صنعت در بحران ها یاری تان کرد. شما چه کردید؟؟؟
آفتاب سلامت برگزار کرد
نشست هم اندیشی مدیران صنعت دارو در میانه ی تحریم
محمد رضا حسینیان:
با عرض سلام به حضار محترم، بزرگان صنعت داروی کشور و همه ی کسانی که مخاطب این هم اندیشی ارزنده هستند. به دفتر ماهنامه دارویی و پزشکی آفتاب سلامت خیلی خوش آمدید و بسیار خوشحالیم که در این نشست به اشتراک گذاری دانش و تجربه، در خدمت شما هستیم. برای من جای تحسین و شگفتی دارد در موقعیتی که گرانی ارز و کاغذ، بسیاری فعالان مطبوعاتی را درگیر انتخاب بودن یا نبودن کرده، ماهنامه آفتاب سلامت رسالت سنگینی چون آسیب شناسی فعالیت های کلان دارویی را به دوش می کشد.
در این فرصت از آقای دکتر روح الله حسینی مدیر عامل هلدینگ دارویی یاسین هم تقدیر می کنیم که حامی مالی فعالیت های ارزشمند آفتاب سلامت هستند.
بررسی کارنامه ی آقای دکتر حسینی مجموعه ای از این گونه اقدامات زیرساختی و خوش فکرانه را آشکار می کند که می شود کتابی از اقدامات تحسین برانگیزشان تهیه کرد. ایشان یکی از مدیران فکرآور و بزرگان صنعت دارویی کشور هستند.
از حضار محترم، آقای دکتر احمد شیبانی رئیس محترم سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی هستند. سابقه ی معاونت وزارتخانه و ریاست انجمن غذا و داروی کشور در گوشه ای از کارنامه ی ایشان جای گرفته است. اظهارات ایشان در مستندات، ریشه دارد و درخور پیمایش موضوعی است.
آقای دکتر مرتضی خیرآبادی نماینده ی سابق مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت مدیره ی سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی هستند که حضور ارزشمند ایشان را غنیمت می شماریم.
حضور پیشکسوت نخبه و ارجمند، مرد باروحیه و دوست داشتنی صنعت دارویی کشور، آقای دکتر جعفر میرفخرایی را گرامی می داریم. همکاران از مسئولیت های عدیده ی ایشان در گذشته آگاهند. هم اکنون مدیرعامل علم فارمدگستر و دبیر انجمن داروها و فراورده های گیاهان دارویی هستند.
دکتر فضل الله حیدرنژاد مدیر عامل محترم مهر دارو که حضورشان را گرامی می داریم و به ایشان خوش آمد عرض می کنیم.
جناب آقای دکتر عباس محمد رئیس هیئت مدیره ی مهردارو و عضو هیئت مدیره ی داروسازی آریا از مدیران با تجربه و تاثیرگذار در صنعت داروسازی کشور هستند.
آقای دکتر احمد کرباسیان رئیس هیئت مدیره ی شرکت داروسازی آریا که خدمت شان عرض ادب و احترام داریم.
به موضوع هم اندیشی بازمی گردیم. اگر اجازه بفرمایید از فرصت گردهمایی صاحبین دانش و تجربه بهره مند شویم. همه ی نخبگان حاضر، کارآفرین هستند و فرصت های شغلی مفیدی، محصول مدیریت خلاق شان بوده و هست. صدها نفر متخصص و کارمند و کارگر در سازمان های تحت امر این مدیران مشغول کار هستند. اما امروز در این ساعت، همه مشغله ها و امور ارزشمند سازمان های خود را به تعلیق درآورده و آمده اند تا با هم فکری و هم اندیشی، گره گشای مشکلاتی باشند که گریبان صنعت دارویی کشور را گرفته است.
آقای دکتر شیبانی به دفتر ماهنامه ی آفتاب سلامت خیلی خوش آمدید. بفرمایید بزرگ ترین مشکلات این ایام در پیش روی صنعت دارویی کشور و راه فائق آمدن بر آن ها چیست؟
ضرورت تغییرات سریع در نحوه ی تعامل با صنعت داروسازی
بسم الله الرحمن الرحیم
عرض سلام و ادب و احترام دارم. ظاهرا گزارش این نشست هم اندیشی به صورت چاپ کاغذی در ماهنامه آفتاب سلامت و انتشار دیجیتال در پایگاه خبری مجله انجام می شود و فیلمبرداری در دست انجام از این نشست، نشان دهنده ی گزارش آتی آن در اشکال صوتی و تصویری است و این گوناگونی رسانه، ایجاب می کند روش پاسخگویی دانشنامه ای باشد.
مقایسه ی داروسازی قبل از انقلاب و بعد از آن
پیش از پرداختن به وضعیت امروز صنعت، باید مقدمه ای از آغاز آن مطرح کرد. ما ۱۳۰ تا ۱۴۰ سال پیش در تاریخ داروسازی کشور می توانیم رد پای داروسازی جالینوسی را بیابیم اما چیزی حدود ۷۲ تا ۷۳ سال پیش مصادیق و شواهد داروسازی صنعتی در کشور پیدا می شود. پیش از انقلاب، داروسازی ما واردات محور و تجارت محور بود. حدود ۲۵ درصد از داروها در داخل از سوی شرکت های چند ملیتی خارجی تولید می شدند. و ۷۵ درصد دیگر باز به دست همین شرکت ها از داروهای تولید شده در کارخانه های خارج از کشور به بازار ایران وارد می شد.
در این میان سهم کمی به شرکت های کوچک ایرانی تعلق داشت که اقلامی داروهای otc تولید می کردند. باید با صراحت گفت صنعت داروسازی قبل از انقلاب ایران رونق چندانی نداشت و بعد از انقلاب، تحولات بسیار مثبتی در این خلاء بزرگ رخ داد که ما باید به آن ارج بگذاریم. رسانه ها می بایست در این زمینه سنگ تمام بگذارند و کم و کیف تولد و رشد پدیده ای به نام صنعت داروی کشور پس از سال ۵۷ را به مردم عزیز ایران منعکس کنند. اجرای موفقیت آمیز طرح ژنریک به عنوان شکل دهنده ی نظام دارویی کشور، اقتدار درخور تحسینی به داروسازی ایران بخشید.
