حاضر پاستوریزاسیون را اقدامی ضروری برای  بهداشت لبنیات تشخیص داده است و پنیر و ماست پاستوریزه نمی توانند پروبیوتیک مورد نیاز را تامین کنند.

شاید برخی این اظهارات را نفی پاستوریزاسیون و تبلیغ فراورده های سنتی تلقی کنند. اما هرگز مدیریت بهداشت در فراورده های سنتی قابل کنترل نیست. پس ما از کدام منبع باید پروبیوتیک لازم را به دست آوریم.

نخستین کشوری که اقدامات آغازین برای دستیابی به پروبیوتیک را انجام داد،  کشور ژاپن بود چون کیفیت تغذیه برای آنان اهمیت فوق العاده ای داشت.

آنها به این نتیجه رسیدند تا باکتریهای مفید را از فراورده های تخمیری جدا کرده و در مقیاس صنعتی به صورت غذا یا مکمل در دسترس مردم خود قرار دهند. به این صورت بود که پروبیوتیک ها وارد بازار محصولات غذا و مکمل شدند.

در  حال حاضر  پروبیوتیک های یاد شده از دو مسیر ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. ماست و پنیر حاوی پروبیوتیک برطرف کننده نیاز بدن هستند. مصرف مکمل حاوی پروبیوتیک راه دیگر رفع این نیاز دائمی هستند البته محدودیتی وجود ندارد که اگر کسی ماست پروبیوتیک مصرف کرد نباید مکمل پروبیوتیک بخورد.

مصرف فراورده های غذایی پروبیوتیک در هر شکلی مفید هستند و سلامتی و تندرستی را بهبود می بخشند.

مصرف پروبیوتیک در دنیا چگونه است؟

فرهنگ های تغذیه متفاوت هستند. غذا می تواند یک حامل خوب برای پروبیوتیک باشد.

معمولا کشورهای آسیا و آسیای شرقی ترجیح می دهند پروبیوتیک مورد نیاز خود را با مصرف غذا تامین کنند اما اگر رفتار بهداشتی مردم آمریکا و اروپا را مورد بررسی قرار دهید آنها بیشتر به مصرف مکمل تمایل دارند.

 میکروبیوم بدن انسان چه فوایدی دارند؟

ثابت شده که سلامت سیستم ایمنی بدن تا حد زیادی تحت تاثیر میکروبیوم است.

ترکیبات سمی موجود در غذا را تجزیه می کند.

موجب سنتز برخی از ویتامین‌ها و آمینواسیدها می شود. مثلا آنزیم‌های اصلی مورد نیاز برای تشکیل ویتامین B12 تنها توسط نوعی باکتری تولید می‌شوند که در بدن یک فرد سالم وجود دارد و جزو میکروبیوم بدن او است.

از سایر سودمندی های میکروبیوم می‌توان هضم کربوهیدرات‌های پیچیده ای مانند نشاسته و فیبر را ذکر کرد.

قندهایی مانند شکر مصرف شده و یا لاکتوز (قند شیر) پس از استفاده، به سرعت در قسمت فوقانی روده‌ی کوچک جذب می‌شوند. اما کربوهیدرات‌های پیچیده مانند فیبر و نشاسته هضم سخت تری دارند و ممکن است به روده‌ی بزرگ برسند. اینجاست که میکروبیوم روده‌ی بزرگ با ترشح آنزیم‌های هضم به تجزیه این مواد در بدن کمک می‌کنند.

از سویی دیگر تخمیر فیبرهای هضم ناپذیر به کمک میکروبیوم روده باعث تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (SCFA) می‌شود. اسیدهای چرب کوتاه زنجیر افزون بر این برای بدن یک ماده مغذی به حساب می آیند و نقش مهمی در عملکرد عضلات و پیشگیری از بیماری‌های مزمن از جمله سرطان‌های خاص و اختلالات روده دارند.

مطالعات بالینی نشان داده است که SCFA ممکن است در درمان Ulcerative Colitis، بیماری کرون و اسهال مرتبط با آنتی بیوتیک هم مثمر ثمر باشند.

میکروبیوم حتی از بدن در برابر ارگانیسم‌های بیماری‌زایی که از طرق خوردن و آشامیدن ممکن است وارد بدن شوند، محافظت می‌کند. پژوهشگران بر این باوراند که این میکروب‌ها با رقابت برای یافتن مواد مغذی و محل‌های اتصال به غشاهای مخاطی روده، که محل اصلی فعالیت ایمنی و تولید پروتئین‌های ضد میکروبی است، مانع رشد بیش از حد باکتری‌های مضر می شوند.

