دکتر «مهدی بخشایش» چالشهای صنعت در شرایط تحریم و دیدگاه های مسئولین در برابر تولید داخلی را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
کیفیت وضعیت تخصیص ارز به تولیدکنندگان دارو و پیش بینی شما از آینده داروسازی کشور چیست؟
در سیاست های کلان کشوری اقتضا این است اگر مملکت ارزی داشته باشد قطعا باید به دارو تخصیص یابد. با عنایت به مشکلات زیاد این حوزه، بانک مرکزی باید توجه ویژه ای به دارو معطوف داشته و نوشداروی سلامتی انسان ها را با اقلامی چون خودرو، پوشاک و حتی غذا مقایسه نکند. دارو یک کالای راهبردی است وقتی از واژه «دارو» استفاده می کنیم، در واقع از کالایی با گستره ۷ هزار قلم محصول سخن می گوییم.
از مهم ترین مقامات تا یک کارگر ساده در مواقع بروز بیماری چاره ای جز استفاده از دارو ندارند. وقتی سلامتی مورد تهدید قرار می گیرد، نمی توان بدون دارو به جنگ بیماری ها رفت. به همین خاطر است که نمی توان اولویت خودرو یا حتی غذا را در کنار دارو قرار داد. اگر این غذا را نتوانم بخورم غذای دیگری تهیه خواهم کرد یا اگر ماشین برند نوعی را نتوانم بخرم ماشین دیگری خواهم خرید.
اما در دارو اگر از نسخه سرپیچی کنند، وارد بازی خطرناک مرگ و زندگی شده اند.
فرد مبتلا به سرطان باید داروهای نسخه شده را دقیقا تهیه کرده و طبق تجویز استفاده کند. این دیگر انتخاب بین دو غذا نیست. پس این وقوف، درایت و حساسیت باید در مراجع اتخاذ تصمیم تسری پیدا کرده و از وزارت صنعت، معدن و تجارت تا بانک مرکزی و وزارت بهداشت و سایر سازمان های مرتبط محسوس باشد.
با اهمیت و ضرورت های تشریح شده بدیهی است کارگروهی ارزی برای دارو سازماندهی کنند. در سال های اخیر دشواری های داروسازی شدت پیدا کرده است، البته شرایط تحریم را درک می کنیم اما تجدیدنظر در جیره بندی های ارزی، امری غیرقابل اجتناب است. ما وظیفه داریم نیازهای مردم را نسبت به سلامت و درمان برطرف سازیم و توفیق در این امر نیازمند همکاری همه دستگاه های ذیربط است. در بخش داروهای سرطان و بیماری های مزمن واقعا دچار کمبودهای اساسی شده ایم و این ربطی به مهارت و فن آوری در بخش تولید ندارد، مشکل ما تامین مواد و فقدان حمایت بانک مرکزی درخصوص تخصیص ارز است.
نظارت توقف ناپذیر سازمان غذا و دارو بر قیمت گذاری را چگونه ارزیابی می کنید؟
شما در زمینه قیمت گذاری مجلات ملزم هستید تمام هزینه های ایجاد شده را به درستی محاسبه و قیمتی متناسب با مخارج لحاظ کنید. وزارت ارشاد هرگز قیمت مجله شما را تعیین نمی کند، چون می داند این شما هستید که با حقوق کارکنان و مطالبات مترجم و مولف و فروشنده کاغذ و چاپخانه و مسائل مربوط به فعالیت مطبوعاتی سر و کار دارید.
اما وزارت بهداشت بدون اینکه به عوامل هزینه ساز داروسازی توجه تخصصی داشته باشد، تحت تاثیر سیاست و انتظارات روسای بالادست، به قیمت گذاری محصولات تولیدی ما مبادرت می ورزد. وزارت بهداشت در زمینه تولید هم نظارت و هم کنترل می کند، سپس خودش قیمت گذاری را هم انجام می دهد در حالی که اصولا کار وزارت بهداشت قیمت گذاری نیست. برای فائق آمدن بر این مشکل دیرینه، اول باید صورت مسئله را اصلاح کنیم.
ضرورت دارد قیمت گذاری برای همیشه از وظایف وزارت بهداشت حذف شود و داروسازی ها برای توسعه و پیشرفت خود باید این ضرورت اقتصاد دارویی را تا تحقق نهایی پیگیری کنند. مواد اولیه به طور پیوسته در حال افزایش قیمت هستند و ما هم راهی به جز تهیه بی وقفه آن نداریم و باید گران و گران تر تهیه کنیم و در اختیار بخش تولید قرار دهیم.