در نظر داشتن وسع مالی مردم و ایده ی این که همه ی آحاد ملت بتوانند به دارو و درمان دسترسی داشته باشند، رویکرد ژنریک گرایی را در صنعت داروسازی کشور تسری داد و باعث توسعه ی روزافزون این صنعت در کشورمان شد و ما را به موقعیتی رساند که هم اکنون علیرغم رشد شاخص جمعیتی ۹۷ درصد، مصارف دارویی کشور را صنعت داروسازی ایران تامین می کند.
دلایل مهمی پشت واردات سه درصد باقیمانده وجود دارد که دانستن آن ها هر قضاوت کننده ای را قانع می کند که صنعت، کماکان به تولید ۹۷ درصد فعلی ادامه دهد چرا که تولید ۳ درصد در داخل کشور به هیچ وجه مقرون به صرفه نبوده و هزینه های بسیار کلانی را متوجه صنعت خواهد ساخت.
دارو کالای حیاتی نه اساسی
دارو محصولی است که در مقایسه با یک کالای اساسی، از اهمیت فوق العاده بیشتری برخوردار است چون همواره می توان در صورت فقدان یک کالای اساسی، فراورده ی دیگری را جایگزین آن کرد اما در زمینه ی دارو امکان این جایگزینی وجود ندارد. مریض مبتلا به بیماری قند باید داروهای ضد قند مصرف کند. نمیتوان به او مسکن داد و انتظار بهبودی داشت. بنابراین جایگاه دارو در تصمیم گیری های کلان و سیاست گذاری ها جایگاه ویژه ای را از آن خود می کند. صنعت سرافراز دارو در بحرانی ترین شرایط سیاسی کشور در دهه های مختلف، متناسب با میزان جمعیت و درآمد مردم، جوابگوی نیازهای کشور بود و احتیاجات دارویی را تامین کرده است. اگر چنین صنعت شکوفایی نداشتیم خدا می داند که با مشکلات فعلی چه فتنه هایی که با کمبود دارو به پا نمی شد.
به جوانی رساندن کودک صنعت با همدلی و همراهی
با همراهی عزیزانی که در همین جلسه هم حضور دارند، خستگی ناپذیر خشت بر روی خشت گذاشتیم تا صنعت داروسازی ایران به چنین بالندگی و موقعیت مباهات آفرینی رسید. من ۴۲ سال در محضر همراهان دارویی شاگردی کردم و کودک صنعت را با همراهی و همدلی به جوانی رساندیم. آیا هرگز به یاد دارید در رویارویی با مشکلات، خطی از یک شرکت داروسازی تعطیل شده باشد؟ الآن به شرایط عجیبی رسیده ایم که تعطیلی شرکت های دارویی، خبری معمولی شده است.
آیا نباید فرامین اتاق فرمان را پیش از صدور، با اهالی صاحب تجربه صنعت دارو در میان گذاشت؟ ما این صنعت را در بحرانی ترین شرایط جنگ ۸ ساله از گردنه های تحریم و فشار عبور دادیم. بنده خودم در وزارتخانه از نزدیک با مشکلات مواجه بودم. مشکلات تحریم، مشکلات مبادلات مالی و خیلی مسائلی که امروز آن ها را به صورت ویژه و برجسته فهرست می کنند، در زمان دست اندرکاری ما هم وجود داشت.
ویرانی بی بهانه پیش از وقوع طوفان
ما مواجهه های بسیاری با طوفان و ویرانی داشتیم. واقعا چگونه شده است که پیش از رسیدن طوفان، ویرانی به بار می آید؟ در تمام ماه هایی که ریال ما را با طناب ستون پنجم به پایین می فرستادند، کشور در حال فروش نفت و واردات و صادرات بود. ما هنوز به موعد تحریم اصلی نرسیده بودیم.
همکاران پرتلاش ما در صنعت داروسازی افتخارآفرینی کردند و مردم شریف و شایسته ی ما باید با کمک رسانه ها به تلاش ها و پشتکارهای دیده نشده اشراف پیدا کنند. توانی که وابستگی و واردات را به استقلال و خودکفایی رساند هنوز زنده است و می تواند باز شگفتی بیافریند. این ظرفیت چه از نظر دانش تولید و چه از لحاظ دستگاه ها هم چنان وجود دارد. اما شرط مهم این است که اتاق فکری مهیا کنند و صاحبین دانش و تجربه و مدیران دلسوز صنعت در تصمیم گیری ها ایفای نقش داشته باشند.
صنعت داروسازی که پادگان نیست یک نفر آن بالا فرمان صادر کند و بقیه خبردار جلویش رژه بروند. اعتقاد راسخ دارم با هم فکری و همراهی به آسانی از تحریم های جدید هم عبور می کنیم. مشروط بر این که ناخدای طوفان ندیده، کشتی صنعت را به کوه یخ نکوبد و آرامش صنعت داروی کشور را با تصمیمات ناشیانه بر هم نزند. مشکلات فعلی چه هستند؟ ما همواره از تحریم ها به عنوان فرصت استفاده کرده ایم. همراهان قدیمی خوب به یاد دارند که اوایل انقلاب قادر به تولید یک گرم مواد اولیه دارویی نبودیم اما در این برهه ۵۰ درصد از نیاز داروسازی ها به مواد اولیه در داخل کشور رفع می شود. آیا این مصداق تبدیل تحریم به فرصت نیست؟
ما حتی نمی توانستیم پوکه آمپول تولید کنیم. از کشور همسایه شیشه وارد می کردیم ولی در حال حاضر هم نیاز داخلی مرتفع شده و هم تولیدات مازاد خود را صادر می کنیم.
من قصد انکار مشکلات را ندارم ولی توانمندی های ما در صنعت داروسازی، مانند سیلی است که هر سدی را ویران خواهد کرد.
