خارج کردن کشور از وضعیت تک محصولی به کمک صنعت گردشگری سلامت

در گردشگری سلامت بیمار از کشور خود  به سایر نقاط دنیا با امکانات پیشرفته تر بهداشتی و درمانی سفر می‌کند تا از خدمات پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی بهره‌مند شود. در اغلب موارد، هدف از توریسم پزشکی بهره‌مندی از قیمت پایین خدمات پزشکی یا دریافت سریع‌تر و بهتر خدمات در سایر نقاط دنیاست.

توریسم پزشکی با سفرهای معمولی پزشکی متفاوت است. در سفرهای معمول، شخص از کشوری کمتر توسعه یافته برای دریافت خدمات پزشکی به کشورهای پیشرفته می‌رود و دلیل آن نبود خدمات مشابه در کشورش است. در حالی که در توریسم پزشکی خدمات مشابه ارائه می‌شود ولی توریست بخاطر برخی شاخص های ارزشی، کشوری دیگر را ترجیح می‌دهد.

برای اطلاع از وضعیت توریسم درمانی در ایران از آقای مهندس «مجید زنگویی»، رئیس انجمن گردشگری سلامت تهران سوالاتی پرسیدیم که از شما گرامیان، عنایت به پاسخ های ایشان را تقاضا می کنیم.

در حال حاضر گردشگری سلامت در ایران همچنان مورد توجه توریست های این صنعت است. چرا آنها ایران را انتخاب می کنند؟

در سال ۲۰۲۱ مرکز بین المللی  ‏ISC world University rankings‏  در ارزیابی ‏دانشگاه های برتر جهان ۵۱ دانشگاه ایران را به عنوان مراکز آکادمیک پیشرفته و مناسب ‏برای فارغ التحصیلی نخبگان ارزیابی کرده است. ‏

فهرست تایمز هر ساله اواخر دسامبر منتشر می شود و چند روز پیش باز دانشگاه هایی از ایران علی رغم تبعیض های ضدایرانی در فهرست دانشگاههای پیشرفته جهان معرفی شده اند.

خدمات و درمانهای پزشکی و سلامت در ایران برآمده از دانشگاه های آن است و مراکز درمانی ایران نیز، قطب پیچیده ترین درمانهای پزشکی است و متخصصین ما ثابت کرده ­اند که می­ توانند از عهده پیشرفته ترین اقدامات پزشکی برآیند بنابراین بدیهی است که  گردشگری سلامت با استقبال مواجه باشد البته ظرفیت های این صنعت در ایران بسیار فراتر از آمار فعلی است و ما در تلاش هستیم تا با معرفی بهتر و بیشتر امکانات درمانی و پزشکی کشور در حوزه های بین المللی، زمینه را برای جذب توریست های درمانی بیشتر مساعدتر سازیم.

با توجه به پیشرفت های پزشکی در ایران و زیرساخت های درمانی موجود در کشور چه موانعی باید برداشته شوند تا روزی گردشگری پزشکی بتواند جایگزین صادرات نفت شود؟

اگر بگوییم مشکل وجود ندارد، در واقع چشم به روی موانع بسته ­ایم. صنعت گردشگری ایران بخاطر شایستگی های چشمگیر خود بطور بالقوه می تواند بسیاری از رقبا را از میدان رقابت خارج سازد اما کاستی های موجود در برندسازی ملی و توسعه زیرساخت ها از موانع جدی صنعت گردشگری سلامت به حساب می آیند.

به طور مثال فقدان پرواز مستقیم به کشور یکی از این کاستی های ضدتوریسم است. مسافر خارجی مجبور می شود برای ورود به ایران ابتدا به ترکیه یا قطر سفر کرده و از آنجا به ایران بیاید و اگر بررسی کنید خواهید دید فقط همین یک مورد باعث ریزش قابل توجه توریست های علاقمند می شود چون او یک توریست عادی نیست مسافر عازم ایران بیمار است. و مسافرت وی باید در راحت ترین و امن ترین  وضعیت ممکن برنامه ریزی شود. باید خودتان را جای شخص بیمار قرار دهید تا از دلایل انصراف او مطلع شوید.

زنجیره ای از تسهیلات باعث می شود تا گردشگری سلامت در یک کشور با رونق و استقبال مواجه شود.

ترکیه در حوزه گردشگری سلامت تمام توانمندی های کشور خود را به کار گرفته است تا بتواند عامل سرشناسی را در این حوزه کسب کرده و اصطلاحا برندسازی موفق داشته باشد. ایران پس از بهره مندی از حمایتهای همه جانبه دولت در حوزه توسعه زیرساخت، می بایست در بخش برندسازی با همتی مضاعف، گوی سبقت را از رقبا برباید.

توسعه زیرساخت ها جزو موارد اساسی است و زیرساخت های حوزه حمل و نقل، زیرساخت های درمانی مثل ساخت بیمارستان ها و مراکز درمانی، افزایش تعداد شرکت های مدیکال توریسم، ارائه مشوق های لازم جهت بکارگیری نوآوری و خلاقیت و همچنین جریان سازی ها و شبکه سازی های بین المللی همگی از جمله موارد موثر در توسعه گردشگری سلامت کشور به شمار می آیند.