وقتی حاشیه سود وجود ندارد، چگونه تولیدکننده می تواند وارد فعالیت تولیدی شود؟
اگر تولید نکنیم وزارت بهداشت تهدید به ابطال پروانه می کند. آیا این کیفیت حمایت با این سطح از انتظارات سازگاری دارد؟
دغدغه وزارت بهداشت فقط باید تامین داروی باکیفیت باشد نه اینکه بدون توجه به عوامل هزینه ساز قیمت گذاری دارویی انجام دهد.
به طور مثال می توانید داروسازی اسوه را بررسی کنید. ما یک بنگاه اقتصادی هستیم، در حال حاضر این شرکت به ۴۰۰ نفر حقوق می پردازد.
من باید بتوانم از عهده خرید مواد اولیه برآیم. باید پول داشته باشم تا حقوق کارکنان را بپردازم. اگر سودی وجود نداشته باشد چگونه کارخانه را توسعه دهم تا بتوانیم داروهای جدیدی که برای درمان بیماری ها مجوز گرفته اند را به فهرست داروهای جدید بیفزاییم. توسعه کارخانه جزو اقدامات لوکس نیست، اینها ضرورت رقابت حیاتی یک داروسازی است.
ای کاش شخص متولی پیش از نشستن در پشت میز تصمیم گیری، تجربه مدیریت یک کارخانه بزرگ داروسازی در ایران را از سر می گذراند تا وقتی برای ما نسخه می پیچد، بداند تصمیم او چه عواقبی در پی دارد؟
ماده اولیه داروی نوعی از ۲۰ هزار تومان به ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافته است، بنابراین محصول مذکور هم باید به همان اندازه رشد قیمت داشته باشد، ولی ممانعت می کنند. هیچ تولیدکننده ای بضاعت چنین تجارت منفی و غیراقتصادی را ندارد. اگر اصرار دارند قیمت گذاری کنند پس به طور تخصصی و قاعده مند به تناسب تولید کار را انجام دهند.
از آنهایی که بر طبل حمایت از مصرف کننده می کوبند، سوال می کنم آیا ورشکسته سازی داروسازیهای کشور به نفع مصرف کننده ایرانی است؟
بعد از متوقف کردن تولید داخلی، می خواهید از فایزر و جانسون اند جانسون دارو وارد کنید؟
آیا آن مقدار ارز نجومی دارید که از عهده این اقدام ناممکن برآیید؟
آیا در آن صورت منافع مصرف کنندگان ما تامین خواهد شد؟
صنعت داروسازی ایران یک بنگاه اقتصادی است که باید چرخ اقتصادی اش باشد.
دارو را در قواعد و اصول، جزو کالای استراتژیک طبقه بندی می کنند اما در زمان تعاملات اقتصادی کاری به اصول و قاعده ندارند.
چرا این احتمال را در نظر نمی گیرند که برخوردهای غیرحرفه ای متولیان با صنعت داروسازی می تواند بر کیفیت محصول تاثیر منفی داشته باشد. هر شرکتی باید در پی سود منصفانه باشد، حال اگر راه درست سودآوری را مسدود کنید، آنها می توانند کارهای مختلفی بکنند. خوشبختانه شرکت های ما در امر کیفیت تا امروز کم نگذاشته اند ولی متولیان باید ماهیت بنگاههای اقتصادی را مطالعه کنند و قیمت منصفانه برای محصولات صنعت در نظر بگیرند.
اگر بخواهیم قیمت غذا و دارو را با هم مقایسه کنیم، متوجه سیاست یک بام و دو هوا خواهیم شد. همین که خبر گران شدن دلار از یک خبرگزاری منتشر شود، قیمت محصولات غذایی همزمان با آن خبر، افزایش می یابد اما وقتی ما فاکتور و مدارک مالی به متولیان نشان می دهیم و ثابت می کنیم قیمت تمام شده دارو دو برابر قیمت گذاری آنان است، می گویند مغایر با قانون است.