این همه دانشمند و صاحبین نبوغ و پشتکار که در صنعت حضور دارند، کشور را در حل مشکلات دارویی امروز و فردا یاری خواهند رساند. مشروط بر این که آن ها را در تصمیم گیری های مرتبط با دارو شرکت دهیم. از آن ها نظر بخواهیم و این اظهارات ریشه در دانش و تجربه را محترم بشماریم.
ترویج بروکراسی یا نمک پاشی پای درخت صنعت
حلزون غول پیکر بوروکراسی را سر راه اقدامات حیاتی صنعت داروی کشور قرار ندهید. دستورالعمل هایی که پی در پی و هر روز از دفاتر روسای در حال تکثیر ابلاغ می شوند به یکی از آفات جدید صنعت تبدیل شده است. مواردی که گفته شد همه از سوی وزارت بهداشت نیست اما این وزارت بهداشت است که باید پاسخگو باشد چون صنعت دارو، فعالیت های حیاتی و مفیدش را زیر پرچم این وزارتخانه انجام می دهد. سایر وزارتخانه ها هم می توانند با نگاهی به شرایط محتاج مساعدت صنعت دارو به عنوان یکی از عالی ترین صنایع کشور، مشکلی از مشکلاتش را حل کنند. وقتی به فوتبال و والیبال کمک های میلیاردی می کنید، بد نیست گرهی هم از مشکلات داروسازی ها، شرکت های پخش دارو و داروخانه ها باز کنید. این مراکز بحران زده، عرضه کننده ی نوشداروهای احیاکننده ی جان مردم هستند و امروز با اوضاع مالی به استضعاف کشیده شده، به طور جدی نیازمند تغییر شرایط هستند.
آقای دکتر خیرآبادی بسیار خوش آمدید اگر صنعت دارویی کشور را به عنوان بیمار به شما میسپردند با توجه به شرایط تحریم، چه پروژه ی نجات بخشی برای صنعت دارو پیشنهاد می کردید؟ یا چه نسخه ای برای صنعت دارویی کشور می پیچیدید؟
بسم الله الرحمن الرحیم می خواهم ابتدا به صحبت های آقای دکتر شیبانی دو نکته ی تازه اضافه کنم و بعد به سوال شما هم جواب خواهم داد. خیلی ها بی توجه از کنار آمار و ارقام حاکی از واقعیت های شگفت آور عبور می کنند. بارها در رسانه ها عنوان شده است ۹۷ درصد از داروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید می شود. آیا کسی عمق این واقعیت را درک کرده است؟ اگر این درصد را در جدول تناسب بگذاریم برای ۳ درصد باقیمانده ۱٫۴ میلیارد دلار هزینه می کنیم پس ارزش ۹۷ درصد تولید داخلی ۴۵٫۴ میلیارد دلار است یعنی نصف درآمد ارزی ایران را باید روی ۱٫۴ میلیارد دلار بگذاریم تا مخارج داروی کشور تامین شود. آیا کسی به این مهم عنایت دارد؟
در حال حاضر کل مبلغی که برای ۹۷ درصد هزینه می کنند ۶۰۰ میلیون دلار است در حالی که حداقل ۲۵ میلیارد دلار صرفه جویی ارزی را کسی در نظر نمی گیرد. اسناد مالی واردات داروی عراق را بررسی کنید. هزینه های دارویی ارمنستان یا ترکیه را ارزیابی کنید. موردی قابل طرح از روسیه شاید به روشن شدن بحث کمک کند. امسال پوتین در سفر به ترکیه ۲۰ میلیارد دلار پول به داروسازی های آن جا داد و از آنان خواست توانایی خود را از لحاظ کمی و کیفی حداقل به نصف بنیه تولیدی ایران برسانند. بسیاری از شرکت های ما هم اکنون در حال انتقال دانش و فن آوری خود به شرکت های روسی هستند. دانستن این واقعیت هر ایرانی غیوری را آکنده از حس افتخار می سازد. این افتخار را مدیران موفق داروسازی کشور کسب کرده اند. ولی آن ها توجهی به این افتخارآفرینی ندارند. اگر داشتند از تلاش های داروسازی کشور فیلم سینمایی و مستند میساختند. گزارش های پی در پی منتشر می کردند.
چرا در چنین اوضاع نابسامانی تولید دارو متوقف نمی شود؟ چون فقط وجدان اخلاقی است. مثل کارخانه اتومبیل سازی فلان نیستید که تا خبر گران شدن ارز به گوش شان رسید فورا تولید را متوقف کردند تا قیمتها افزایش پیدا کند. ما ده ها بار به دولت گفتیم اگر ۱۰ درصد حمایتی که از خودروسازی می کنید ۵ درصد آن حمایت را از داروسازی انجام دهید، همه ی مشکلات ما حل خواهد شد. کشور عراق بعد از جنگ، تمام داروهایش را از سایر کشورها من جمله ایران تهیه می کند. داروهای باکیفیت تولیدی ایران از راه های مختلف به کشورهای همسایه برده می شود. از راه قاچاق، دزدی، از راه کردستان و هزار کوره راه دیگر سر از بازار همسایگان درمیآورد. خوب چرا به این صنعت محبوب بها نمی دهید؟ صنعتی که برای شما ۷۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرده است. صنعتی که از نمایشگاه ایران فارمای آن بهره برداری های دیپلماتیک برای ارائه ی قدرت علمی ایران می شود. تمام کشورهای همسایه به این صنعتی که ما ساختیم غبطه می خورند نمایشگاه ایران فارما ۴ برابر نمایشگاه دارویی ابوظبی جمعیت بازدیدکننده دارد. کشورهای پیرامون، صنعت و تولیدات ما را قبول دارند و به چشم الگو به ما نگاه می کنند ولی مسئولین نسبت به حال و روز صنعت، غافل اند و با انواع ناشی گری ها آینده ی این صنعت را دچار مخاطره می کنند. ما امسال پیش بینی کردیم که ۲۷ هزار میلیارد تومان فروش دارو در کشور خواهیم داشت؛ اگر این رقم کاهش اندکی نشان دهد فروش ۲۱ هزار میلیارد، حتمی است. از این مبلغ دولت باید حداقل ۱۳ هزار میلیارد تومان بابت ۷۰ درصد فرانشیز به شرکت های پخش و تولیدکننده پرداخت کند ولی در ردیف های بودجه و سازمان تامین اجتماعی این عدد به ۸ هزار میلیارد تومان نمی رسد.