اخیرا از سوی دانشمندان عنوان شده است  میکروب هایی که در روده زندگی می  کنند با نحوه عملکرد خود روی مغز ما اثر می گذارند و این یافته، اساس تحقیقات ما در حوزه ام اس، پارکینسون و آلزایمر شد.

این به اثبات رسیده که میکروفلوری که در روده وجود دارد می تواند روی عملکرد مغز اثرگذار باشد. پس از آن بر اختلالات ریه کار کردیم. روی آسم و آلرژی پژوهش انجام شد.

میکروب هایی که در بدنمان داریم یا میکروب هایی که روی بدنمان زندگی می کنند می توانند ضامن حفظ سلامتی مان باشند و از ما در برابر عوامل بیماری زا محافظت کنند.

این واقعیت های علمی در تولید محصولات ما که به صورت کرم های پروبیوتیک هستند، مد نظر قرار گرفتند. این تولیدات بهبود دهنده سلامتی به بازار عرضه می شود که به کمک این میکروارگانیسم ها می توانیم شاهد ارتقا سطح سلامت برای مو و پوست خود باشیم.

نظر شما درباره نمایشگاه ایران فارما چیست؟

به نمایش درآمدن محصولات و امکان مذاکره برای صادرات، کمک به افزایش ارتباطات بین المللی، به ‌روز رسانی دانش فنی و آشنایی با تازه ترین دستاوردهای صنعت، ملاحظه طیف وسیعی از محصولات سایر شرکت ها، امکان مقایسه بین انواع محصولات، ارتباط مستقیم مشتریان با تولیدکننده و مطرح کردن نیازهای خود و تطبیق بیشتر محصولات پس از نیاز سنجی، کسب اطلاعات گسترده در کوتاه‌ترین زمان ممکن و صرفه جویی در وقت و انرژی، امکان تعامل و مشاوره با صاحب‌نظران و متخصصانی که در محدوده زمانی نمایشگاه در دسترس قرار گرفته اند، امکان مذاکره مستقیم با مدیران شرکت‌های مورد نظر، شرکت در سمینارها و کارگاه‌های تخصصی اینها همه گوشه ای از مزایای نمایشگاه هستند و من آرزو می کنم که ایران فارما و نمایشگاه های دیگر در راستای رونق صنعت هر سال بهتر از سال پیش برگزار شوند.

برای استفاده از پروبیوتیک چه فرهنگ سازی هایی تا امروز انجام شده است ؟

حدود ۱۰ سال پیش که ما سنگ بنای انجمن پروبیوتیک را در ایران گذاشتیم، تعداد کمی از واقعیت های اثرگذار فلور روده انسان مطلع بودند. انجمن فعال پروبیوتیک ایران سه دوره متوالی برترین انجمن وزارت علوم بود و طی ده سال اطلاع رسانی و اهتمام شایان توجهی که انجام شد، ما متخصصین کشور را با پروبیوتیک آشنا کردیم.

اما متاسفانه با گذشت یک دهه هنوز آگاهی و شناخت عمومی مردم در این زمینه بسیار کم است.

ما وقتی می خواستیم متخصصین را با پروبیوتیک آشنا کنیم سمینار و کنگره برگزار می کردیم و گفتگوها و تعاملاتی در سطح بین ایجاد شد تا نهایتا آگاهی مورد انتظار در حوزه دانش پروبیوتیک افزایش یابد.

اما وقتی قرار باشد مردم مخاطب اطلاع رسانی باشند، ضرورت ایجاب می کند تا رسانه ها و مطبوعات پا به میدان بگذارند.

رسانه هایی که مردم از آن استفاده می کنند تحت اختیار ما نیست که بتوانیم با آنها مصالح تغذیه ای مردم را در میان بگذاریم که پس ازآن فرهنگ سازی در سطحی مطلوب آغاز شود. این خیلی فراتر از کاری است که ما برای متخصصین انجام دادیم و فراتر از امکانات  بخش خصوصی است. رسانه ملی، مطبوعات و همه امکانات انتقال پیام باید درراستای بهبود سلامتی مردم به کار گرفته شده و فرهنگ سازی آغاز شود.