گران شدن مواد اولیه مغایر با قانون نیست؟
اقدامات ضدتولید شما مغایر با قانون نیست؟
تولید داروی با کیفیت با سلامت مردم در ارتباط است و بیمه ها می توانند در این زمینه مساعدت کنند و این پولی که قرار است جاهای دیگر هزینه شود به بیمه ها داده شود تا به مردم در خرید دارو یاری کنند و به نظر نمی رسد اصولا جایگاه حل این مسئله سازمان غذا و دارو باشد.
با توجه به اشراف حضرتعالی به امر مدیریت، چه مطلب ناگفته ای را با مخاطبین در میان می گذارید؟
من از شما و سایر همکاران ماهنامه آفتاب سلامت تشکر می کنم که در مجله و سایت اینترنتی آن به نشر دانش و تجربه می پردازید و صنعت دارویی کشور را نیز در اولویت های خود قرار می دهید.
در دیدار با برخی مدیران عامل و همکاران صنعتی، در اثرگذار و متفاوت بودن ماهنامه آفتاب سلامت اتفاق نظر وجود دارد و من آرزو می کنم هم چنان در اوج به فعالیت مثمرثمر خود در زمینه دارویی و پزشکی ادامه دهید.
در زمینه ناگفته های حرفه ای توصیه می کنم، متولیان با توجه به کارنامه در خور تقدیر شرکت های داروسازی اگر لغزشی از یک تولیدکننده در بلخ ملاحظه کردند، شمشیر نکشند و به سوی آن لشکرکشی نکنند.
این همان صنعتی است که مقام عالی رتبه وزارت امور خارجه عنوان می کند موجب مباهات و سربلندی کشور ماست چرا که مقامات کشورهای دیگر از ما درخواست می کنند مهارت ها و فن آوری های داروسازی ایرانی را به کشور آنان انتقال دهیم و به ارتقا صنعتی شان یاری رسانیم.
این همه دیوان سالاری بجز افزایش بیش از پیش امورِ ناضرور حاصل دیگری ندارد. وانمود کردن اینکه فقط تعداد انگشت شماری در سازمان دلسوز مردم هستند بسیار نامنصفانه است. ما اهالی بهداشت و سلامت، قسم خدمت گذاری به سلامت مردم خورده ایم و همواره در تلاش برای بهبود هر چه بیشتر شرایط هستیم و شما دوستان سازمانی همواره در حال گزارش خدماتی هستید که عوامل آن رویدادهای افتخارآمیز ماییم.
مشکل دیگری که صنعت از آن در رنج افتاده، ورود افراد غیرمتخصص است. به طور مثال یک آهن فروش کار قبلی را به مباشر سپرده و خود واردات دارو را در پیش گرفته است و تعداد زیادی غیرمرتبط ها حریصانه مجوزهایی دریافت کرده و همچنان وارد این عرصه می شوند.
مقام معظم رهبری با توصیه های تاکیدی در مراقبت از تولید داخلی، مانع زدایی برای رونق تولید را سرلوحه اقدامات مسئولین عنوان کرده اند. اما چرا این توصیه ها به کار گرفته نمی شود واقعا جای تحقیق و بررسی دارد. ما تولیدکنندگان دارو واقعا در حال جنگ برای ادامه تولید هستیم. این موانعی که بر سر راه تولید می بینیم بیشتر از سوی خودی هاست تا از سوی تحریم کنندگان و ضرب المثل از ماست که بر ماست را تداعی می کند.
ما برای تحقق یک فعالیت اقتصادی سالم باید همکاری و همراهی و درک متقابل داشته باشیم.
اطلاع از سطح حقوق کارکنان داروسازی با توجه به میزان تلاش و همت شان، هر انسانِ آگاهی را متاثر می سازد. آنها به سختی کار می کنند اما هرگز مساعی خود را دریغ نکردند. این صنعت هچ وقت متوقف نشده در حالی که آمار مستند گواه است عوامل بسیاری از صنایع به خاطر نارضایتی صنعت خود را به تعطیلی کشاندند.
مصادیقی مانند نساجی، پفک و چیپس در این شمار قرار دارند اما از ابتدای انقلاب تا الان شما هیچ کارخانه داروسازی را نمی توانید مثال بزنید که تعطیل شده باشد. چون افرادی در این صنعت کار می کنند که تلاش های کاری خود را مجاهدت برای حفظ سلامت مردم می دانند. امیدوارم که مسئولین نیز در زمان تدوین دستورالعمل ها، تسهیل گری و سرعت بخشیدن به امور تولید را مدنظر قرار دهند.