بودجه ی همه صنایع در سال گذشته افزایش داده شد اما بودجه ی فرانشیز دارو ثابت ماند. چگونه می شود چنین اجحافی را در حق صنعت دارو پذیرفت؟ دولت بدون پشتوانه ی مالی و برنامه ریزی اصولی ۱۱٫۵ میلیون نفر را بیمه می کند در حالی که بودجه ی دارو را در سازمان های بیمه گر ثابت نگه می دارد.
نتیجه ی این شطرنج ناشیانه، بحرانی است که شاهد آن هستیم. آیا می دانید ۱۱ ماه تعویق در پس دادن طلب پخش و کارخانه ها تحمیل ورشکستگی است؟ وقتی هم که می خواهند بدهکاری خود را بپردازند به جای پول، اوراقی با سررسیدهای طولانی ۱۶ ، ۱۸ یا ۲۴ ماهه به طلبکار می دهند. چندی قبل به یکی از شرکت ها در ازای ۱۲ میلیارد تومان طلب قطعی، ۲/۱۴ میلیارد اوراق مدت دار دادند. چون کارخانه نیاز شدیدی به پول داشت مجبور شد اوراق را با ضرر در بورس ۱۰ میلیارد و ۱۰۰ میلیون بفروشد. مدارک مجاب کننده ی این اجحاف، تمام و کمال در دسترس است. دوازده میلیارد تومان پول بعد از ۱۱ ماه به اوراق تبدیل شد و ۱۰ میلیارد به شرکت رسید. آیا این نحوه ی برخورد مالی با کسی که به دنبال مشقات بسیار، داروی بیماران را تولید می کند، می تواند وی را به ادامه ی فعالیت ضروری و حیاتی اش دلگرم سازد؟ در دانشنامه آنلاین، فهرست حداقل دستمزد کشورهای مختلف جهان را مطالعه و با سطح حقوق و دستمزد دست اندرکاران صنعت ما مقایسه کنید. این روشی که در پیش گرفته اید، در اقتصاد و تجارت کدام کشور سابقه دارد؟ وقتی سرمایه و پول کارخانه به جای اول بازنمی گردد چگونه باید مواد اولیه تهیه کند؟ چطور هزینه ها را بپردازد؟ دولت به طور مستمر در محاسبه ی اعداد و ارقام اشتباه می کند و این اشتباهات همواره به ضرر تولیدکننده و در راستای منافع دولت اتفاق می افتد. متاسفانه علیرغم تمام جلساتی که با آقای دکتر شیبانی و همکاران گذاشتند، به قول و قرارهای خود وفا نکردند. سال گذشته شرکت های داروئی با هزینه یورو ۳۵۰۰ تومانی دارو مواد اولیه وارد کرده و در اختیار بیماران قرار دادند و امسال باید با یورو ۵۲۰۰ تومانی پول فروشنده ی خارجی را پرداخت کنند دولت حاضر نیست حتی پول اختلاف ارز دارو را بپردازد. در حالی که این اختلاف قیمت را با تجهیزات پزشکی و یا بخش کشاورزی محاسبه و پرداخت می کند. ولی تا نوبت به دارو می رسد، انگار ما هیچ حقی نداریم. تحمیل چنین تبعیض هایی به صنعت دارو چه معنایی به جز اجحاف دارد. وقتی با بیمه سلامت یا سازمان بیمه تامین اجتماعی قرارداد منعقد می کنیم می گویند اگر ۲ روز نسخه را دیر تحویل دهید با جریمه مواجه خواهید شد اما وقتی ۱۱ ماه در پرداخت بدهکاری خود تاخیر می کند، این صنعت است که باید از حق خود بگذرد. من ۱ روز در اعلام اعتراض خود به حکم تامین اجتماعی تاخیر داشتم ۷۵ میلیون تومان جریمه پرداخت کردم. صنعت موظف است تحت نظر دولت، مواد اولیه وارد کند؛ تحت نظر دولت تولید کند؛ تحت نظر دولت توزیع کند؛ ولی هنوز نمی خواهند مطابق هزینه های امروز کشور هزینه ی تولید دارو را بپردازند. تبلیغاتی که درباره ی معافیت شرکت های دانش بنیان عنوان شده مصداقش کجاست؟ سرانجام اشتباهی از شرکت پیدا می کنند و بر اساس آن به اسم جریمه از شرکت دانش بنیان هم پول می گیرند. من شخصا با موردی مواجه شدم که دو برابر معافیت قبلی جریمه پرداخت کرده بود.
یکی دیگر از مشکلات ما عدم وجود فرماندهی واحد هست. هر اداره و سازمانی که به ما می رسد حکمی از جیب درآورده و معلوم می شود که ایشان هم یکی از روسای جدید ما شده اند. ما در شرایط یک جنگ دارویی قرار داریم. در این شرایط باید برای بیماران یک فرماندهی ویژه ایجاد شود که تمامی اختیارات تولید و واردات را در تمامی زمینه ها گمرکی- ارزی و تجاری بر عهده گیرد که خدای ناکرده خللی در سیستم درمانی کشور ایجاد نشود. چندی پیش در نمایشگاه جهانی مادرید متوجه شدیم بسیاری از شرکت های تولیدکننده ی ماده اولیه ی دارو به دلیل ترس از تحریم های بانکی حتی حاضر به عرضه ی سرنگهای از پیش تزریق هم نیستند.گمرک و سازمان توسعه ی تجارت برای حل مشکل دارو و مواد اولیه باید لاین خاصی را برای واردات اتخاذ کنند تا شرکتهایی که مجبورند طبق قیمت گذاری رسمی، دارو تولید و در اختیار بیمار قرار دهند دچار مشکل نشوند. هر روز با یک ابلاغیه برای ما یک تکلیف تازه تعیین می کنند. از هنگامی که نرخ ارز تغییر کرده یک نفس و مداوم برای ما برنامه ی جدید ارسال کردند. وقتی هم که برخی آن را اجرا می کنند با قانون تازه تر روبرو میشوند و باید تاوان بدهند. خریدار مواد می گوید: تفاوت ارزی ام را بدهید هر یورو ۵ هزار تومان اختلاف وجود دارد. هیچ کس جوابش را نمی دهد. قوانین بسته بندی، لیبل و صد چیز دیگر مدام در حال گردش و تغییر است. امروز می گویند بسته بندی آزاد، فردا می گویند دولتی، امروز می گویند لیبل روی آمپول چنان باشد فردا می گویند چنین باشد. وقتی هم که راضی شدند و داروها را از ما قبول کردند بعد از طی هفت خوان، تازه موقع انتظار ۱۱ ماهه برای بازگشت پول فرا می رسد.
