پرونده ی الکترونیکی بیمار یا پرونده ی الکترونیک سلامت، نوعی فن آوری اطلاعاتی است که مراقبت‌های دوره‌ای ارائه شده به وسیله ی مراکز درمانی را در خود ذخیره کرده است و در بیمارستان ها و سایر مراکز ارائه خدمات درمانی مثل واحدهای تخصصی یا مراکز بهداشتی نیز به آن دسترسی وجود دارد.
مدارک الکترونیکی پزشکی Electronic Health Record (EHR) به مجموعه ی نظام مندی از اطلاعات سلامت بیمار که در دسترس جامعه ی الکترونیکی قرار داده شده اطلاق می شود. این سوابق را می‌توان در سراسر مراکز بهداشتی درمانی مختلف به اشتراک گذاشت. سوابق از طریق، سیستم‌های اطلاعات سازمانی وسیع متصل به شبکه یا دیگر شبکه‌های اطلاعات و مبادله‌ای به اشتراک گذاشته میشود. EHR ها ممکن است شامل طیف وسیعی از اطلاعات، از جمله سابقه ی پزشکی، دارو، آلرژی، وضعیت ایمن‌سازی، نتایج آزمایش‌ها، تصاویر رادیولوژی، علائم حیاتی، آمار شخصی مانند سن و وزن، و اطلاعات صورت حساب باشد.
پرونده ی الکترونیکی بیماران از استانداردهای تعریف شده ی سازمان بهداشت جهانی است که کشورهای زیادی آن را اجرا کرده اند و یا به عنوان یک ضرورت، در حال اجرای آن هستند.
برخی کشورهایی که این استاندارد جهانی را از سال ۲۰۰۵ به بعد اجرا کرده اند عبارتند از:
امارات متحده عربی، بریتانیا، عربستان سعودی، هلند، اردن، هند، استونی، دانمارک، کانادا، اتریش، استرالیا و آمریکا.
معاون برنامه ریزی راهبردی و هماهنگی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تشریح فعالیت های وزارت بهداشت گفت: پرونده ی الکترونیکی برای ۷۰ میلیون نفر و دسترسی به پرونده ی الکترونیکی برای ایرانیان در سال ۹۷ محقق میشود.
علی اکبر حق دوست، ۲۸ آذر در حاشیه آیین تقدیر از ۱۰ پژوهشگر برتر دانشگاه علوم پزشکی کاشان، در گفتگو با خبرنگاران گفت: «تاکنون برای ۷۰ میلیون نفر پرونده ی الکترونیکی پایه سلامت در مراکز و پایگاه های بهداشتی ایجاد شده است».
وی، با اشاره به اینکه هم اکنون این پرونده های الکترونیکی دارای اطلاعات اولیه است گفت: «حجم مطالب با متصل شدن به پایگاهاه های اطلاعاتی بیمارستان ها، آزمایشگاه ها و داروخانه ها افزایش می یابد».
به گفته ی وی، دفترچه های بیمه با حجم اطلاعات در این پرونده ها به تدریج حدف می شود و پزشک با استفاده از کد ملی، بیمار را معالجه و نسخه تجویز می کند.
معاون برنامه ریزی راهبردی و هماهنگی وزیر بهداشت ابراز امیدواری کرد: با تشکیل پرونده های الکترونیکی، پایگاه های محلی به وجود بیایند که تمام اتفاقات سلامت هر فرد حتی قبل از تولد تا هنگام مرگ، اطلاعات در پرونده ی الکترونیکی ثبت و ضبط شود تا هم پزشک بتواند با دسترسی به این پرونده، نسخه بنویسد و هم بیمار از طریق تلفن همراه بتواند پرونده ی خودش را ببیند و اطلاعاتی که به آن نیاز است، اضافه کند.
در ادامه برخی ره آوردهای این فن آوری در بهداشت و سلامت به شرح زیر به اطلاع میرسد:
سهولت دسترسی به اطلاعات سلامت
افزایش دسترسی به اطلاعات یکپارچه بیماران
بدون وجود پرونده ی الکترونیکی، سلامت دسترسی به اطلاعات یکپارچه ی سلامت بسیار مشکل و حتی در بسیاری از موارد غیرممکن است. از اطلاعات یکپارچه ی سلامت می توان برای مقاصد مدیریتی، نظارت، و پژوهشی استفاده نمود.
بهبود دسترسی مناطق دور افتاده و روستایی به مراقبت های سلامت
با ارائه دوراپزشکی و خدمات دیگر پرونده ی الکترونیکی سلامت، سطح کیفیت مراقبت های بهداشتی و درمانی در مناطق دورافتاده و روستاها به طور چشمگیری افزایش می یابد.
