آفتاب سلامت: دکتر «استانیسلاو لِم» Stanisław Lem پزشک و رمان نویس خوش فکر لهستانی است که در ۱۲ سپتامبر سال ۱۹۲۱ در شهر لوو لهستان که اکنون بخشی از خاک اوکراین شده به دنیا آمد. این هنرمند، آثار عمیق و تفکربرانگیزی را در ژانر علمی تخیلی به مخاطبین عرضه کرده است.
از آنجا که آندری تارکوفسکی کارگردان نامدار روسی رمان «سولاریس لم» را در سال ۱۹۷۲ به تولید رساند، این اثر او بیشتر از سایر آثارش بر سر زبانها افتاد.
پدر او به شغل پزشکی اهتمام داشت و استانیسلاو نیز همچون پدر به تحصیل رشته ی پزشکی مشغول شد و پس از فارغ التحصیلی به این حرفه روی آورد. دانش پزشکی در پیشبرد بسیاری از آثار علمی تخیلی به یاری لم شتافت. بعد از جنگ دوم جهانی به شهر کراکو نقل مکان کرد و به نوشتن داستان‌های علمی تخیلی پرداخت، چرا که دستگاه سانسور دولت لهستان، این نوع ادبی را بی‌زیان تشخیص داده بود.
با این همه، نخستین رمان او، بیمارستان تبدّل، به مدت هشت سال اجازه ی انتشار نیافت تا آن که با مرگ ژوزف استالین در سال ۱۹۵۳ و آزادی‌های نسبی فرهنگی به چاپ رسید.
سولاریس
در سال ۱۹۶۱، مشهورترین اثر او سولاریس منتشر شد که دو اقتباس سینمایی توسط «آندری تارکوفسکی» و «استیون سودربرگ» و یک اقتباس تلویزیونی به کارگردانی بوریس نیرنبورگ و یک اقتباس اُپرایی از آن توسط میشائل اوبست آلمانی انجام گرفت.
لم هیچ‌گاه اقتباس‌های سینمایی سولاریس را نپذیرفت. او اقتباس تارکوفسکی را به دلیل آن که جهان‌بینی او در فیلم رعایت نشده و فیلم بیشتر بازتاب ذهنیات خود تارکوفسکی است، نپسندید و همین طور هم تلقی خود را از رمان با تارکوفسکی تماماً متفاوت می‌دانست. لم در جایی گفته: «تارکوفسکی می‌خواست نشان بدهد که کیهان، پلشت و ناخوشایند است و زمین دل‌نشین و زیبا. اما من متضاد با این تفکر، می‌نویسم و می‌اندیشم».
در مورد اقتباس سودربرگ هم، فیلم را تا به پایان تماشا نکرد و در مقاله‌ای در مورد آن در وبسایت شخصی اش نوشت: «اگر سولاریس در مورد عشق یک زن و مرد به هم بود (حالا چه روی زمین باشند چه در فضا) قطعاً اسم آن «سولاریس» نبود! چیزی که من در «سولاریس» آن را مطرح کرده‌ام، مسئله رویارویی انسان در فضا با نوع خاصی از وجود است که نه انسان است و نه شباهتی به انسان ندارد..»
داستان رمان سولاریس
کلوین، یک روان‌شناس و سولاریس‌شناس است که راهی ایستگاه تحقیقاتی حاضر در جو سیاره سولاریس می‌شود؛ سولاریس، سیاره‌ای است که نزدیک به ۱۰۰ سال پیش کشف شده و سال‌های زیادی است که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. بیشتر سطح این سیاره را اقیانوسی پوشانده که فعالیت‌های آن باعث شده برخی از دانشمندان و سولاریس‌شناسان آن را موجودی یکپارچه و هوشمند بدانند و سال‌های بسیاری از عمر خود را صرف برقراری ارتباط با آن بکنند. کلوین هنگام ورود به ایستگاه با پدیده‌ای عجیب روبه‌رو می‌شود؛ اقیانوس دست به کار جدیدی زده‌است؛ او تصورات و خاطرات ساکنین زمینی ایستگاه را به صورت مادی عینیت می‌بخشد. در حقیقت او به هنگام خواب به ذهن فضانوردان رخنه کرده و فردی خاص را از ذهن آنها بیرون کشیده و جسمیت می داد.
بیش از ۲۷ میلیون نسخه از آثار لم در دنیا به فروش رفته است و به ۴۰ زبان مختلف ترجمه شده و تعدادی از آنها به فیلم برگردانده شده اند.
تأثیرات
سبک نوشتار او «مبتنی بر دانش»، عمیقاً فلسفی و در برابر این صفات سرشار از طنز هوشمندانه و بازی‌های کلامی بود. آثار لم یکی از معدود آثاری است که برای نوع علمی تخیلی نزد مخالفان این سَبک آبرو خرید و به‌ویژه از آخرین کتاب‌های او که بیشتر به جستار آینده‌شناسی و اخلاق در علم آینده می‌پردازد در کتاب‌های فلسفی نقل قول شد.
اولینِ این نقل‌قول‌ها در سال ۱۹۸۱ توسط دو فیلسوف آمریکایی، داگلاس هوفشتاتر و دانیل بنت در کتاب‌شان، «منِ ذهن» انجام گرفت.
تأثیر آثار او به اندازه‌ای بود که یکی از منتقدان نشریه ی فیلادلفیا اینکوایرر در سال ۱۹۸۳ گفت: «اگر تا پایان سده ی بیستم استانیسلاو لم برای جایزه ی نوبل ادبی در نظر گرفته نشود، به این سبب است که کسی به گوش هیأت ژوری نوبل رسانده که او علمی‌تخیلی می‌نویسد!»
برخی از آثار استانیسلاو عبارت است از:
۱۹۵۷ – سفرهای ستاره‌ای (مجموعه داستان‌های یون تیخی)
۱۹۶۱ – سولاریس
۱۹۶۱ – خاطرات پیدا شده در وان حمام
۱۹۶۴ – شکست‌ناپذیر
۱۹۶۷ – سایبریاد: افسانه‌های عصر سایبرنتیک
۱۹۸۶ – ناکامی (ترجمه ی فارسی با عنوان شکست در کوئینتا)
زنجیره ی اقبال
استانیسلاو لم، نویسنده لهستانی آثار علمی، تخیلی ۲۷ مارس ۲۰۰۶ در سن ۸۴ سالگی بر اثر بیماری قلبی درگذشت.