چرا دولت خودش را جای ما نمی گذارد؟ این افرادی که با شرایط شما می سوزند و می سازند، درخور دریافت مدال هستند. در حالی که پیوسته مورد تهدید قرار میگیرند. هر روز باید در صف بانک ها بایستند. در هزارتوی گمرک سرگردان شوند. می گویند قانون تازه وضع شده این کالا را ترخیص نمی کنیم. از راه چاره می پرسیم معلوم می شود باید برویم کفش آهنین بپوشیم. ما توقع داریم دولت حامی این صنعت باشد.
تسهیلات اعتباری منصفانه به صنعت اعطا کنید. ۹۰ درصد کارخانجات داروسازی ایران عمله ی بانک ها هستند. همکاران عزیز، شما در سال چقدر سود تسهیلات می پردازید؟ آقای دکتر شیبانی بفرمایید سال گذشته چه اتفاقی در داروپخش افتاد؟ پس از حساب و کتاب، داروپخش مجبور شد ۲۰ درصد از سود ناخالصش را به بانک ها تحویل دهد. وقتی در شرایط غیرعادی تجارت، نفس مان به شماره می افتد می گویند باز وام ۲۸ درصد بگیر هر چقدر کار می کنیم باید آن را در شکل سود ۲۸درصد دو دستی به بانک ها برگردانیم. فقط با انگیزه ی تامین داروهای هم وطنان به کار ادامه می دهیم و انگیزه ی دیگری باقی نمانده است. می خواهم تا جایی که راه داشته باشد کارگر اخراج نکنم ولی شرایط روز به روز بدتر و بدتر می شود.
آقایان می دانند که ما در این برهه به انتقال تکنولوژی اهتمام داریم.کشورهایی هم چون الجزایز و عراق از فنآوری های ما بهره مند می شوند. شرکت هایی که در این انتقال تکنولوژی همکاری می کنند، فرش قرمز دولت زیر پای شان قرار می گیرد. در برخورداری از تسهیلات، سود ۱درصد دریافت می کنند. از مالیات معاف می شوند و هزار امتیاز آشکار و پنهان دیگر نصیب شان می شود. در کشورهایی مانند الجزایر که گیرنده ی تکنولوژی از کارخانجات داروئی ما هستند، می توان مصادیق این انتقال و آموزش مباهات آفرین را ملاحظه کرد. آن ها هر گاه اراده کنند درِ دفتر وزیر بدون فوت وقت به روی شان گشوده می شود اما وقتی نوبت به امور داخلی دارو می رسد، کسی مایل به تعامل نیست و فوق العاده ترین کارهای دارویی مربوط به داخل کشور هیچ جلوهای برای آقایان ندارد. هم اکنون در کشورمان ۴۰ نوع داروی بایوتک ساخته می شود. تمام داروهای هایتک در صنعت سرافراز داروی کشور به تولید می رسد اما مسئولین حاضر نیستند این ممارست ها و پشتکارها را تقدیر و حمایت کنند.
چندین ماه است که ارز ماشین آلات دچار مشکل جدی شده است و کارخانجات به علت نداشتن نقدینگی نمیتوانند ناگهان به میزان دو برابر ریالی یعنی ارز نیما ماشین آلات بخرند و دارو را با قیمت رسمی تولید و به بیماران عرضه کنند.
عدم وجود منطق در قیمت گذاری، یکی از مشکلات بزرگ صنعت داروسازی ماست. البته شرایط بحرانی تاثیرگذار بوده ولی دولت در بودجه ی سازمان های بیمه گر ۵ هزار میلیارد تومان کمتر تصویب کرده است. سازمان غذا و دارو قیمت دارو را افزایش می دهد. در این میان سازمان های بیمه گر نمی توانند پرداخت کنند؛ از طرف دیگر وزارت بهداشت هم فشار می آورد که قیمت، افزایش نداشته باشد. سازمان بیمه سلامت در سال گذشته ۵۸۰۰میلیارد تومان زیان انباشته داشت. پول ها را از داروخانه گرفت و پرداخت هم کرد، بعد از مدتی نقدینگی به اتمام رسید و معلوم شد پرداخت هایش کاذب و نتیجه زیان انباشته بود و سیکل باطلی که گریبان اهالی صنعت را گرفت. با پی گیری دیوان محاسبات درباره ی علت زیان ۵۸۰۰ میلیاردی سازمان بیمه سلامت، معلوم می شود که اعتبارات در ردیف های بودجه کمتر دیده شده است.
جناب آقای دکتر خیر آبادی از آسیب شناسی دلسوزانه شما خیلی متشکرم.
آقای دکتر حیدر نژاد خیلی خوش آمدید. شما به عنوان یک مدیر عامل دارویی با مشکلات صنعت به خوبی آشنا هستید. چه ناگفته هایی را با ما در میان می گذارید؟
سناریوی وابستگی به تامین کنندگان خارجی یا داخلی
به غرقاب غرقیم چو سد شکسته شود
تو میراب مست و من برزگر
پیش از پاسخگویی به سوال طرح شده، مقدمه ای مرتبط عرض می کنم.
بنده کار حرفه ای خود را از ابتدا در صنعت داروسازی آغاز کردم و جزو افرادی بودم که باید مردم را با مفهوم ژنریک آشنا می کردم و در این باره هم با مردم و هم با داروسازها مشکل داشتیم.
