به گزارش آفتاب سلامت به گزارش سازمان بهداشت جهانی سالانه هشت میلیون نفر بر اثر پیامدهای مصرف سیگار می‌میرند. برخی از آنان خودشان هیچگاه سیگار نکشیده‌اند. سازمان بهداشت جهانی خواستار کمک بیشتر به معتادان برای ترک سیگار شده است.
اینکه مصرف دخانیات برای سلامتی ضرر دارد را بسیاری از مردم دنیا می‌دانند. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، در واقع به نظر می‌رسد که روشنگری‌های سال‌های اخیر در این زمینه بیفایده نبوده است، چون آمار نسبی افراد سیگاری کاهش یافته است. اما به دلیل اینکه جمعیت جهان افزایش پیدا کرده هنوز هم تعداد سیگاری‌ها در حدود ۱،۱ میلیارد نفر ثابت باقی مانده است.
کرستین شوته، کارشناس بخش بیماریهای غیرمسری سازمان بهداشت جهانی، معتقد است که گزارش این سازمان باید هشدار و زنگ خطری برای همگان باشد.
شوته می‌گوید: «هشت میلیون نفر هر سال بر اثر پیامدهای مصرف سیگار می‌میرند و یک میلیون از آنها سیگاری منفعل هستند، یعنی خودشان اصلا سیگاری نیستند بلکه در فضایی حضور دارند که از دود افراد سیگاری آلوده شده است. و طبیعی است که این آمار بسیار نگران‌کننده است و باید کاهش پیدا کند.»
با ترک سیگار چه اتفاقی در بدن رخ می‌دهد؟
۲۰ دقیقه بدون سیگار
۲۰ دقیقه پس از آخرین سیگار فشار خون و ضربان قلب به حال عادی باز‌می‌گردند. نیکوتین موجود در سیگار اعصاب سمپاتیک را تحریک می‌کند. این اعصاب ضربان قلب و فشار خون را بالا می‌برند و بدن را از لحاظ شیمیایی در حالت برانگیخته و آماده فرار قرار می‌دهند.
۱۲ ساعت بدون سیگار
با توقف ۱۲ ساعته کشیدن سیگار، مونوکسید کربن خون کاهش پیدا می‌کند و به اندازه طبیعی می‌رسد. در مقابل اکسیژن خون بالا می‌رود. مونوکسید کربن بخشی از دود سیگار است که وارد گردش خون می‌شود و از جذب اکسیژن توسط سلو‌ل‌های خونی جلوگیری می‌کند.
دو روز بدون سیگار
دو روز پس از آخرین سیگار کارآیی حس چشایی و بویایی بهتر می‌شود. دود سیگار این دو حس را هدف تخریب خود قرار می‌دهد.
سه روز بدون سیگار
سه روز پس از آخرین سیگار ریه‌ها آرامش پیدا می‌کنند و نفس کشیدن راحت‌تر می‌شود. حال دیگر نیکوتین در بدن نیست در نتیجه نشانه‌های ترک سیگار شدید می‌شوند. از جمله این نشانه‌ها سردرد، تهوع یا گرفتگی عضلات است. بالا رفتن یکباره اشتها، افسردگی و ترس هم گاه از دیگر نشانه‌های ترک سیگار هستند.
چند ماه بدون سیگار
چند ماه پس از آخرین سیگار گردش خون بهبود پیدا می‌کند. ظرفیت شش‌ها برای جذب اکسیژن تا ۳۰ درصد بالاتر می‌رود. سرفه‌های خشک کمتر می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند پرز‌های درون شش‌ها که مولکول‌های خارجی را جذب و دفع می‌کنند دوباره رشد کردهاند.
یک سال، ده سال و ۱۵ سال بدون سیگار
یک سال پس از ترک سیگار ضریب خطر ابتلا به بیماریهای قلب و عروق تا ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. ده سال بعد احتمال مرگ در اثر سرطان ریه ۵۰ درصد کمتر از افراد سیگاری است. پس از ۱۵ سال احتمال ابتلا به بیماریهای قلب و عروق به اندازه فردی است که هرگز سیگار نکشیده است.
ته‌سیگار با محیط زیست چه می‌کند
سالانه چهار و نیم میلیارد ته‌سیگار در طبیعت رها شده و به آن آسیب می‌زند. این علاوه بر ضررهایی است که سیگار کشیدن بر ریززیست‌‌ها (میکرو ارگانیسم)، حیوانات و گیاهان وارد می‌کند.