احتمالا فرم های نظرسنجی شما به گردشگران سلامت ارائه شده و شما از آن مطلع هستید. نظر عمده آنان در ارزیابی گردشگری سلامت در ایران چگونه است؟

گردشگران سلامت از ظرفیت های ایران شگفت زده می شوند از سطح مهمان نوازی ایرانیان از خدماتی که دریافت می کنند احساس رضایتمندی ویژه دارند.

در مراکز درمانی ایران با مهارت درمانگران و هزینه های پایین، دچار شگفتی می شوند، البته این بازخوردها از مجموعه بیمارانی است که به صورت رسمی وارد کشور می شوند و باید مراقب باشیم افرادی با عدم تخصص و خدای نکرده سودجو، به اعتماد گردشگران صدمه وارد نکنند.

کشورهایی که رقبای ایران در گردشگری سلامت محسوب می شوند کدام هستند و چرا به عنوان مقصد انتخاب می شوند و چگونه می توان از سهم این شرکا کاست و به گردشگری ایران رونق بیشتری بخشید.

کشورهایی که در منطقه خیلی منسجم و خوب عمل می کنند کشورهای ترکیه و هندوستان هستند و من اعتقاد دارم گردشگری سلامت آن­ قدر وسیع و ظرفیت­مند است که ضرورتی به کم کردن از کسب و کار همسایگان نداشته باشد.

آنها در زمینه هایی کار می کنند و ما هم می توانیم در زمینه های ویژه ایران برندسازی کنیم و گردشگران خودمان را داشته باشیم.

در راستای رونق گردشگری هرگز نمی توان از خلاقیت های دانشجویی و نسل جوان چشم پوشید. دانشگاه ها می توانند به صنعت گردشگری یاری رسان شوند و فکرهای نو به ما ارائه کنند.

استان های ما بهشت ­های ناشناخته هستند. دانشجویان خوش فکر و خلاق می توانند روی ساختار گردشگری سلامت مطالعه کرده و ظرفیت های این صنعت در ایران را شناسایی و معرفی کنند. بطور مثال آب و هوای چهارفصل کشور رویشگاه  گیاهان دارویی متنوعی است که می تواند موجب جلب توجه ویژه گردشگران شود. ما از نسل جوان کشور انتظار  خلاقیت و مساعی اثرگذار داریم.

شرکت های واسطه ای که درمان جویان را به کشور مقصد معرفی می کنند تا چه اندازه بر اراده گردشگر اثرگذاری دارند؟ و ما چگونه می توانیم تعامل قویتری با این شرکتها برقرار کنیم.

نقش شرکت های مدیکال توریسم در این زمینه بسیار موثر است و شاید تسهیل قوانین بهترین کمکی باشد که بتوان به این شرکت ها ارائه کرد.

دولت با توجه به ویژگی ارزآوری صنعت گردشگری سلامت، نقش تسهیل­گری را تمام عیار ایفا کند و موانع ضد توسعه را از سر راه این فعالیت بین المللی بردارد. متاسفانه بوروکراسی ملال­ آوری بر سر راه فعالان گردشگری سلامت ایران راهی ایران وجود دارد که انتظار داریم رفع شود.

من امیدوار هستم که دولت آقای رئیسی در این زمینه اهتمام جدی تری داشته باشد و کشور را از وضعیت تک محصولی نجات داده و شرایطی ایجاد کند که گردشگران به راحتی بتوانند وارد کشور شده و از امکانات درمانی ما بهره مند شوند.

یکی دیگر از مشکلات، مجوزگرایی است. دولت باید کمک کند تا ضابطه گرایی جایگزین مجوزگرایی شود. طبق روال منطقی وقتی شخص می خواهد فعالیت رسمی انجام دهد، ثبت شرکت اقدامی است که بر سر راهش قرار  دارد.

وقتی موضوع فعالیت در ثبت شرکت قید شد تازه در ابتدای یک هزارتو قرار گرفته است و باید از ان پس به دنبال مجوزهای متعدد از ارگان های مختلف باشد. این یکی از چالش های قدیمی و موانع نفس گیر است که باید در راستای توسعه فعالیت ها فکری به حال آن کرد.

وزارت امور خارجه ایران چه نقش مثبتی در این صنعت ارزآور برعهده گرفته و تسهیل گری انجام می دهد؟

قطعا وزارت امور خارجه و نمایندگی های ایران در سایر کشورها می توانند عهده دار نقش بسیار موثری در زمینه توسعه فعالیت های گردشگری سلامت باشند.

وزارت امور خارجه در زمینه برندسازی گردشگری سلامت در ایران ظرفیت های بزرگ و بالقوه ای دارد که انتظار داریم با همت مسئولین جدید بالفعل شوند.

وزارت امور خارجه کشورهای صاحب این صنعت، ظرفیت های خود را شناسایی و در جهت منافع کشور به کار گرفته اند و بدیهی است که صنعت ما نیز تشنه برخورداری از حمایتهای این وزارتخانه است  و نمایندگی های ایران می بایست اهتمام بیشتری به خرج داده و ظرفیت های ایران در حوزه سلامت و خدمات سلامت را به مردم کشورهای خارجی بشناساند و در جریان سازی های بین المللی که با محوریت جمهوری اسلامی ایران انجام می پذیرد نقش موثرتری ایفا کند.