پزشکان و داروسازان سال ها با نام برند کار کرده بودند و جایگزین کردن اسامی ژنریک در ذهن آنان کار بسیار دشواری بود.
باور مردم به نام برند و حرکت بسیار کند این تغییر به سمت داروهای ژنریک، مشکل بزرگ تری بود و حل آن احتیاج به ممارستی فوق العاده داشت.
دانستن این که یک دارو سه اسم برند، ژنریک و شیمیایی دارد شاید برای کسی که بدون دانستن آن ها، سال ها کار خود را انجام داده، چندان جذاب به نظر نمی رسید.
این کارِ آموزشی سنگین، اقدام سنجیده ای بود. ما می خواستیم داروها را با اسم بین المللی به مردم بشناسانیم. بعضی ها تصور می کنند داروسازان در صنعت و کارخانجات، صرفا داروها را از کشورهای خارجی می گیرند و فقط شکل می دهند یا داروساز باید عملیات سنتز را انجام دهد! با وظائف داروساز آشنا نیستند. ما فرمولاتور هستیم و عمل فرمولاسیون را انجام می دهیم مثل پخت غذا یا نان یا ساخت و مونتاژ هواپیما. به طور متعارف نمی بینیم یک قناد برای تهیه ی کیک، گندم بکارد تا آرد مورد نیازش تامین شود یا برای تهیه ی شکر مورد نیاز برای قنادی، به کشت نیشکر مشغول شود. شرکت هواپیماسازی هم هرگز همه ی قطعات را خودش نمی سازد. این کار مقرون به صرفه و عملی نیست.
دکتر داروساز روی فرمولاسیون متمرکز است. ما فقط تلاش کردیم تا ژنریک را به مردم بشناسانیم و دارویی بسازیم که با کمترین عارضه، اثربخشی همسان با داروهای برند داشته باشد.
آقای دکتر شیبانی اشاره ای داشتند به این که دارو مهم ترین کالاست.
من عرض می کنم در مقطع زمانیِ هجوم انواع بیماری ها، دارو بعد از آب و هوا که حیات بشر به آن وابستگی شدید دارد، حتی از غذا واجب تر است.
توقف توسعه و بازگشت به گذشته های صنعت
در زمینه ی دارو روز به روز نظارت ها و استانداردها بالاتر رفته و داروسازی کشور نیز هر بار خود را به بهترین شکل با مطالبات جدید تطبیق داده و از هر آزمونی سربلند بیرون می آید. اما هم اکنون سمت و سوی دغدغه ها تغییر کرده و به جای این که به توسعه و صادرات متمرکز باشیم تلاش می کنیم صنعت را روی پا نگه داشته و نیازهای مردم را تامین کنیم که این توقف توسعه و بازگشت به گذشته های صنعت است.
پیش از این در شرکتی بودم که در طول ۸ سال ۳ بار کارآفرین نمونه ی استان و کشور شدیم یعنی کار خلق کردیم. با آفرینش هر شغل، صد فایده متوجه جامعه می شود و راه بر هزار پلیدی بسته می ماند. امروز علیرغم وجود این توانایی ها، دغدغه ی ما این شده که کارخانه را حفظ کنیم.
نظارت متعصبانه و غیرمنطقی بر قیمت دارو یکی از مهم ترین چالش های داروسازی در کشور ماست.
رب گوجه فرنگی در اولین روز هفته با قیمت ۶ هزار تومان در قفسه ی فروشگاه در معرض دید و خرید قرار می گیرد. شبانه تصمیم می گیرند افزایش۱۰ هزار تومانی قیمت داشته باشند و صبح روز بعد در تمام فروشگاه های کوچک و بزرگ، خصوصی و دولتی با قیمت ۱۶ هزار تومان به مشتری عرضه می شود.
اما در مورد دارو که سلامتی بشر به آن وابسته است، این فرهنگ را حاکم کرده اند که افزایش قیمت دارو امری غیر عادی است. ما با این برخورد تبعیض آمیز و غیراصولی دچار مشکل نقدینگی شده ایم. حتی ما را موظف می بینند تاوان ضرر و زیان طرح و پروژه های آزمایشی شان را هم بدهیم.
همین طرح ناموفق سلامت که بدون پشتوانه ی مالی لازم اجرا شد ابتدا جزو افتخارات به ثبت رسید ولی اینک که معایب آن مشخص شده، حتی خودشان هم حاضر به دفاع از آن نیستند.
در زمینه ی تولید دارو، ما در هر مرحله متحمل هزینه های هنگفت می شویم ولی بعد که دارو تولید شد و آن را از ما خریدند اوراقی به ما می دهند که ۱۵ تا ۲۰ درصد زیر قیمت است. هم زمان داروهایی که داروساز ایرانی تولید می کند بدون هیچ توجیهی از خارج هم وارد شده و به بازار عرضه می گردد و این اقدام یعنی لای منگنه گذاشتن صنعت داخلی بین دو معضل بی پولی مشکل فروش. (بدون تسهیلات)
در شرایط عدم نقدینگی و بازاری که محصولات خارجی به صورت آشفته به آن وارد شده چگونه کارخانه ها را سر پا نگه داریم؟ هر کارگری که از صنعت تعدیل یا اخراج می شود جامعه تاوان سنگینی برای بیکاری وی خواهد پرداخت.
واقعا چه کسی جوابگوی این سیاست ها و اقدامات عجولانه است؟
آقای دکتر حیدرنژاد از توضیحات ارزشمند شما متشکرم.
طرح ابتدایی ترین مطالبات برای ادامه ی حیات داروسازی
بگذارید این درخت عزیز، ریشه گسترانیده و ثمر بخشد.
استاد میرفخرایی، جنابعالی که یکی از پایه گذاران انجمن تولیدکنندگان داروها و فراورده های گیاهان دارویی و این صنعت نوپا هستید و از آن زمان تا به حال در سمت دبیر انجمن فعالیت می کنید نظرتان را درباره ی وضعیت کنونی این صنعت بیان بفرمایید.