تا کنون همواره زباله‌های پلاستیکی دشمن شماره یک طبیعت و محیط زیست شمرده می‌شدند. اما در اصل آنچه در میان زباله‌ها کمتر به چشم می‌آید ته‌سیگار است که همانند زباله‌های پلاستیکی اغلب در حاشیه دریا همچون سواحل تایلند در حجم انبوه رها شده‌اند.
سیگاری‌ها یا کسانی که زمانی سیگاری بوده‌اند خوب می‌دانند که پرتاب کردن ته‌مانده سیگار روی زمین بخشی از لذت سیگار کشیدن است. تا زمانی که ته‌سیگاری که کشیده شده سالم روی زمین بماند مسئله‌ای نیست اما مشکل زمانی شروع می‌شود که فیلتر ته‌سیگار باز شده و سم داخل آن به داخل زمین، آبراه‌ها و رودها و نیز در دریا وارد شود.
معمولاً فیلتر سیگار یا ته‌سیگار که از استات سلولز تشکیل شده بیشترین حجم زباله روی کره زمین است. این ته‌سیگارها اغلب در سواحل دریاها و در پاکسازی کناره آبراه‌ها جمع‌آوری می‌شوند.
بر حسب آمار موجود در سال ۲۰۱۶، پنج میلیارد و ۷۰۰ میلیون نخ سیگار توسط یک میلیارد سیگاری که ۸۰ درصد آنها مرد بوده‌اند، کشیده شده است. ته‌سیگار سه چهارم این سیگارهاست که در طبیعت رها شده‌اند. این رقم بسیار بالاست. به‌رغم آنکه آمار سیگاری‌ها در برخی کشورها کاهش داشته اما در برخی دیگر این آمار افزایش داشته است.
کارخانه‌های سیگار؛ دشمن محیط زیست
سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵ تخمین زد که کارخانه‌های سیگارسازی در ۲۰ سال گذشته ۴۵ میلیون تن زباله جامد، شش میلیون تن زباله نیکوتین و ۴۰۰ هزار تن زباله شیمیایی تولید کردهاند. علاوه بر این مواد سمی مثل آمونیوم، تولوئن، متیل اتیل کتون یا جوهر نمک نیز از تولیدات جانبی کارخانه‌های سیگار هستند.
همچنین در زمان کاشت تنباکو حجم زیادی مواد شیمیایی مثل آفتکش‌ها، کود شیمیایی یا تنظیم‌کننده‌های رشد استفاده می‌شوند که بخشی از آنها در تنباکو می‌مانند و در حقیقت سیگاری‌ها آنها را هم به بدن خود وارد می‌کنند. سیگار کشیدن هم برای سلامتی فردی و هم برای محیط زیست زیان‌آور و خطرناک است.
بر اساس تحقیقی که سال ۲۰۱۸، سال گذشته میلادی، انجام شده در اثر استعمال دخانیات دو میلیون و ۶۰۰ هزار تن گاز مونواکسید کربن و پنج میلیون و ۲۰۰ هزار تن گاز متان تولید شده که به این آسیب‌ها باید قطع درختان جنگل‌ها به منظور کاشت تنباکو را نیز اضافه کرد. اگر یک چوب کبریت برای روشن کردن دو نخ سیگار استفاده شود در مجموع با توجه به میزان سیگارهای مصرف شده باید ۹ میلیون اصله درخت قطع شوند. همچنین برای تولید و دفع زباله فندک‌‌ها (پلاستیک، فلز و گاز) طبیعت به شدت تخریب می‌شود.
تاثیر مخرب استات سلولز بر محیط زیست
استات سلولز یا همان فیلتر سیگار نه تنها حاوی مواد سمی مانند آرسن، سرب، نیکوتین و… است و قابل کاشت ارگانیک هم نیست، بلکه مانند پلاستیک بسیار جان‌سخت است و به کندی تجزیه می‌شود. به همین دلیل ذرات استات سلولز درست مانند ذرات میکرو پلاستیک همه‌جا در سراسر کره زمین یافت می‌شوند، حتی در میان یخ‌های اقیانوس منجمد شمالی می توان رد آنها را جست. وزن یک فیلتر سیگار حدود ۱۷۰ میلی‌گرم محاسبه شده است. بر این اساس تنها با دور انداختن ته‌سیگارها سالانه ۱۷۵ هزار تن زباله غیر ارگانیک تولید می‌شود.
