پارادایم درمانی بی‌سابقه در تاریخ پزشکی/زانو زدن سرطان در مسلخ دانش بشری

به گزارش آفتاب سلامت نوارتیس Novartis شرکت چندملیتی داروسازی مستقر در سوئیس که اخیرا رتبه دوم از بزرگ‌ترین شرکت‌های داروسازی جهان را  به خود اختصاص داده است، توانست با عرضه‌ی پارادایم جدید درمانی، حکومت چند هزار ساله‌ی سرطان را سرنگون سازد.

جوزف جیمنز Joseph Jimenez، مدیر عامل شرکت نوارتیس گفت: «ما سابقه طولانی پیشبرد فن‌آوری‌های درمانی سرطان را در کارنامه خود به ثبت رسانده ایم. ما برای دستیابی به روش درمانی کیمریا  Kymriah سال‌هاست به تحقیق و پژوهش مشغول هستیم و اینک که این روش درمانی نوین را به بیماران سرطانی ارائه می‌کنیم، اعتقاد داریم فصل نوینی برای درمان سرطان آغاز شده است».

برونواستریگینی Bruno Strigini، مدیر عامل شرکت انکولوژی نوارتیسNovartis Oncology، گفت: «ما بسیار افتخار می‌کنیم که بخشی از این لحظات تاریخی در درمان سرطان هستیم. ما از محققان، همکاران، بیماران و خانواده‌هایی که در برنامه بالینی کیمریا Kymriah  شرکت کرده‌اند بسیار سپاسگزاریم. به عنوان یک پیشرفت درمان سلول‌های ایمنی در مداوای لوسمی حاد لنفوبلاستیک برای کودکان و نوجوانان که به شدت نیازمند روش‌های جدید هستند، کیمریا Kymriah واقعا خواسته‌های ما را برآورده می‌سازد تا در ادامه راه، نتایج بهتر و رضایت بیشتر بیماران مبتلا به سرطان را به دست آوریم».

لوسمی حاد لنفوبلاستیک یا ALL‌ یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در کودکان و نوجوانان است  و گاهی هم در بزرگسالان دیده می‌شود. لوسمی یعنی سرطان خون، که انواع مختلفی دارد و ALL‌ یکی از انواع لوسمی است. استفاده از واژه حاد در این ترکیب به معنای بالا بودن سرعت تکثیر در این نوع از سرطان خون است که اگر درمان به موقع صورت نگیرد، نتایج بدی برای بیمار به بار خواهدآورد. اطلاق واژه لنفوبلاستیک بدین خاطر است که گلبول‌های سفید گروه لنفوئیدی درگیرسرطان شده اند.

سازمان غذا و داروی آمریکا، پس از بررسی‌ها و مقایسه درمان‌هایی موازی، به مدل درمانی ابداع شده از سوی نوارتیس جهت مبارزه با سرطان مجوز داده است. در این روش جدید متخصصان با بازطراحی سیستم دفاعی بدن بیمار، آن را برای مبارزه با سلول‌های سرطانی تجهیز می‌کنند.

در این درمان جدید، سلول های بدن بیمار به یک «داروی زنده» تبدیل می‌شوند و آموزش می‌بینند تا سلول‌های سرطانی را تشخیص داده و به آن حمله کنند.

متخصصان می‌گویند با مجوز گرفتن این روش درمانی، مبارزه با سرطان وارد «عصرجدیدی» می‌شود.

سازمان غذا و داروی آمریکا پس از صدور مجوز برای این روش درمانی، از تصمیم خود به عنوان «یک لحظه تاریخی» در علم پزشکی یاد کرده است.

شرکت نوارتیس هم اکنون این خدمات را در ازای ۴۷۵ هزار دلار (یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان) به بیماران عرضه می‌کند و عنوان داشته در ۸۳ درصد موارد، مبتلایان به لوسمی حاد لنفوبلاستیک را «کاملا» درمان می‌کند.

در این روش، متخصصان برخلاف روش‌های معمول شیمی درمانی یا جراحی که برای همه بیماران یکسان تجویز می‌شود، برای هر بیمار، داروی ویژه‌ای تهیه می‌کنند که بر مبنای مشخصات سیستم ایمنی بدن او آماده شده است.

این محلول که «داروی زنده» (living drug) نام گرفته با استفاده از استخراج گلبول‌های سفید بیمار و سپس بازطراحی ژنتیکی آن‌ها تهیه می‌شود به طرزی که بعد از بازگشت به بدن بیمار شروع به از بین بردن سلول‌های سرطانی می‌کند.