هر که آمد به جهان نقش خرابی دارد
در خرابات بپرسید که هوشیار کجاست؟
صنعت داروسازی گیاهی، صنعتی نوپا و مظلوم است. اگر همت گروهی از دانشمندان ایران دوست نبود اینک چنین صنعتی در کشور وجود نداشت. روانشادان مهندس حسین حجازی مدیرعامل سخت کوش باریج اسانس، کریم ابراهیمی مدیرعامل بسیار کوشای دینه ایران، جناب آقای احمد فلامرزیان مدیرعامل توانمند گل دارو، روانشاد دکتر پاکدامن، جناب آقای امیر وحید خان گرجی مدیر عامل هلدینگ زردبند و اینجانب و بسیاری افراد شریف دیگر اهتمام ورزیدند و با عشق و ایثار کار کردند تا این صنعت در خاک پاک کشور ما ریشه کرد و رشید شد. اگر تو از صنعت گیاهی خوشت نمی آید چرا این همه مردم علاقمند به داروهای گیاهی را نمی بینی که متقاضی از دیرباز تا هنوز این نوع محصولات هستند و بازار عرضه و تقاضای داروهای گیاهی را گرم نگاه داشته اند؟؟؟
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت حجم خرید و فروش گیاهان دارویی در جهان در سال ۱۹۹۶ حدود ۶۰ میلیارد دلار بوده که در سال ۲۰۱۰ به ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده و بانک جهانی پیش‌بینی کرده که این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۵ هزار میلیارد دلار خواهد رسید. این یعنی اطمینان مردم و تایید پزشکان و متخصصان نسبت به کاربرد داروهای گیاهی که روز به روز روند افزایشی دارد.
در این تجارت پررونق، کشورهای چین، هند، آمریکا و آلمان در حال حاضر تاجران اصلی تولید و عرضه ی گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن در جهان هستند. وقتی می بینید یک چرخی در ایران عزیز می چرخد و نیت گردانندگان آن توسعه ی اقتصادی است باید به این همت، یاری رسان باشید نه اینکه چوب لای چرخ بگذارید.
در حال حاضر بیش از۲۵۰۰ پروانه ی ساخت داروهای گیاهی و فراورده های طبیعی داریم. آمار شرکت های فعال فراوده های طبیعی و سنتی به ۲۱۱ شرکت می رسد که ۱۲۳ شرکت تولیدی و ۷۸ شرکت تولید قراردادی هستند. بیش از ۱۳۰ پروانه ی طب سنتی، ۳۹۱ عصاره و اسانس و ۲۶۳ پروانه ی بسته بندی داریم. پروانه ی ساخت دارو در دست داریم و بیش از ۲۴۰ تولیدکننده ی فعال دارو مشغول به کار هستند.
این سطح از فعالیت نشان دهنده ی همت و پشتکار نیست؟ برای امسال هزار میلیارد تومان فروش داروهای گیاهی را هدفگذاری کردیم اما این نابسامانی های عمدی یا سهوی، فعالیت های تجاری را تحت الشعاع قرار می دهد. من عضو هیئت مدیره و دبیر این هیئت هستم. قیمت ها را ما تعیین می کنیم. ناگهان مدارک و مستنداتی پیش روی ما می گذارند که مواد دارویی ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است. ما چنین سطحی از افزایش را چطور در قیمت ها لحاظ کنیم؟
این در بازار محصولات شوک ایجاد می کند و بر هم زننده ی فعالیت های ماست.
شخص از ما بهترانی با ارز دولتی ۲۵۶ تن تخم ریحان وارد کرده است در حالی که این تخم در داخل کشور موجود است. بعد به من میگویند فلان قلم محصول ضروری را دیگر نباید وارد کنی!!!
پس چرا به یکی دیگر می گویی هر چه میخواهد دل تنگت بیار. آیا این یک بام و دو هوا نیست؟ به مسئول مربوطه می گویم چه کسی چنین مجوزی به این شخص از ما بهتران داده است؟ می گوید ربطی به من ندارد پس چه کسی می خواهد پاسخگوی بیت المال هزینه شده باشد؟ والسلام
آقای دکتر میرفخرایی به خوبی نبض بیمار را گرفتند و نشانه ها و تشخیص را با همکاران در میان گذاشتند.
خیلی متشکرم جناب میرفخرایی عزیز که مثل همیشه پرانرژی هستید.
غیبت نمایندگان دولتی تداوم بی اعتنایی به مطالبات صنعت داروست
آقای دکتر محمد، لطفا مشکلاتی که از نزدیک با آن مواجه بودید را با مخاطبین در میان بگذارید.
به نام خدا از دعوت ماهنامه آفتاب سلامت بسیار ممنونم.
مسائلی که مطرح شد بسیار خوب و شفاف بودند اما ایرادی که متوجه این جلسه می بینم عدم حضور نمایندگان دولتی است. آن ها باید مشکلات را از زبان دست اندرکاران صنعت بشنوند و جوابگو باشند. در جلسه ی پرسش و پاسخ و گفتگو، شناخت به دست می آید و مشکلات حل می شوند.
حدود ۲۵ سال است که در صنعت دارو مشغول به کار هستم. البته حیطه های دیگر دارو مانند اهمیت وجود داروهای بیمارستانی را نیز به دلیل ۸ سال خدمتم در مدیریت امور دارویی دانشگاه تهران می شناسم. اگر بخواهم بسیار خلاصه مشکل این زنجیره ی مهم را بیان کنم مانند بیشتر کارهای دیگر در دولت آن را در عرصه ی مدیریت و عدم همکاری های بین بخشی می بینم؛ البته اگر کار در طول سال ها تداوم پیدا کرده به دلیل وجود بدنه ی کارشناسی با تجربه و تلاش آن ها برای تسهیل کارها بوده است.
باید اضافه کنم در دو دهه بعد از انقلاب کارها بر اساس نیاز این صنعت و وجود دلسوزانی که اهمیت خوداتکایی بیشتر در عرصه ی دارو را می دانستند و به آن اعتقاد داشتند بهتر پیش می رفت و هماهنگی ها بهتر شکل می گرفت.