صرفه جویی در زمان بیماران و پرسنل سلامت
پرونده ی الکترونیکی سلامت با تسریع انجام خدمات بهداشتی درمانی و جلوگیری از اقدامات تکراری و مراجعات بیمورد، در زمان بیماران و پرسنل سلامت صرفه جویی می نماید.
کاهش خطاهای پزشکی
پرونده ی الکترونیکی سلامت با هشدارهای به موقع به پزشک و همچنین خوانایی نسخه الکترونیکی و جلوگیری از اشتباه در تحویل دارو موجب کاهش خطا در نسخه نویسی میشود.
کاهش خطا در تفسیر نتایج آزمایشات و تصاویر تشخیصی
با توجه به اینکه متخصصان رادیولوژی می‌توانند علاوه بر آزمایش یا تصاویر تشخیصی بیمار به سوابق بیماری های حال و گذشته وی و تصاویر و آزمایشات قبلی وی نیز دسترسی داشته باشند می‌توانند آزمایشات و تصاویر را بهتر تفسیر نمایند.
کاهش آزمایشات و نسخه های تکراری
پزشکان از سوابق بیماران مطلع شده و از آزمایشات و نسخه های تکراری و بی مورد پرهیز می‌نمایند. با این کار صرفه جویی در هزینه ی داروها و آزمایشات به طور چشمگیری صورت می‌گیرد.
بهبود نتایج درمان
با آگاهی بیشتر کادر درمانی از سوابق پزشکی بیمار تشخیص پزشکان دقیقتر شده و در نتیجه درمان مناسبتری انجام خواهد شد. همچنین با جلوگیری هوشمند از اشتباهات نسخه نویسی و تحویل دارو، نهایتا نتایج درمان بهبود خواهد یافت.
افزایش مشارکت بیمار در مراقبت از خودش در منزل
با استفاده از زیرساخت پرونده ی الکترونیکی سلامت و انجام خدمات مراقبت در منزل توسط این سیستم، بیماران دارای بیماری های مزمن (مانند دیابت و فشارخون بالا) می‌توانند اطلاعات مورد نظر پزشکانشان را در پرونده ی الکترونیکی سلامت خود قرار داده و پزشک خود را مطلع نمایند. به این ترتیب علاوه بر اینکه نیاز به مراجعه به پزشک کاهش می یابد، مشارکت بیماران در فرایندهای مراقبت از خودشان نیز افزایش مییابد.
تسهیل در آموزش پزشکی
پرونده ی الکترونیکی سلامت موارد بالینی متعددی را برای اساتید پزشکی فراهم می سازد تا آنان بتوانند از این موارد برای تدریس به دانشجویان خود استفاده نمایند. به این ترتیب کیفیت آموزش پزشکی به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت.
تسهیل در پژوهش های حوزه ی سلامت
با ایجاد امکان یکپارچه سازی اطلاعات سلامت توسط پرونده ی الکترونیکی سلامت، تسهیل زیادی در پژوهش های حوزه ی سلامت اتفاق می افتد به طوری که بسیاری از پژوهش هایی که عملا بدون وجود این سیستم امکانپذیر نیستند، به راحتی میسر می‌گردد. در واقع پرونده ی الکترونیکی سلامت بستر اطلاعاتی بسیار مناسبی برای تولید و مدیریت دانش پزشکی به شمار می‌رود.
بهبود مدیریت منابع انسانی و فیزیکی در حوزه ی سلامت
با استفاده از گزارشات مدیریتی پرونده ی الکترونیکی سلامت می توان از پرسنل سلامت و امکانات پزشکی به طرز بهینه ای استفاده نمود. به این ترتیب پرونده ی الکترونیکی سلامت به عنوان ابزاری مفید برای مدیریت منابع انسانی و فیزیکی در نظر گرفته می شود.
بهبود مدیریت بیماری های مسری
با استفاده از سیستم های هشدار سریع پرونده ی الکترونیکی سلامت و سرویس های مدیریت بحران، مدیریت شیوع بیماری های مسری بهبود می یابد. موارد مورد نظر برای هشدار (مثلا مرگ یک بیمار مبتلا به آنفلوانزا) در سیستم تعریف میشود تا در صورت وقوع این موارد، سیستم به طور خودکار هشدارهای لازم را به مراکز مرتبط ارسال نماید.
بهبود نظارت بر خدمات بهداشتی درمانی
دسترسی مسولین نظارت بر خدمات بهداشتی درمانی به سیستم پرونده ی الکترونیکی سلامت و امکان انجام گزارشات نظارتی موجب میشود تا کیفیت نظارت بر این خدمات افزایش یابد. به این ترتیب امکان وقوع تقلبهای شایع در فرایندهای بهداشتی درمانی کاهش خواهد یافت.