فیلترهای عادی هفت سال در میان کودهای طبیعی و ۱۴ سال بر روی زمین و فیلترهای سلولزی ۱۳ سال باقی مانده و بعد تجزیه می‌شوند. اگر به طور تخمینی چهار تا پنج میلیارد ته‌سیگار سالانه دور انداخته شوند می‌توان گفت بخش‌هایی از این فیلترها وارد بدن ۷۰ درصد پرندگان دریایی و ۳۰ درصد لاک‌پشت‌ها می‌شوند. شاید بد نباشد اگر از این پس بر روی پاکت‌های سیگار نوشته شود: استعمال دخانیات برای شما و طبیعت مرگ‌بار است.
۳۱ مه، روز جهانی بدون دخانیات
منع همه جانبه تبلیغ دخانیات
کنسرن‌های دخانیات با برنامه‌ریزی هدفمند تبلیغاتی خود می‌کوشند بیش از همه جوانان را تحت تاثیر قرار دهند. از اینرو برای حفاظت از سلامتی جوانان، سازمان بهداشت جهانی یکی از اهداف خود را منع همه جانبه تبلیغات کنسرن‌های دخانیات اعلام کرده است. در میان کشورهای اتحادیه اروپا آلمان تنها کشوری است که تبلیغ دخانیات را در اماکن عمومی مجاز می‌داند. ممنوعیت همه جانبه تبلیغ سیگار از سال ۲۰۲۰ اجرایی خواهد شد.
دلایلی برای ترک نیکوتین
ترک سیگار همیشه و در هر زمان مفید و سودمند است؛ بی‌توجه به اینکه در چه زمانی و در چه سنی سیگار را ترک می‌کنید. تنها چند دقیقه پس از کشیدن آخرین سیگار بدن انسان بتدریج شروع به بازسازی خود می‌کند. یکی از نتایج بارز ترک سیگار تغییر رنگ چهره، و یکی از فواید آن اندوختن زمان و پول فراوان است. همچنین ترک سیگار پیش از دوران بارداری از خطر زایمان زودرس و پیامدهای خطرناک آن می کاهد.
مصرف سیگار و پیامدهای زیان بار آن
سیگار یکی از عوامل عمده مرگ و میرهای قابل پیشگیری در کشورهای صنعتی است. مصرف سیگار سوای پیامدهای زیان بارش برای سلامتی بدن، موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن در برابر بیماری های خطرناک نیز می‌شود. دخانیات خطر ابتلا به بیماریهای سرطان‌زا، التهاب مفاصل و برونشیت را در افراد سیگاری یا سیگاری‌های غیرفعال افزایش می‌دهد. همچنین دخانیات دومین عامل ابتلا به بیماریهای قلبی، پس از فشار خون بالا، محسوب می‌شود.
سیگار الکترونیکی جایگزینی برای مصرف تنباکو
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی حتی مصرف سیگارهای الکترونیکی نیز، که دارای سموم کمتری هستند، موجب بسته شدن سرخرگ‌ها و در نتیجه افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌گردد. البته پیامدهای زیان‌بار سیگار الکترونیکی، پس از سال‌ها عرضه آن به بازار، هنوز ناروشن است. مصرف این نوع سیگار نیز موجب ابتلا به بیماریهای مزمن ریوی یا سرطان ریه می‌گردد و به احتمال زیاد خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش می‌دهد.
راهکارهایی ساده برای ترک سیگار
برای ترک سیگار راه‌ها و شیوه‌های فراوان و ساده‌ای وجود دارد.
گاه تحرک بیشتر و تمرین‌های ورزشی به سیگاری‌ها کمک می‌کند. برای برخی نیز نرمش‌های یوگا یا مدیتیشن موثر می‌افتد. و برخی دیگر هم می‌توانند با استفاده از همه راهکارها موفق به ترک سیگار شوند. راهکار موثر دیگر یافتن جایگزینی برای سیگار است. فرضا لیسیدن آب نبات چوبی کم کالری و بدون قند یا خوردن میوه می‌تواند جایگزین خوبی برای سیگار باشد.
تاثیر مصرف سیگار بر طول عمر انسان
طبق محاسبات مرکز تحقیقات سرطان آلمان مصرف بیش از ده سیگار در روز از طول عمر مردان به طور متوسط ۹،۴ سال و از طول عمر زنان ۷،۳ سال می‌کاهد. حتی مصرف مداوم کمتر از ده سیگار در روز نیز باعث کاهش حدود ۵ سال از طول عمر زنان و مردان می‌گردد.