چرخه ی دارو به گونه ای با ادارات و سازمان های مختلف در ارتباط است؛ بنابراین اگر افرادی که اهمیت چرخش سریع و درست کارها را نمی دانند در همه جا مانند بانک ها، وزارت صنایع، شهرداری ها و… باشند و همه جا یقه ی صنعت مظلوم در دست های مبارک شان باشد مسلما امور به طور طبیعی و دلخواه نخواهد چرخید.
در سال ۱۳۵۸ داروسازی ایران کاملا به شرکت های خارجی متکی بود و برندهای سرآمد خارجی که نمیتوانستند هم چون گذشته، تجارت ظالمانه داشته باشند، داروسازی ایران را آشفته و بحران زده، تنها گذاشتند و رفتند. در آن ایامی که صنعتی به صورت ملی وجود نداشت، ما گروهی از دلسوختگان این صنعت بودیم که آستین همت بالا زدیم و همه چیز را از صفر شروع کردیم و به این جا رساندیم. امروز به واسطه ی همین صنعت است که از کشورهای همسایه درخواست تکنولوژی و دارو به دست مان می رسد. کیفیت داروهای رقابتی ما آن قدر بالاست که بخشی را از راه قانونی و بخشی دیگر را از کانال قاچاق به کشورهای دیگر همسایه می برند و جالب تر از همه، استقبال بیماران خارجی از برندهای کشور ایران است. چگونه است وقتی می خواهید از افتخار صنعت، بهره مند شوید عکس کارخانه های ما را در کاتالوگ های رنگارنگ در سفارتخانه ها به همتایان نشان می دهید اما وقتی زمان حمایت از صنعت سرافراز دارو فرا میرسد، هیچ کس در دسترس نیست.
ما در تولید، توزیع و داروخانه با کمبودهای زیاد و مشکلات، دست به گریبانیم. در واردات و صادرات از حمایت بخش بازرگانی و وزارت امور خارجه برخوردار نیستیم. بروید نگاه کنید که چطور وزارت امور خارجه ی کشورهای دیگر وظیفه ی اولشان حمایت همه جانبه از بازرگانی و تجارت کشورشان است؟
آقای دکتر کرباسیان مشتاق بهره مندی از تجربه و دانش شما هستیم.
صنعت دارو با آخرین نفس هایش: پاسخ وفا جفا نیست
در صنعت داروسازی، دردهای رها شده و درمان نشده کم نیست. داروسازی، صنعتی پیچیده است که مشکلاتش از درون گردانندگانش را می کشد و طمطراقش از بیرون نظاره کنند گان را به بیراهه می برد. همه فکر می کنند شرکت های داروسازی پول پارو می کنند. علت نیز این است که آنان شرکت های داروسازی داخلی را با شرکت های داروسازی خارجی خصوصا آمریکایی و اروپایی مقایسه می کنند. در حالی که با توجه به قیمت های بسیار پایین داروهای ساخت داخل و شرایط و ضوابط تولید دارو که انجام آن ها هزینه های بسیاری را طلب می کند وضعیت مالی شرکت های داروسازی نه تنها مطلوب نیست بلکه تعدادی از کارخانجات در شرف تعطیلی و یا کاهش نیرو می باشند. در سال های اخیر نیز عدم پرداخت به موقع مطالبات آن ها سقوط شان را سرعت بخشیده است. معلوم نیست چرا با وجودی که به طور مشخص هزینه ی شرکت ها به دلیل افزایش دستمزدها، نرخ خدمات و لوازم مصرفی که به حق با توجه به تغییر نرخ ها افزایش داده شده است نباید نرخ داروهای تولیدی افزایش یابد. لابد مسئولین تصور می فرمایند در گذشته داروسازی ها سودهای فراوانی برده اند و حالا می توانند قدری از آن سودها را هزینه کنند.
دیگر رمق مالی برای آن ها نمانده است.
صنعت داروسازی یکی از مظلوم ترین صنایع کشور است و با توجه به مسئولیتی که داروسازان و گردانندگان این صنعت نسبت به وظائف خود در خدمات به بیماران احساس می کنند تلاش دارند تا وظائف خود را به نحو مطلوب و با حسن نیت کامل به انجام رسانند. اما مسئولین گوش خود را به درددل های آنان بسته اند و تا این بیمار محتضر حیاتش از دست نرود طبیبی را بالای سرش نمی فرستند و حتی گاهی بیماری این مریض در شرف مرگ را قبول ندارند.
با توجه به مشکل مالی که به طور اعم در کلیه ی شرکت های داروسازی گریبان گیر شده است برای تامین کمبود نقدینگی از بانک، درخواست تسهیلات نمودیم. در کمال تعجب مسئولین بانک عنوان کردند باید آدرس مستغلات اعضای هیئت مدیره را نیز اعلام کنید و هر کدام جداگانه به صورت حضوری ضمانتنامه را امضا نمایند تا درخواست شرکت، مورد رسیدگی قرار گیرد. دلیل چنین درخواستی از سوی بانک، چیزی جز برآورد مشکلات مالی در یک شرکت داروسازی نیست. آیا این حمایت و حفظ حرمت و ارزش صنعتی مباهات آفرین است که رشد و پیشرفت آن در منطقه زبانزد است؟
صنعتی که طعم استقلال و خودکفایی را در یکی از تخصصی ترین و پیچیده ترین زمینه های علمی جهان به هم میهنان خود چشانده است. هر چند بدگویانی هستند که به دلیل صدمه دیدن منافع آن ها از رانت ها سعی در تبلیغ عدم کیفیت مطلوب داروهای تولیدی کشور دارند و به دنبال واردات هستند. تا آن جا که با صنعت داروسازی کشور آشنا و از نزدیک ناظر به تلاش های متخصصان این صنعت هستم همگی با تمام توان نسبت به کیفیت محصولات تولیدی خود و خدمت به مرد م از هیچ کوششی دریغ ندارند. امیدوارم مسئولین نیز قدری بیشتر به این صنعت حساس و خادم توجه فرمایند.
