به گزارش آفتاب سلامت هر سال بر شمار بیماران سرطانی در جهان افزوده میشود. به نظر برخی از کارشناسان با رعایت این سه نکته میتوان از شمار مرگ و میر این بیماری کاست. سالانه بیش از ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در جهان در اثر بیماری سرطان جان می‌سپارند.
«سازمان بهداشت جهانی» به مناسبت روز بین‌المللی سرطان (۴ فوریه) دفترچه راهنمایی منتشر کرده و از مسئولان خواسته است، توصیه‌های کارشناسان این نهاد را در سه مورد «آگاهی‌دهی به شهروندان، تشخیص درست و سریع نوع بیماری و پشتیبانی مالی از بیماران» به کار برند تا از میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری کاسته شود.
روشنگری درباره بیماری
کارشناسان «سازمان بهداشت جهانی» در این رابطه ابتدا از ادارات درمان و بهداشت کشورهای جهان می‌خواهند تا کارزاری گسترده برای اطلاع‌رسانی به مردم درباره انواع گوناگون سرطان و نشانه‌های آن به‌راه بیاندازند. به گفته آنان روشنگری در این زمینه، سبب میشود که بیماران به‌موقع به پزشک مراجعه کنند. آمار نشان میدهد که تشخیص به‌هنگام بیماری، درمان آن را آسان‌تر میکند.
افزون بر این در دفترچه راهنمای «سازمان بهداشت جهانی» آمده است که آموزش همه‌جانبه کادر پزشکی و پرستاری بیمارستان‌ها به تشخیص درست بیماری کمک میکند. این امر هم‌چنین از هزینههای کلان شرکت‌های بیمه که در نتیجه تشخیص نادرست و دیرهنگام متحمل میشوند، می‌کاهد. آمار نشان میدهد که در سال ۲۰۱۰، بیش از هزار میلیارد یورو برای درمان انواع بیماری سرطان در سراسر جهان خرج شده است.
توصیه سوم کارشناسان نهاد بهداشتی سازمان ملل، در جهت حمایت مالی از بیماران و تامین هزینههای درمانی از سوی شرکت های بیمه درمانی است. در این رابطه، هم‌چنین از شرکت‌های داروسازی خواسته شده درتعیین بهای داروهای مبارزه با سرطان، جانب «عدالت» را رعایت کنند و بیمار را با تحمیل هزینههای سنگین به سوی «فلاکت اقتصادی سوق ندهند.»
جلوگیری از بازگشت سرطان، آیا راهکاری وجود دارد؟
در جهان سالانه دست‌کم ۱۴ میلیون نفر به بیماری سرطان مبتلا میشوند. تا سال ۲۰۳۰ این میزان به ۲۱ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. بنا به تخمین سازمان بهداشت جهانی دو سوم بیماران سرطانی در کشورهای با درآمد کم یا متوسط هستند.
بیماران سرطانی در ایران
بر حسب آماری که از سوی پروفسور «ناصر پارسا» عضو انجمن سرطان‌شناسی ایران ارائه شده، در حال حاضر۶۵۰ هزار بیمار سرطانی در کشور زندگی می کنند که سالانه ۹۰ هزار مبتلای جدید به این آمار افزوده می شود.
انتشار دفترچه راهنمای «سازمان بهداشت جهانی» انتقاد برخی از نهادهای مدنی و مستقل را برانگیخته است. کارشناسان این سازمان‌ها می‌گویند: دفترچه یادشده برای نظام پزشکی «کشورهای صنعتی و ثروتمند» تنظیم شده و نیازها و مسایل بیمارانی که فاقد امکانات تامین اجتماعی هستند، را دربر نمی‌گیرد.
محققان دانشگاه «ماینز» آلمان روشی را کشف کردند که بر اساس آن دستگاه ایمنی بدن قادر است سلولهای سرطانی را از بین ببرد. این روش ظرفیت این را دارد که مانند واکسن عمل کرده و مقابله با سرطان را خیلی زود شروع کند.