این سلول‌های «سرطان‌کُش» به لحاظ ژنتیکی طوری بازطراحی می‌شوند که به محض مواجهه با سلول‌های سرطانی تکثیر شده و به جان سلول‌های سرطانی می‌افتند و بدین ترتیب توده سرطانی را از بین می‌برند.

دکتر اسکات گاتلیب Scott Gottlieb از سازمان غذا و داروی آمریکا اظهار داشت: «ما در زمینه ابداع روش‌های درمانی پزشکی وارد مرحله جدیدی می‌شویم که به درمان‌گران این توانایی را می‌دهد با توانمند کردن و برنامه‌ریزی دوباره سلول‌های خود بیمار، سرطان مرگ‌بار او را درمان کنند.

فناوری‌های جدید چون ژن و سلول درمانی پتانسیل این را دارد که علم پزشکی را دگرگون ساخته و ما را در آستانه ورود به عصری قرار دهد که بتوانیم بیماری‌های مهلک و لاعلاج را کنترل و حتی به طور کامل درمان کنیم».

این روش درمانی جدید که قرار است با نام تجاری «کیمریا» عرضه شود برای بیماران مبتلا به سرطان خون از نوع حاد لنفاوی کاربرد دارد؛ این دسته بیماران در صورتی که به درمان‌های رایج پاسخ ندهند کیمریا برای آن‌ها تجویز می‌شود.

دکتر استفان گروپ که برای نخستین بار با استفاده از همین روش یک کودک را در بیمارستان شهر فلادلفیا درمان کرده می‌گوید «بی‌نهایت هیجان‌زده» شده است.

او گفته: «تاکنون هیچ چیزی شبیه به این روش درمانی ندیده است».

نخستین بیماری که با این روش درمان شده در حالی کیمریا برای او تجویز شده که رو به مرگ بوده اما اکنون حدود ۵ سال است که رها شده از سرطان زندگی می‌کند.

از میان ۶۳ بیماری که با این روش تحت مداوا قرار گرفته‌اند، سرطان ۸۳ درصد از آن‌ها طی سه ماه کاملا متوقف شده و پزشکان هم‌چنان داده‌های مربوط به وضعیت سلامتی را تحت نظر دارند.

عوارض احتمالی روش کیمریا

با وجود این، کیمریا که نام پزشکی آن روش کار-تی (CAR-T) است بدون خطر هم نیست. استفاده از این روش می‌تواند به سندروم آزادسازی سیتوکین منجر شود. سیتوکین نوعی پروتئین است که افزایش آن می‌تواند خطرناک باشد اما پزشکان می‌گویند این عارضه جانبی با دارو قابل کنترل است.

عصر جدید

اگرچه هم اکنون روش کار-تی بیشتر برای درمان سرطان خون به کار گرفته می‌شود اما توانایی آن را دارد که برای انواع دیگر سرطان‌ها هم استفاده شود.

دکتر دیوید مالونی، مدیر بخش درمانی ایمنی سلولی در مرکز مطالعات سرطان فرد هاچینسون اظهار داشته است تصمیم سازمان غذا و داروی آمریکا در تایید روش کار-تی «سنگ‌بنای» ورود به یک عصر جدید است.

«ما معتقدیم این تنها آغاز کار است و به زودی درمان‌های فراوانی که بر اساس روش‌های جدید ایمونوتراپی شکل خواهد گرفت».

ایمونوتراپی روشی است که در آن از تحریک یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان استفاده می‌شود.

هم اکنون روش کار-تی در درمان انواع سرطان خون، بسیار کارآمد به میدان درمان وارد شده است. هر چند که تا امروز این روش در برابر تومورهای جامد نظیر آن‌چه در سرطان ریه مشاهده می‌شود، کارآیی چندانی نداشته است.

تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با سرطان مدتی است که به عنوان یک روش مهم در میان درمان‌های مدرن سرطان کارآیی خود را نشان داده است.

دسته‌ای از داروها هم اکنون در نقاط مختلف جهان به کار گرفته می‌شوند که پس از تجویز اصطلاحا سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلول‌های سرطانی را «افسارگسیخته» می‌کنند.

روش درمانی کار-تی که یک گام جلوتر می‌رود و برنامه سیستم دفاعی بدن را «بازبرنامه‌نویسی» می‌کند؛ هنوز در مراحل اولیه خود است و به گفته پروفسور پیتر جانسون، رئیس کلینیک خیریه تحقیقات درمان سرطان بریتانیا «تایید نخستین سلول درمانی که به لحاظ ژنتیکی اصلاح شده، یک گام هیجان‌انگیز به سوی آینده است».