محققان دانشگاه ماینز با روش درمانی دستگاه ایمنی بدن به جنگ انواع مختلف بیماری سرطان رفتند. نتایج این تحقیقات روز چهارشنبه (۱ ژوئن/۱۲ خرداد) در مجله علمی «نیچر» (Nature) منتشر شد. محققان به بدن سه بیماری که از سرطان پوست رنج می بردند ذرات نانو تزریق کردند، ذراتی که این امکان را به دستگاه ایمنی بدن میدهد تا سلولهای سرطانی را تشخیص و نابود کند. پرفسور «اوغور شاهین» یکی از محققانی است که سالها درباره معالجه سرطان در دانشگاه ماینز تحقیق میکند. وی میگوید: «حتی با تزریق کم ذرات نانو هم دستگاه ایمنی بدن واکنش لازم را نشان داده است.»
در این روش بر خلاف شیمی‌درمانی یا پرتو درمانی، ماده‌ای از خارج برای از بین بردن سلولهای سرطانی وارد بدن نمی‌شود بلکه خود سیستم ایمنی بدن است که برای مبارزه با سلولهای سرطانی تحریک میشود.این روش درمانی علاوه بر سه بیمار مبتلا به سرطان پوست بر روی موشها نیز آزمایش شده است. محققان بعد از آزمایش تائید کردند که روش درمانی تقویت دستگاه ایمنی بدن موفقیت آمیز بوده است.
واکسنی که محققان تزریق میکنند بر ضد انواع مختلف بیماری سرطان عمل میکند. ذرات نانو حاوی «اسید ریبونوکلئیک» یا «آران‌ای» است که بخش اصلی این واکسن را تشکیل میدهد. این ذرات با وارد شدن به سلولهای ایمنی موجب تقویت دستگاه ایمنی بدن میشود و این روند، جلوی رشد غده سرطانی را میگیرد.
تمرین سیستم دفاعی
هانس رایم رودوالد از «مرکز تحقیقات سرطان آلمان» که خود در این تحقیقات شرکت نداشته نتایج محققان دانشگاه ماینز را قابل توجه دانسته است. وی می گوید: ذرات نانو، آنتیژن مربوط به سیستم لنفاوی بدن را تحریک کرده و سبب واکنش ضد سرطانی در بدن مبتلا به سرطان میشود.سلولهای ایمنی «دندریتیک» اطلاعات لازم را از ذرات نانوی تزریق شده میگیرند. این سلولها از انواع سلولهای عرضه کننده آنتی ژن و هم چنین به عنوان سلول های فرعی در دستگاه ایمنی هستند.
پروفسور «اوغور» روش مذکور را این گونه شرح میدهد: «مثل این میماند که عکس فرد بازداشت‌شده (عکسی که پلیس بعد از بازداشت از متهم میگیرد) را به سلول های ایمنی نشان بدهند و سلولهای ایمنی بلافاصله برای از بین بردن آن وارد عمل میشوند. از این طریق آن ها یاد میگیرند سلول های سرطانی را از بین ببرند.»
لزوم تحقیقات وسیعتر
واکنش دیگر محققان درباره نتایج کشف واکسن ضد سرطان بسیار مثبت بوده است. آن ها تاثیر واکسن تزریق شده به بدن سه بیماری که از سرطان پوست رنج میبردند را نیز قابل توجه دانستند. محققین هم چنین گفتند: که این تحقیقات در سطحی گسترده‌تر باید انجام بگیرد.
پرفسور اوغور هم میگوید: تحقیقات هم چنان ادامه دارد و وضعیت جسمانی هر سه بیمار تا به امروز با ثبات بوده و غده سرطانی رشد نکرده است. وی اما تاکید میکند که در یک سال آینده تاثیر این روش درمانی را میتوان بهتر دید.
کسانی که مبتلا به سرطان بوده‌اند اغلب از خود می‌پرسند چه راهکارهایی برای جلوگیری از بازگشت تومورها وجود دارد؟ ضمانتی برای عدم برگشت بیماری وجود ندارد اما با به کارگیری برخی ترفندها میتوان آگاهانه‌تر به زندگی ادامه داد.
بدون شک سرطان از جمله بیماری‌هایی است که بیشترین پژوهش‌های علمی روی آن انجام گرفته است.
اما اطلاعاتی که در زمینه این بیماری داده شده است بیشتر در خصوص عوامل بروز و پیش گیری از آن است و هنوز پاسخ صریحی به این سوال داده نشده است: «پس از درمان سرطان چه راهکارهایی برای جلوگیری از بروز دوباره آن وجود دارد؟»
این پرسش اهمیتی روزافزون دارد چرا که افراد بیشتری نسبت به گذشته از این بیماری جان سالم به‌در می‌برند.
یک شیوه زندگی سالم همراه با تحرک زیاد، رژیم غذایی متعادل و وزن مناسب می‌تواند کیفیت زندگی را افزایش و اثرات جانبی ناشی از درمان سرطان را کاهش دهد.
بر اساس دانش، امروزه بسیاری از این تاثیرات مثبت، به میزان توازن انرژی در بدن بستگی دارد. آن مقدار از انرژی که از طریق تغذیه به دست می‌آید با فعالیت ورزشی کاهش می‌یابد و باید به میزانی باشد که چربی اضافه‌ای ذخیره نشود.
چاقی، عدم تحرک و تغذیه نامناسب امکان خطر بازگشت بیماری را افزایش میدهد. افرادی که پس از دوره نقاهت، فعالیت ورزشی دارند احتمال درمان بیماری را بالا می‌برند.
چاقی، عدم تحرک و تغذیه نامناسب امکان خطر بازگشت بیماری را افزایش میدهد. افرادی که پس از دوره نقاهت، فعالیت ورزشی دارند احتمال درمان بیماری را بالا می‌برند. اما هنوز این امیدواری به قطعیت نرسیده است.
نقش و اهمیت ورزش
سال ۲۰۱۰ کالج آمریکایی ورزش، ارزیابی جامعی از ۸۵ پژوهش درباره ورزش بعد از درمان سرطان به عمل آورد.
بر اساس آن تحرک عملکرد بدن و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد و کسالت یا خستگی ناشی از روش‌های درمانی را کاهش میدهد.
اما برخی از متخصصین سرطان این نتایج را مورد شک و شبهه قرار دادند. سال ۲۰۱۵ پژوهشگران فرانسوی مروری بر هشت مورد، تحقیق درباره فعالیت های بدنی و مراحل اولیه سرطان سینه به انجام رساندند. زنانی که فعالیت ورزشی زیادی دارند طی دوره پژوهشی ۵۰ درصد کمتر احتمال می‌رود از سرطان یا بیماری دیگری از بین بروند.
اما پژوهش گران دیگری در مخالفت با این نتیجه گیری می‌گویند: «درست نیست بگوییم ورزش ۵۰ درصد خطر مرگ را کاهش میدهد، بلکه بهتر است بگوییم باید بیمار را به داشتن فعالیت بدنی تشویق کنیم».
چاقی می‌تواند به سرطان منجر شود
وزن زیاد، دومین عامل مهم ابتلا به سرطان است. افزایش سطح انسولین خون، به سرطان‌های متفاوتی چون سرطان کلیه، کیسه صفرا و مری منجر میشود. زنان چاق علاوه بر این خطرات، با افزایش تولید هورمون‌های جنسی، در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های رحم و پستان نیز هستند.
تغذیه چه نقشی بازی میکند
اطلاعات علمی متقنی نیز در مورد «تغذیه مناسب بعد از درمان سرطان» وجود دارد. بی‌شک غذاهای مدیترانه‌ای که از میوه و سبزیجات تازه و چربی حیوانی کم تهیه میشود برای همه مفید است. اما نمی‌توان به طور قطع گفت که تغذیه از بازگشت بیماری جلوگیری میکند.
پژوهش گران طی دو تحقیق درباره بیماران مبتلا به سرطان سینه تاثیرات رژیم غذایی را مورد بررسی قرار دادند. در یک پژوهش رژیم غذایی ذکر شده خطر برگشت بیماری را کاهش داد و در دیگری تفاوتی میان تغذیه کم‌چربی و تغذیه عادی مشاهده نشد.
بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان عوامل روانی را بر روند بیماری دخیل می‌دانند اما این امر به لحاظ علمی ثابت نشده است.
یکی از پژوهش گران مرکز پژوهش آماری سرطان در هایدلبرگ میگوید: «نه میتوان گفت افراد به لحاظ شخصیتی مستعد ابتلا به سرطان هستند و نه میتوان «مثبت اندیشی» را به عنوان روش درمانی در پیش گرفت. اگر بیمارسرطانی نتواند روحیه خود را حفظ کند نباید احساس گناه کند».
نیتجه‌ای که از این بحث میتوان گرفت این است: تحرک در حد معقول و تغذیه سالم می تواند مفید باشد. بیماران درمان شده سرطانی با وجود عدم قطعیتی که وجود دارد نباید دائما به احتمال بازگشت بیماری خود فکر کنند و باید تا آن جا که ممکن است آرامش خود را حفظ کنند.