هنوز چیزهای بسیاری است که باید بیاموزیم و دریابیم که چگونه به طور ایمن از این روش سود ببریم و بسیار مهم است که متوجه باشیم این تنها گام نخست است.

تین اندرسون، تحلیل‌گر برنشتاین گفت: «مشخص نیست که نقطه شکست ناپذیری برای سودآوری چیست، چرا که این تلاش بسیار سرمایه‌ای است، و افزود که Novartis احتمالا قیمت Kymriah را برای بیماران  نوع دیگر سرطان موسوم به DLBCL کاهش خواهد داد.

سخنگوی Novartis اظهار داشت: هزینه کالاها در طی درمان کیمریا اطلاعات تجاری محرمانه است، اما تحلیل‌گران تخمین می‌زنند که این میزان می تواند تا ۲۰۰،۰۰۰ دلار باشد.

نوارتیس در حال حاضر برآورد می‌کند که فقط ۶۰۰ بیمار مبتلا به سرطان حاد لنفوبلاستیک در سال واجد شرایط برای Kymriah هستند.

نوارتیس توافقنامه‌ای با مراکز درمانی آمریکا منعقد کرده است که طبق آن پرداخت هزینه‌های گران‌قیمت درمان براساس نتایج بالینی تعیین می‌شود.

براد لنکار Brad Loncar ، مدیر اجرایی شرکت ایمونوتراپی سرطان Loncar Investments اظهار داشت: «دو سال پیش بسیاری پس از شنیدن توضیحات درمانی ما درباره این روش جدید، می‌گفتند که این نوع درمان‌ها به درد داستان‌های علمی تخیلی می‌خورند و به مرحله عمل و کاربرد نخواهند رسید.

روابط عمومی شرکت نوارتیس عنوان کرد: ما با ساخت سلول‌های CAR-T ویژه برای هر بیمار با ژنی مناسب برای مبارزه با سرطان برای بیش از ۲۵۰ بیمار از ۱۱ کشور جهان نشان دادیم که انجام این معالجه نوآورانه امری ممکن و میسر است. نوارتیس هم‌چنان به پیشرفت تخصص خود در زمینه ارتقا سلول‌های CAR-T برای بهبود درمان ادامه خواهد داد.

برخی از شایع‌ترین عوارض جانبی کیمریا عبارتند از: دشواری تنفس، تب، لرز، احساس سردرگمی، تهوع شدید، استفراغ و اسهال، درد عضلات یا درد مفاصل، افت فشار خون، و سرگیجه. با این حال، برشمرده ها می‌توانند همه عوارض جانبی Kymriah نباشند. بیماران باید با مشاوران مجرب، در مورد عوارض جانبی کیمریا صحبت کنند.

بیماران ملزم هستند فهرستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنند به پزشک معالج خود ارائه نمایند. داروهای تجویزی یا بدون نسخه، ویتامین‌ها، و مکمل‌های گیاهی در این زمره قرار دارند.

دکتر کوین کوران Kevin Curran، یک متخصص انکولوژیست اطفال در مرکز سرطان Memorial Sloan Kettering در منهتن، گفت که بیمارستان وی ۹۹ درصد از روند صدور گواهی پذیرش را ارائه می‌دهد و به زودی Kymriah را به بیماران تایید شده عرضه خواهد کرد.

دکتر کارل ژوئن  Carl June، سرپرست یکی از تیم‌های تحقیقاتی کیمریا اظهار داشت: در سال ۲۰۱۰، زمانی که آزمایش‌ها نشان از بهبودی اولین بیمار تحت معالجه داد، ما برای اطمینان از نتیجه معالجه، بیماران دیگری را با این روش آزمودیم.

دکتر ژوئن گفت: «حالا، من باید خودم را تکان بدهم تا ببینم آیا این رویداد پزشکی به واقعیت پیوسته یا این‌که من دارم خواب می‌بینم. این خیلی متفاوت از همه مدل‌های درمانی سابق است. من فکر می‌کنم دنیای سرطان برای همیشه تغییر کرده است».

هم اکنون هم‌زمان با نوارتیس شرکت‌های زیادی در حال رقابت با روش درمانی کیمریا هستند و پس از تایید FDA و چراغ سبز گرفتن نوارتیس، مراکز تحقیق و پژوهش شرکت‌های رقیب در این زمینه مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند. به طور مثال سهام  شرکت Bluebird Bio Inc، که در حال پیشروی در درمان CAR-T است، ۱۱٫۱ درصد افزایش یافته و به ۱۱۳٫۷۳ دلار رسیده است.